Mısır’daki Mühendisler Sendikası seçimlerinde yaşananlar tartışmalara yol açtı

Oy sandıklarına zarar verildi ve oy kullananlara saldırıldı.

Sfenks ve Piramitler, emsalsiz bir mühendislik harikası olarak görülüyor. (Şarku’l Avsat)
Sfenks ve Piramitler, emsalsiz bir mühendislik harikası olarak görülüyor. (Şarku’l Avsat)
TT

Mısır’daki Mühendisler Sendikası seçimlerinde yaşananlar tartışmalara yol açtı

Sfenks ve Piramitler, emsalsiz bir mühendislik harikası olarak görülüyor. (Şarku’l Avsat)
Sfenks ve Piramitler, emsalsiz bir mühendislik harikası olarak görülüyor. (Şarku’l Avsat)

Mısır Mühendisler Sendikası Başkanı Tarık en-Nebravi’nin güven oyun geri çekilip çekilmeyeceğine yönelik oylama yapmak için düzenlenen olağanüstü genel kurulun faaliyetleri sırasında kimliği belirsiz kişiler, sendika genel merkezine baskın düzenledi. Bu durum, hakimlerin seçimlerin resmi sonuçlarını açıklayamamasına neden oldu.

Mühendisler Sendikası Genel Kurulu salı günü, Sendika Yüksek Konseyi’nin Mühendisler Sendikası Başkanı Tarık en-Nebravi’nin güven oyunu geri çekmek için oy kullanması daveti üzerine Kahire’nin doğusundaki Nasr Şehrindeki konferans salonunda düzenlendi. Katılım oranı dikkat çekiciydi. Bununla birlikte ön sayım işlemlerine ilişkin göstergeler Nebravi’nin görevine devam etmesi için yoğun bir oy olduğunu ortaya koyarken, kimliği belirsiz kişilerin salonu basıp sandıkları parçalaması izleyenleri şaşırttı.

Fotoğraf Altı: Gazeteciler Sendikası Konseyinden bir heyet Mühendisler Sendikasını ziyaret etti. (Gazeteciler Sendikası Facebook sayfası)
Gazeteciler Sendikası Konseyinden bir heyet Mühendisler Sendikasını ziyaret etti. (Gazeteciler Sendikası Facebook sayfası)

Yerel basında dolaşan fotoğraflarda yerlere saçılmış oy pusulaları görülürken, çıkan haberlerde, ‘sendika seçimlerini denetleyen adli komitenin, nihai sonuçlar açıklanmadan birkaç dakika önce geri çekildiğini’ bildirdi. Aynı haberlerde şu ifadelere yer verildi:

“Geri çekilme, Mühendisler Sendikası’na karşı çıkan bir grup muhalifin denetleme kurulunun da bulunduğu platforma saldırısı ve sandıkların kırılması nedeniyle gerçekleşti.”

Baskın olayı, seçimleri denetleyen yargı kurulu üyeleri olan hakimlerin sonucu resmi olarak açıklayamamasına neden oldu. Ancak Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Nebravi’nin destekçileri, ‘yargıçların oyları saymayı tamamen bitirdiğini, katılımcıların yüzde 92’sinin Nebravi’nin güven oyunu güvenini geri çekmeyi reddetme yönünde oy kullandığını belirtti.

Fotoğraf Altı: Yeni idari başkentin mühendisliği bölgenin çehresini yeniledi. (Mısır’daki Yeni Kentsel Topluluklar Kurumu web sitesi)
Yeni idari başkentin mühendisliği bölgenin çehresini yeniledi. (Mısır’daki Yeni Kentsel Topluluklar Kurumu web sitesi)

Nebravi’ye göre, baskında bir dizi mühendis yaralandı.  Nebravi resmi Facebook sayfasından yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Bazıları beyaz siyahla bana saldırmaya çalıştı... Karakola şikayette bulundum, sendikayı ve mühendislerin iradesini savunmak için başka yasal önlemler de alacağız” ifadelerini kullandı.

“Katılımcı sayısı 24 bin mühendisi aştı. Sonuç, 40 komite sıralanarak sayıldı. Yüzde 90’dan fazla katılımcı, güven oyunun geri çekilmesine reddetme yönünde oy kullandı.”

Sendika Yüksek Konseyi, Nebravi ve destekçilerini ‘kendi fikirlerini zorla empoze etmeye çalışmakla’ suçladı. Konsey, Genel Kurul’da yaşananları ‘Nebravi ve destekçilerinin sorumsuz davranışı’ olarak nitelendirdi. Konsey çarşamba günü yaptığı açıklamada, ‘genel kurulda yaşananlarla ilgili yasal adımların atılacağını’ bildirdi.

Fotoğraf Altı: Yeni Mısır mahallesi. (Shutterstock)
Yeni Mısır mahallesi. (Shutterstock)

Gözlemcilere göre, Mühendisler Sendikası ile Sendika Yüksek Konseyi arasındaki çatışmalar, Nebravi’nin seçildiği geçen yılın mart ayına kadar uzanıyor. İki tarafın her biri sürekli çatışmalara neden olan farklı sendika vizyonlarını taşıyor.

Mühendisler Konseyi üyesi Michael Gerges, Şarku’l Avsat’a şu açıklamada bulundu:

“Hakimler sonucu açıklayamasa da, sonuçlar hesaplanmış ve toplanmıştı. Oyların çoğunluğu güven oyunun geri almasının reddini onaylıyordu. Her halükarda sonuç Nebravi’nin görevine devam etmesini gerektiriyor. İptal edilse dahi hukuki açıdan bu durum Nebravi’nin göreve devamı anlamına geliyor.”

Mühendisler Sendikası’nda yaşananlar, siyaset ve sendika çevrelerinde büyük tepkilere yol açtı. Sivil Demokratik Hareket sendikayı basma olayını kınadığını açıkladı. Yapılan açıklamada, “Yaşanan olay zorbalıktı ve tehlikeliydi” ifadeleri kullanıldı. Diğer yandan Mısır Gazeteciler Sendikası Başkanı Halid el-Balşi, Sendika Konseyi’nden bir heyetin başında Mühendisler Sendikası’nın Kahire’deki genel merkezine gitti. Yaptığı açıklamada ‘Sendika Başkanı Tarık en-Nebravi’ye olan güven oyunu tazeleyen Mühendisler Genel Kurulu’nun yönetimini düşürme girişimini reddettiğini’ vurguladı.



Sudan'da yeni bir sivil başbakanın atanması ne anlama geliyor?

Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO) eski genel direktörü Dr. Kâmil el-Tayyib İdris
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO) eski genel direktörü Dr. Kâmil el-Tayyib İdris
TT

Sudan'da yeni bir sivil başbakanın atanması ne anlama geliyor?

Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO) eski genel direktörü Dr. Kâmil el-Tayyib İdris
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO) eski genel direktörü Dr. Kâmil el-Tayyib İdris

Manaf Saad

Güvenilir kaynaklara göre Sudan Egemenlik Konseyi, 19 Mayıs 2025 Pazartesi günü Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO) eski genel direktörü Dr. Kâmil el-Tayyib İdris'in Sudan Başbakanı olarak atanmasını, kendisine, görevli hükümeti feshedip tam yürütme yetkisine sahip yeni bir hükümet kurma yetkisi verilmesini onayladı.

Bu atama, Dr. Abdullah Hamduk'un 2 Ocak 2022'de istifa etmesinden bu yana tam yetkili bir başbakana sahip sivil bir hükümete doğru atılan ilk resmi adım. Hamduk, 2019 yılında eski cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in devrilmesinin ardından bu görevi üstlenmişti. Beşir yönetimi aracılığıyla İslamcılar 1989'daki askeri darbeden itibaren devlet kurumlarını kontrol etmeye başlamışlardı.

Uluslararası hukuk alanında doktora yapan Kâmil Idris ile tarım ekonomisi alanında doktora yapan Abdullah Hamduk'un birçok dikkat çekici benzerliği bulunuyor. En dikkat çekici olanı, sol görüşlü bir entelektüel geçmişe sahip olmaları, erken yaşlarda Sudan'daki sol harekete katılmaları ve Birleşmiş Milletler içindeki mesleki kariyerleri. 1997-2008 yılları arasında Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün genel direktörlüğünü yapan İdris, en büyük uluslararası örgütlerden birinin başkanı olan ilk Sudanlı ve ilk Afrikalılardan biriydi. Daha sonra Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliği'nin genel sekreteri oldu. Hamduk ise çok sayıda uluslararası ve bölgesel kuruluşta çalıştı; bunların en önemlisi, 2016 yılında BM Afrika Ekonomik Komisyonu'nun vekil genel sekreterliği göreviydi.

Afrika Birliği, Sudan ordusu ile o dönem müttefik, şu anki savaşta ise düşman olan Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki ittifak tarafından Ekim 2021'de gerçekleştirilen askeri darbenin ardından Sudan'ın üyeliğini askıya alma kararı almıştı. Karar, yönetimin askeri darbe ile değiştirilmesini reddeden ve üye devletleri demokratik geçiş ve sivil yönetim yolunu izlemeye zorlayan Afrika Birliği'nin kuruluş ilkelerine dayanıyordu. O tarihten beri Afrika Birliği, Sudan'ın tam üyeliğini yeniden elde etmesinin, yalnızca resmi ve atanmış bir hükümet değil, gerçek anlamda yürütme gücüne sahip bir sivil geçiş hükümetinin kurulmasına bağlı olduğu yönündeki net tutumunu korudu.

Sudan'ın güvenliği, Afrika Boynuzu'nun güvenliğine hizmet etmektedir ve Sudan'ın uğrayacağı herhangi bir zarar, tüm Afrika kıtasını etkileyecektir

Ancak darbeden sonra Sudan'daki siyasal gerçeklik, özellikle darbeci taraflar arasında 2023 Nisan ayında savaşın patlak vermesiyle daha da karmaşık bir hal aldı. Savaş, Sudan sahnesinde işleri daha karmaşık hale getirdi, Afrika Birliği'nin etkili bir eylemde bulunma gücünü azalttı, arabuluculuk araçlarını zayıflattı ve ülkedeki meşruiyet krizini derinleştirdi. Afrika Birliği, Sudan'ın üyeliğini yeniden elde etmesi için sivil bir hükümet kurulması şartına prensipte uymaya devam ederken, bu şartın uygulanması siyasi gerginliklere, çatışan bölgesel çıkarlara, sivil güçler arasında bölünmeye ve ciddi bir çözüm dayatma konusunda, zayıf uluslararası iradeye tabi olmaya devam etti.

regthy
Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve eski Başbakan Abdullah Hamduk, 21 Kasım 2021'de Sudan'da sivil yönetime geçiş anlaşmasını imzaladıktan sonra (AFP)

Sudan ordusunun son dönemdeki askeri zaferleri, el-Cezire ve başkent Hartum eyaletleri üzerinde kontrolü yeniden ele geçirmesi ile Darfur ve Kordofan'daki istikrarlı ilerleyişi, başta Afrika Birliği olmak üzere uluslararası toplum ile diplomatik normalleşme dosyasını aktifleştirmeye ve ülkeyi savaşa sürükleyen darbe sürecini tersine çevirmeyi amaçlayan adımlar atmaya itmiş görünüyor.

Bu durum, özellikle Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Mahmud Ali Yusuf'un son olarak Bağdat'ta düzenlenen Arap Zirvesi marjında ​​yaptığı olumlu açıklamaların ardından geldi. Yusuf, Sudan Silahlı Kuvvetleri'nin birçok bölgede kontrolü yeniden sağlayabilmesinden umutlu ve iyimser olduğunu söyledi. “Sudan'ın güvenliği, Afrika Boynuzu'nun güvenliğine hizmet etmektedir ve Sudan'ın uğrayabileceği herhangi bir zarar, tüm Afrika kıtasını etkileyecektir” değerlendirmesinde bulundu. Kâmil İdris'in tam yetkilerle başbakan olarak atanması, sivil siyasi sürecin yeniden canlandırılması yoluyla Afrika Birliği ile normalleşme yönünde atılmış bir adım olarak görülüyor.

gp
HDK’nin kontrolüne geçmesinin ardından yerinden edilenlerin barındığı Zemzem Kampı’ndan kaçanlar, Sudan'ın batısındaki Darfur bölgesinde, gıda yardımı almak için sıraya girmiş 13 Nisan (AFP)

Ancak bu atama tek başına yeterli değil. Yeni hükümetin, askeri bir otoritenin sivil cephesi olarak görülmemek için kapsamlı bir ulusal siyasi mutabakat sürecine girişmesi gerekecek. Devrim güçlerini, bölge temsilcilerini, savaşa dahil olmayan siyasi ve sivil güçleri de içine alan geniş bir mutabakat sağlamaya ve savaşın etkilerini ortadan kaldırmaya çalışması, bunun yanı sıra, köklerine ve derin nedenlerine inilerek savaşın sona erdirilmesi için ciddi çabalar sarf etmesi de gerekecek.

Yeni sivil hükümet, savaşın yoğun yaşandığı bir ortamda eğitim, sağlık, yerel yönetim ve güvenlik gibi sosyal hizmetlerin sağlanmasında büyük zorluklarla karşı karşıya kalacaktır. Bu görevler, büyük çabalar ve formalitede memnuniyetle karşılamanın ötesinde, sivil hükümetin gerçek görevlerini yerine getirmesini sağlayacak gerçek uluslararası ve bölgesel desteğin sağlanmasını gerektiriyor.

ckı8o
Fotoğraf: Majalla

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Sudan'da yıkıcı bir iç savaşın yaşandığı ve günümüzdeki en büyük insani felaketlerden birine dönüştüğü bir ortamda yeni bir sivil başbakanın atanması, normal bir siyasi hadise olarak okunamaz. Aksine bu, ülkedeki mevcut siyasi, askeri ve insani tablonun karmaşıklığı içinde değerlendirilmelidir. Bu atamanın çok yönlü sonuçları olacaktır ve bunlar, Sudan'da istikrarı sağlamayı ve iyi yönetişim kurmayı amaçlayan kapsamlı bir siyasi süreçle bağlantısına bağlı olarak değişecektir.