Mısır hükümeti, araba ithalatı girişimi için belirlenen bitiş tarihine bağlı kalacak

Maliye Bakanlığı yurtdışında ikamet edenlerin mevduatlarını ödeme taahhüdüne bağlı kaldığını belirtti

Mısır Maliye Bakanı Muhammed Maait (Mısır Maliye Bakanlığı)
Mısır Maliye Bakanı Muhammed Maait (Mısır Maliye Bakanlığı)
TT

Mısır hükümeti, araba ithalatı girişimi için belirlenen bitiş tarihine bağlı kalacak

Mısır Maliye Bakanı Muhammed Maait (Mısır Maliye Bakanlığı)
Mısır Maliye Bakanı Muhammed Maait (Mısır Maliye Bakanlığı)

Mısır hükümeti, yurtdışındaki Mısırlıların araba ithal etmesini kolaylaştırma girişiminin sona erme tarihini uzatmayacak. Hükümet salı günü “Girişimin bitiş tarihi 14 Mayıs, otomobil ithalatını kolaylaştıran yasayı uzatmak gibi bir niyetimiz yok” açıklamasında bulundu. Bu açıklama, hükümetin araba ithalatını kolaylaştıran yasanın uygulanmasını uzatılmasına yönelik söylemlerin ardından yapıldı.
Mısır Maliye Bakanı Muhammed Maait, yurtdışındaki Mısırlıların arabalarını ithal etmelerini kolaylaştırma girişime kaydolmak isteyenler için kalan sürenin sadece 19 gün olduğunu vurguladı. Kayıt için yasada belirtilen depozito bedelinin ödenmesi şart koşuldu. Ayrıca dün (Salı) yapılan resmi bir açıklamada “Girişim, yurtdışında ikamet eden ve halihazırda elektronik olarak kayıt yaptırmış olan yaklaşık 105 bin Mısırlıyı cezbetti. Girişime katılanlar için bin adet ithal otomobilin kaydı için kolaylık sağlandı. Girişim, başlangıcından bu yana kontroller ve prosedürlere göre, yurtdışında ikamet eden ve araba ithal etmek isteyen Mısır vatandaşlarından gönderilen yaklaşık 525 milyon dolarlık ödeme talimatını alındı” ifadelerine yer verildi.
Girişime eklenen son mevzuat, ticaret anlaşmaları dışındaki ülkelerden önceden kayıtlı tüm yararlanıcılar için gümrük vergisinde geriye dönük yüzde 70’lik bir indirimi içeriyordu. Mısır Maliye Bakanı, “Girişime yönelik kanununda değişiklik yapmadan önce para transfer eden Mısırlılar, 6 aya kadar süre içinde ödedikleri döviz farkını iade alarak gümrük vergisinde yapılan değişikliklerden yararlanmak için başvuruda bulunabilirler” dedi.
Mısır Maliye Bakanı “Yurtdışındaki Mısırlıların mevduatlarını belirlenen tarihlerde, ödeme tarihindeki döviz kuru üzerinden kamu hazinesinin taahhüdü olarak ödeyeceğiz” dedi. Bakan “Girişimin katılımcıları, ithalat onay tarihinden itibaren bir yıl geçtikten sonra depozito tutarını geri almak için elektronik talepte bulunma hakkına sahiptir. 3 ay içinde de geri ödeme vaktindeki döviz kuru üzerinden ödemelerini alacaklar” ifadelerini de sözlerine ekledi.
Mısır hükümeti Ekim ayında, yurtdışındaki Mısırlıların havalelerinin azalması üzerine, daha fazla döviz çekmek amacıyla, yurt dışında ikamet eden Mısırlıların gümrük kolaylıklarıyla kişisel kullanım için araba ithal etmelerine izin veren bir girişim başlatmıştı. Mısır Göçmenlik ve Yurtdışındaki Vatandaşlardan Sorumlu Devlet Bakanı Süha el-Cündi bunu, küresel ekonomik krizin sonuçlarına bağlamıştı.
Hükümet, başvuranların döviz cinsinden gümrük ve harç bedellerini 5 yıl içinde geri almak şartıyla, Maliye Bakanlığı hesabına depozito olarak yatırarak girişimden yararlanma fırsatı verdi.
Sürenin uzatılmasına yönelik bir niyetin olmadığını belirten Maliye Bakanı dün yaptığı açıklamada, Mısır Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, girişimin amacının, Ekim ayında başlatılmasından bu yana Şubat ayı ortası olarak belirlenen ilk son tarihe kadar 2,5 milyar dolar toplamaktı. Ancak, hedefe ulaşmak için girişimin süresi birden fazla kez uzatıldı ve son tarih 14 Mayıs oldu.
Mısır’daki Araba Satıcıları Derneği başkanı Usame Ebu el-Mecid ise girişim ile ilgili yorumda bulunarak, hedeflenen miktara ulaşmadığını belirtti. Ayrıca “Girişimin mevzuatı, Mısırlılar arasında endişe yaratan birçok karara tanık oldu. Bunlar arasında, başlangıç ​​aşamasındaki girişim, ikamet edilen ülkeden bağımsız olarak bir seçim alanı açmış olmasına rağmen ikamet edilen ülkeden olması şartının getirilmesi de yer alıyordu. Ebu el-Mecid, ‘depozito tutarının tahsil edilmeden 3 ay önce banka hesabında durması’ koşuluyla yurtdışındaki Mısırlıların girişimden geri çekilmesine neden olduğuna inanıyor. Mecid Şarku’l Avsat’a “Bu şart özellikle girişime katılmaya karar almada akıllarını karıştırıyor” dedi. Ayrıca “Girişimin başarısı sadece döviz çekmeyecek. Otomobil pazarının canlanmasını dört gözle bekliyorduk zira yabancı arabaların Mısır pazarına gümrük kolaylıklarıyla girmesi haraketliliği sağlayacak ve tüketici lehine rekabeti ateşleyecek” dedi.



Libya’nın yurtdışında dondurulmuş fonlarının çözülmesine yönelik olası gizli anlaşmalar

Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
TT

Libya’nın yurtdışında dondurulmuş fonlarının çözülmesine yönelik olası gizli anlaşmalar

Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)

Zayed Hediyye

Libya'da Abdulhamid ed-Dibeybe’nin başbakanı olduğu Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) son aylarda karşı karşıya kaldığı siyasi ve ekonomik krizler devam ederken UBH ile ABD yönetimi arasında yapılan anlaşmalara ilişkin uluslararası basında art arda çıkan haberler UBH’nin sıkıntılarını daha da arttırdı. Bu anlaşmalar arasında Washington'da dondurulan Libya fonlarının, ABD'ye bu fonların bir kısmının verilmesi karşılığında çözülmesini amaçlayan bir anlaşma da yer alıyor.

Bu anlaşmanın onaylanması halinde bu hamle, Temsilciler Meclisi'nin (TM) yeni bir bütçe vermeyi reddetmesi ve Libya’nın doğu kampının ABD ve Türkiye gibi Libya sahnesindeki önde gelen ve etkili olan uluslararası tarafların teveccühünü kazanmayı başarması sonucu UBH’nin son dönemde rakiplerine karşı gerilediği ekonomik ve siyasi düzeylerdeki konumunu iyileştirmesine katkı sağlayacak.

Washington için cazip bir anlaşma

Anlaşmanın ayrıntıları, İngiltere merkezli Middle East Eye haber sitesi ve diğer uluslararası basın kaynakları tarafından hazırlanan ve UBH ile Trump yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan ve 30 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen fonlarına ilişkin gizli müzakerelerden bahseden bir haberde ortaya çıktı.

Söz konusu habere göre taraflar arasındaki görüşmeler geçtiğimiz nisan ayı sonlarında Katar'ın başkenti Doha'da gerçekleşti. ABD Başkanı Trump'ın Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos ile UBH Başbakanı Dibeybe’nin Ulusal Güvenlik Danışmanı ve kuzeni İbrahim ed-Dibeybe’nin bir araya geldiği görüşmede, Libya'nın, Washington'ın dondurulan fonların çözülmesinde rol oynaması karşılığında, dondurulan fonların bir kısmını belirli ABD kuruluşlarına verme planı ele alındı.

Şarku’l Avsat’ın Middle East Eye'den aktardığı kaynaklara göre plan Trump'ın ekibinin ciddi ilgisini çekmiş ve planın uygulanmasına yönelik mekanizmaların takibi için iç görüşmeler çoktan başladı. Ancak bu durum, bazı tarafların dondurulmuş Libya fonlarını bir sonraki aşamada siyasi olarak değerlendirme niyetleri hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Libyalı yetkililerden yalanlama

Öte yandan Libya Yatırım Otoritesi (LIA), fonların serbest bırakılmasına ilişkin olarak basında yer alan haberleri yalanladı. Bu iddiaların doğruluktan yoksun olduğunu ve güvenilir kaynaklara ya da yetkili makamlar tarafından yayınlanan resmi raporlara dayanmadığını vurgulayan LIA, tüm yatırım portföylerinin ve egemen fonlarının Denetim Bürosu ve İdari Kontrol Dairesi gibi yerel kuruluşların yanı sıra akredite sahibi uluslararası denetçiler de dahil olmak üzere uluslararası kuruluşlar tarafından periyodik izlemeye tabi tutulduğunu ve hesaplarının uluslararası kabul görmüş yönetişim, açıklama ve şeffaflık standartlarına uygun olarak düzenli olarak gözden geçirildiğini kaydetti.

Libya’dan hamleler

ABD son zamanlarda Libyalı kurumların ve önde gelen resmi şahsiyetlerin Libya’nin ABD bankalarında dondurulmuş fonlarının serbest bırakılmasına yönelik hamleleri için aktif bir arena haline geldi. Libyalı resmi kaynakların tahminlerine göre bu fonlar Libya'nın yurtdışındaki toplam fonlarının yüzde 25'inden fazlasını oluşturuyor ve yaklaşık 200 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.

Bu hamlelerden en öne çıkanı, birkaç gün önce İngiltere merkezli Africa Confidential dergisinin sayfalarında yayınlanan ve Libya Devlet Varlıklarının Geri Kazanımı ve Yönetimi Ofisi (LAROM) eski Başkanı Muhammed el-Menseli'nin ‘çalıntı’ olarak nitelendirilen ve 50 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen Libya’nın yurtdışındaki fonlarını kurtarmaya yönelik hamlelerinin ardından ABD makamları tarafından tutuklanmasının hangi koşullarda gerçekleştiğinden bahseden tartışmalı bir haberde ortaya çıktı.

Africa Confidential haberinde, Muhammed el-Menseli'nin geçtiğimiz yıl aralık ayında Washington'da Dışişleri, Adalet ve Hazine bakanlıkları yetkilileriyle bir araya geldiğini ve Muammer Kaddafi rejimi tarafından ABD’deki gizli hesaplara kaçırılan paraları Libya'nın geri alma niyetini kendilerine bildirdiğini aktardı. Habere göre Menseli bundan sadece birkaç hafta sonra 7 Ocak'ta izinsiz eylemlerde bulunduğu ve çifte vatandaşlığa sahip olduğu gerekçesiyle tutuklandı.

Libya’nın fonları onlarca yıldır dondurulmuş durumda

Libya'nın yurtdışında dondurulan fonları, 2011 yılında Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesinden bu yana ülkenin karşı karşıya kaldığı en çetrefilli konulardan biri. Zira o tarihten bu yana göreve gelen hiçbir hükümet bu dosyayı yerinden oynatmayı başaramadı. Libya’nın yurtdışındaki fonları, 17 Şubat 2011'deki halk ayaklanmasını bastırmakla suçlanmasının ardından Kaddafi rejimine yaptırım uygulanmasını öngören 1973 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararı kapsamında dondurulmuştu.

Libya’nın dondurulmuş fonları, eski rejimin yurtdışında doğrudan veya dolaylı olarak sahip olduğu tüm finansal varlıkları, fonları ve ekonomik kaynakları kapsıyor. Resmi verilere göre yurt dışındaki bankalarda bulunan dondurulmuş fonlar, varlıklar ve tahviller de dahil olmak üzere 200 milyar dolar tutarında olduğu tahmin ediliyor.

Bu fonların yüzde 37’si Avrupa’da, yüzde 33’ü Kuzey Amerika’da, yüzde 23’ü Afrika’da, yüzde 6’sı Ortadoğu’da ve yüzde 1’i Güney Amerika bulunuyor.

Devasa yatırımlar

Dondurulan fonlar arasında şimdiki adı Libya Yatırım Otoritesi olan Libya Yatırım Fonu'na ait yatırımlar da yer alıyor. Libya'nın egemen varlık fonu, ülkenin fazla petrol gelirlerini yönetmek ve yatırım yapmak için 2006 yılında kuruldu. Kaddafi döneminde 100 milyar dolardan fazla kaynak tahsis edilen fon, tarım, emlak, finans, petrol ve gaz gibi çeşitli alanlardaki yatırımları yönetiyor ve gelirlerinin milyarlarca dolar olduğu tahmin ediliyor.

Bazı ülkeler geçtiğimiz yıllar boyunca, Libya'nın dondurulmuş fonlarına, bu fonlardan faydalanmak amacıyla göz dikti. Bazıları yasadışı yollardan ve Libya'ya karşı tazminat davaları açarak bu fonları elde etmeye çalıştı, ancak tüm bu girişimler başarısız oldu.

LIA Direktörü Ali Mahmud Reuters'a yaptığı açıklamada, LIA’nın 70 milyar dolarlık fonlarının aktif yönetiminin on yılı aşkın bir süre sonra ilk kez BMGK tarafından bu yılın sonlarına kadar onaylanmasını beklediğini söyledi. Mahmud, LIA'nın mart ayında sunduğu yatırım planının kasım ya da aralık ayında BMGK tarafından onaylanacağından emin olduğunu da sözlerine ekledi.

LIA’nın dört bölümden oluşan planının ilk bölümünün oldukça basit olduğunu belirten Mahmud, bu bölümde fonların dondurulduğu yıllar boyunca biriken fonların tahvil ödemeleri olarak yeniden yatırılmasının planladığını ifade etti.

Birçok hedef

Bingazi Üniversitesi'nde ekonomi ve siyaset bilimi profesörü olan Ali Cuma, UBH’nin bu olası anlaşmayla sadece bir değil, birkaç hedefe ulaşmayı amaçladığını düşünüyor.

Prof. Cuma, Dibeybe hükümetinin Libya'nın yurtdışındaki fonlarının kontrolünü yeniden ele geçirme çabasının öncelikle ekonomik sıkıntısını çözmeyi ya da hafifletmeyi amaçladığını, zira hükümetin şu anda TM başta olmak üzere çeşitli taraflarca kendisine dayatılan iç siyasi ve mali baskı nedeniyle kamu harcamalarını karşılayamadığını söyledi.

Prof. Cuma, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

“Bu teklif aynı zamanda ABD ve pragmatik tutumlarıyla tanınan yeni başkanı Donald Trump ile ilişkileri geliştirmeyi ve Libya'nın doğu kampının son haftalarda nispeten başarılı olduğu Washington'a karşı üstünlük sağlama çabalarının önünü kesmeyi amaçlıyor.”

Ancak birçok tarafın bu sızıntıları mali kazançlar karşılığında ulusal egemenliğin bir kısmının teslim edilmesi olarak istismar etmeye çalışacağı için anlaşmanın Dibeybe ve UBH üzerindeki olumsuz etkisi konusunda uyaran Prof. Cuma, Dibeybe hükümetinin bu hamlesinin, dondurulmuş fonların geri alınması ile ulusal egemenliğin korunması arasında bir denge kurma becerisi açısından gerçek bir sınav niteliği taşıdığını, fakat mevcut aşamada bu iki zıt kutbu bir araya getirmenin oldukça zor olduğunu vurguladı.