Sri Lanka, Çin'e olan borcunu maymun vererek ödedi

Kolombo, Bir Kuşak Bir Yol planıyla ilgili Çin'e olan 7 milyar dolarlık borcun ödenmesine yardımcı olmak için ülkeye 100 bin makak gönderdi. Makakların Çin laboratuvarlarında kullanılmasıyla ilgili endişeler ortaya çıktı

Bazı çiftçiler, özellikle sayıları çok hızlı artan maymunları bir tehlike olarak görüyor / Fotoğraf: AFP
Bazı çiftçiler, özellikle sayıları çok hızlı artan maymunları bir tehlike olarak görüyor / Fotoğraf: AFP
TT

Sri Lanka, Çin'e olan borcunu maymun vererek ödedi

Bazı çiftçiler, özellikle sayıları çok hızlı artan maymunları bir tehlike olarak görüyor / Fotoğraf: AFP
Bazı çiftçiler, özellikle sayıları çok hızlı artan maymunları bir tehlike olarak görüyor / Fotoğraf: AFP

Sri Lanka'dan Çin'deki hayvanat bahçelerine 100 bin maymun gönderme planı, Pekin'in Güney Asya'daki kaynakları yağmalamasına karşı protestolara yol açtı.
Yalnızca Sri Lanka'da bulunan bir tür olan makakların gönderilmesi, Kolombo'nun Çin'e olan borçlarını ödeyememesinin boyutunu yansıtıyor.
Çin borç dosyasını yeniden açtı. Bazı ülkeler borçlarını ödemek için ne kadar ileri gidebilir?    
Yerel raporlar, Çinli bir delegasyonun Sri Lanka Tarım Bakanı Mahinda Amaraweera'dan maymunları istediğini ve anlaşmanın Sri Lanka'nın Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in Bir Kuşak Bir Yol planının bir parçası olarak Pekin'e borçlu olduğu 7 milyar doları geri ödemeye yardımcı olabileceğini ifade etti.
Raporlar, Çinli yetkililerin maymunların hayvanat bahçelerinde tutulacağına dair güvence verdiğini ifade etti. Ancak vahşi yaşam aktivistleri maymunların bir kısmının laboratuvarlarda kullanılacağını iddia etti.
Politikacılar maymunları borç karşılığında takas etme önerisini makul buluyor. Bazı çiftçiler, sayıları hızla artarak tahminen 3 milyona ulaşan maymunları özel bir tehlike olarak görüyor.
Uzmanlar, bu maymunların artık insanlardan korkmadıklarını ve genellikle evlerden yiyecek çaldıklarını söylüyor.
Sri Lanka'daki Hambantota limanı, Pekin'in Asya, Afrika, Ortadoğu, Pasifik ve Karayipler ile ticari ilişki kurması için Çin'den alınan bir borçla inşa edildi.
Hambantota, Çin'in rakibi olan Hindistan yakınlarında çok önemli bir stratejik konuma sahip.
Sri Lanka geçen yıl borçlarını ödeyemedi. Bu durum ülkeyi gıda, yakıt ve ilaç sıkıntısının yaşandığı bir ekonomik krize sürükledi. Başkan Gotabaya Rajapaksa Temmuz 2022'de gösterilerle iktidardan indirildi.

Maymunlar ve Çin laboratuvarları
Sri Lanka'da iktidardaki Birleşik Ulusal Parti Üyesi Naveen Dissanayake, Twitter'da Çin'e maymun ihracatına karşı olduğunu yazdı ve yapılan anlaşmayı "iğrenç" olarak nitelendirdi.
Kolombo'daki Çevresel Adalet Merkezi'nden Hemantha Withanag, konuyla ilgili endişelerini şu sözlerle dile getirdi:
“1976'daki son ankette sadece 600 bin maymun rapor edildiğinden, adada 3 milyon maymun olduğundan şüpheleniyorum. Bu hayvanların korkunç bir kaderi olacak. Çin yaklaşık 18 hayvanat bahçesinde en fazla 5.000 maymun barındırabilir. Bu da makakların Sri Lanka dışında hiçbir yerde yaşayamayacağını gösterir. Hayvanların önce et olarak tüketilmek üzere ihraç edileceklerini düşündük. Sonra hayvanat bahçesinin hikayesi anlatıldı. Şimdi ise laboratuvarlarda kullanılacağına ikna olduk. Çünkü Covid'den sonra laboratuvar hayvanlarına büyük bir talep var. Dün gece insanların bu maymunları yakalayabilmesi için elektronik kapılı kafesler yapıldığını duydum. Bu büyük bir girişim ve başka bir büyük baş ağrısı yaratacak.”

Çin'in hayvan talebi
Çin'e maymun ihraç etme konusundaki anlaşmazlık Güney Asya'da ilk değil.
2021'de Pakistanlı yetkililerin Çin'de 3 bin dönümlük bir eşek çiftliği kurduğu ve burada elde edilen derilerin, dolaşım, anemi ve üreme sorunlarını tedavi etmek adına geleneksel Çin tıbbı olan eşek derisi jelatini yapmak için kullanıldığına dair raporlar ortaya çıktı.
Hayvan hakları örgütü PETA, makakların akıbetini şu sözlerle özetledi:
“Makaklar Çin laboratuvarlarında hapsedilecek, zehirlenecek, kesilecek ve öldürülecek.”
Peta Hindistan Vakfı'nın hayvan hakları danışmanı Dr. Ankita Pandey, hayvan deneylerinin iki tür maymunu yok olmanın eşiğine getirdiğine dikkat çekti.
Sri Lanka Hükümet Sözcüsü Bandula Gunawardana sorumluluğu Çin hükümetinden almaya çalışan şu açıklamayı yaptı:
“Makaklarla ilgili görüşmeler hükümetle değil Çinli bir şirketle yapılıyor.”
 
Independent Arabia



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.