Bir İngiliz hükümdarının taç giyme töreninde şarkı söyleyecek ilk Afrikalı: Pretty Yende

Pretty Yende (Getty Images)
Pretty Yende (Getty Images)
TT

Bir İngiliz hükümdarının taç giyme töreninde şarkı söyleyecek ilk Afrikalı: Pretty Yende

Pretty Yende (Getty Images)
Pretty Yende (Getty Images)

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre Pretty Yende, uluslararası opera sahnelerinde yer aldıktan sonra 3. Charles'ın taç giyme töreni sırasında dünyanın dört bir yanından gelen milyonlarca insanın önünde şarkı söyleyecek.
38 yaşındaki şarkıcı, bir İngiliz hükümdarının taç giyme töreni sırasında Westminster Abbey'de solo şarkı söyleyen ilk Afrikalı olacağını söylüyor. Kral Charles’ın bizzat davet ettiği Yende, “Kendimi çok gururlu hissediyorum çünkü bu daha önce hiç olmamıştı. Sonraki nesiller İngiliz Kraliyet ailesi hakkında bir şeyler okuyacak ve orada Afrikalı bir kızın adının da yazılı olduğunu göreceksiniz” dedi.
1985'te Güney Afrika'nın doğusundaki bir kasabada ırkçılığın en yoğun yaşandığı dönemde doğan Yende, kiliseye giderken geleneksel Zulu şarkıları ve koroyla birlikte gospel müziği söylüyordu.
Ancak bir British Airways reklamında Leo Dulip'in opera eseri ‘Flower Duet’i duyması hayatını değiştirdi.
Yende, operanın ‘insanlığa bir armağan olduğunu ve bunda ilahi bir yan bulunduğunu’ ifade ederek, performansının daha fazla insanı operaya teşvik etmesini umduğunu da sözlerine ekledi.
Bazı eleştirmenler, İngiltere'nin sömürgeci geçmişini protesto etmek için taç giyme törenini boykot etmesi çağrısında bulundu ancak bu Yende’nin sahne tarzına uymuyor.
“Elime geçen her fırsatı, yeteneğimle uzlaşmak, iyileşmek, sevmek, neşe vermek, umut etmek ve gelecek için hayaller kurmak için bir fırsat olarak görüyorum” diyen Yende “Geçmişi değiştiremeyiz ama her nesil küçük bir eylemle yarın için umut verebilir” diyor.
İngiliz besteci Sarah Clas'ın ‘Kutsal Ateş’ adlı yeni eserini seslendirecek olan Yende, on yıldır dünyanın en prestijli opera sahnelerinde gösteriler düzenliyor.
Bir klasik müzik hayranı olan 3.Charles, bir yıl önce henüz Galler Prensi iken onu Windsor Kalesi'nde konser verirken izlemişti.
Yende, “Bu bir hayalin gerçekleşmesi, bu yeteneğe sahip olduğumu keşfettiğimde, yeteneğimi mümkün olduğunca çok insanla paylaşmak istedim" diyor.
Sosyal medyayı aktif olarak kullanan şarkıcı, büyük gün için heyecanlı olduğunu söylüyor ve ekliyor:
“Saatleri sayıyorum. Hazırlıklar iyi gidiyor ve büyük gün için sabırsızlanıyorum. Hayatımın bir daha asla eskisi gibi olmayacağını biliyorum.”



Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor

Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
TT

Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor

Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)

İnsan beyninin daha fazla büyüyen bölgelerinin daha hızlı yaşlandığı saptandı. 

6 ila 7 milyon yıl önce ortaya çıkan insanları, yakın akrabaları olan diğer primatlardan ayıran en önemli özelliklerden biri büyük bir beyne sahip olması. 

Milyonlarca yıllık evrim sürecinde büyümekle kalmayıp karmaşık bir yapıya da bürünen insan beyni, dille iletişim kurmaktan geleceği planlamaya kadar pek çok avantaj sağlıyor.

Öte yandan hakemli dergi Science Advances'ta yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, bütün bunların bir bedeli de var. 

İnsan ve diğer primatların beyninin nasıl yaşlandığını gözlemlemek isteyen araştırmacılar, 480 insan ve 189 şempanzenin beyin taramalarını inceledi. 

Şempanzeler, insanların atası değil fakat iki tür de ortak bir atadan evrimleşti. İnsan beyni ise, şempanzelerinkinin üç katı büyüklükte.

Bilim insanları iki beyinde de 17 ayrı bölge olduğunu kaydetti. Bunların bazıları eşit boyuttayken, bir kısmı insanlarda daha geniş bir alana yayılmıştı. 

Bunlardan biri de gözlerin hemen arkasında yer alan ve karar vermede kritik rol oynayan orbitofrontal korteksti. 

Ardından yaşlanma sürecini inceleyen ekip, iki türün beyninin de zaman içinde küçüldüğünü gözlemledi. 

Ancak bazı kısımlar daha hızlı küçülürken, insan beynindeki en hızlı yaşlanmanın, orbitofrontal korteks ve evrimsel süreçte daha fazla büyümenin görüldüğü diğer bölgelerde gerçekleştiği bulundu.

Araştırmacılar ayrıca babun ve Hint şebeğinin beynini de şempanzelerle karşılaştırdı. Öte yandan bu kıyaslarda, beyin genişlemesi ve yaşa bağlı gerileme arasında bir ilişki saptanmadı. 

Heinrich Heine Düsseldorf Üniversitesi'nden ve çalışmanın yazarlarından Dr. Sam Vickery, beynin en hızlı genişleyen bölümlerinin, en karmaşık işlerden sorumlu olduğunu söylüyor. Bu durum, sözkonusu bölgelerin daha çabuk yıpranıp küçülmesini açıklayabilir.

Ancak insan beynindeki daha büyük kısımların neden daha hızlı küçüldüğünü açıklamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. 

Çalışmada yer almayan bazı uzmanlar da bulguların daha fazla katılımcıyla desteklenmesi gerektiğini düşünüyor. University College London'dan antropolog Dr. Aida Gomez-Robles "İnsanlardaki yaşlanmaya ilişkin benzer çalışmalar genellikle binlerce kişiyi içeriyor" diyerek ekliyor:

Bulgular, bu bölgelerin bazıları için geçerli ancak hepsi için geçerli olup olmadığını bilmiyoruz.

Bulguların kesin bir şekilde doğrulanması halinde ilginç bir durum da ortaya çıkıyor: İnsanların hayatta kalma şansını artırarak şempanzelerden daha uzun ömürlü olmasını sağlayan bölgeler, aynı zamanda ilk yaşlanan kısımlar.

Yaşın ilerlemesiyle ortaya çıkan bazı sorunlar, evrimin bir avantajla beraber bir dezavantaj da getirmesinin sonucu olabilir. Dr. Vickery şu ifadeleri kullanıyor:

Böyle muhteşem bir beynimiz var ama bunun bir bedeli de var.

Independent Türkçe, Science Alert, New York Times, Science Advances