Uzaya kayalar fırlatarak dönen asteroit, gökbilimcileri hayrete düşürdü

Asteroit o kadar hızlı dönüyor ki neredeyse 2 saatte bir tam dönüşünü tamamlıyor

Dimorphos'un çarpmadan önceki son görüntüsü (NASA/Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı)
Dimorphos'un çarpmadan önceki son görüntüsü (NASA/Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı)
TT

Uzaya kayalar fırlatarak dönen asteroit, gökbilimcileri hayrete düşürdü

Dimorphos'un çarpmadan önceki son görüntüsü (NASA/Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı)
Dimorphos'un çarpmadan önceki son görüntüsü (NASA/Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı)

Gökbilimciler Didymos asteroidinin, uzaya durmadan enkaz ve madde püskürtecek kadar hızlı dönüyor olabileceğini buldu. Bu gelişme, bu tür uzay kayalarının incelenme biçimini etkileyebilir.
Didymos, NASA'nın geçen yıl DART görevi kapsamında çarptığı asteroit Dimorphos'un eşi olan, daha büyük bir uzay kayası.
Bir konseptin uygulanabilirliğini kanıtlamak için yapılan bir test olan DART görevi, ilk kez bir asteroidin yönünün, ona uzay aracıyla çarparak değiştirilebileceğini göstermişti.
Hem Dimorphos hem de onun ana kayası Didymos, Dünya'ya bir tehdit oluşturmasa da NASA, teknolojisinin bir gün Dünya'yla çarpışma rotasında yer alan tehlikeli asteroitleri saptırmak için kullanılabileceğini kanıtladı.
The Independent'ın haberine göre, NASA'nın DART görevi, Dünya'dan yaklaşık 11 milyon kilometre uzaklıktaki asteroit çiftiyle bir uzay aracını buluşturup bu aracı, saatte yaklaşık 22 bin 530 kilometre hızla Dimorphos'a çarptırmaya çalışmıştı. Bunun amacı çarpmanın, küçük asteroidin Didymos'un çevresindeki dönüşünü nasıl değiştireceğini görmekti.
Daha sonra çarpışmanın analizinde görevin, Dimorphos'un Didymos çevresindeki dönüşünü yaklaşık 32 dakika azaltarak 11 saat 55 dakikalık yörünge süresini 11 saat 23 dakikaya düşürdüğü ortaya kondu.
NASA şöyle belirtmişti: 
"Her gün yeni veriler geldikçe gökbilimciler, gelecekte bir asteroidin bize doğru ilerlediğini keşfedersek DART gibi bir görevin, Dünya'yı bir asteroitle çarpışmadan korumak için kullanılıp kullanılamayacağını ve nasıl kullanılabileceğini daha iyi değerlendirebilecek."
Gökbilimciler iki asteroidi incelemeye devam ederken, Didymos'un uzaya kayalar fırlatacak kadar hızlı dönerek her 2,2 saatte bir tam dönüş yaptığını ortaya çıkardı.
Önceki araştırmalarda daha küçük olan Dimorphus'un, Didymos'tan atılan enkazın kendi yakınında birleşmesiyle ortaya çıkmış olabileceğine dair bir teori geliştirilmişti.
Yeni gözlemler, bu tür maddelerin hâlâ ana kayadan atıldığını gösteriyor.
Araştırmacılar çalışmalarında, "Muazzam büyüklükteki parçacıkların bir süre havada durması ve yüzeye inip tekrar kalkması muhtemeldir. Bu döngüleri sürekli tekrarlayabilirler veya artık havalanmalarının mümkün olmadığı enlemlere inebilirler" diye yazdı.



Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
TT

Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)

Çekya’daki yetkililer dün yaptıkları açıklamada, siber güvenlik endişeleri nedeniyle Çinli yapay zeka (AI) startup'ı DeepSeek'in herhangi bir ürününün devlet yönetiminde kullanılmasını yasakladıklarını duyurdu.

Şarku'l Avsat'ın DPA'dan aktardığına göre Çekya Başbakanı Petr Fiala, hükümetin Ulusal Siber Güvenlik Kurumu'ndan, şirketin Çinli resmi makamlarla iş birliği yapmak zorunda olması nedeniyle kullanıcı verilerine yetkisiz erişim tehdidine işaret eden bir uyarı aldıktan sonra bu kararı aldığını söyledi. Bu hamle, ocak ayında chatbot'a erişimi yasaklayan İtalya ve Avustralya da dahil olmak üzere diğer ülkeler tarafından kullanıcıların verilerini korumak için atılan benzer adımları takip ediyor.

Çek hükümeti 2018 yılında, güvenlik tehdidi oluşturdukları uyarısının ardından Çinli telekom şirketleri Huawei ve ZTE tarafından üretilen donanım ve yazılımları kullanmayı bıraktı.

DeepSeek 2023 yılında Çin'in Hangzhou kentinde kuruldu ve aynı yıl ilk büyük ölçekli yapay zeka dil modelini piyasaya sürdü.