Mısır’da Ulusal Diyalog, ‘Yeni Cumhuriyet’i inşa etmek için ‘30 Haziran Koalisyonu’na güveniyor

Diyalog çalışmalarına Kurban Bayramı tatilinden sonra devam edilmesi planlanıyor

Ziya Rişvan ulusal diyalog oturumlarından birinde (Arşiv)
Ziya Rişvan ulusal diyalog oturumlarından birinde (Arşiv)
TT

Mısır’da Ulusal Diyalog, ‘Yeni Cumhuriyet’i inşa etmek için ‘30 Haziran Koalisyonu’na güveniyor

Ziya Rişvan ulusal diyalog oturumlarından birinde (Arşiv)
Ziya Rişvan ulusal diyalog oturumlarından birinde (Arşiv)

Mısır’ın 2013 yılında İhvan-ı Müslimin (Müslüman Kardeşler) örgütünün iktidarını deviren 30 Haziran Devrimi’ni anmak için yaptığı hazırlıklarla eş zamanlı olarak, Ulusal Diyalog Genel Koordinatörü Ziya Rişvan, ‘30 Haziran Koalisyonu’ndaki bağları yeniden tesis etme çağrısında bulunarak bunun ‘yeni cumhuriyetin’ inşasındaki rolünün önemine dikkat çekti.

Geçtiğimiz nisan ayında Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin talimatları doğrultusunda Ulusal Diyalog başlatıldığından beri, bu diyaloğu yürütenler birden fazla kez bunun “30 Haziran Koalisyonun’daki bağları yeniden tesis etmeyi” hedeflediğini vurguladılar. 30 Haziran Koalisyonu, Mısırlı yetkililerin ‘terörist’ olarak sınıflandırdığı İhvan örgütünün iktidarının yıkılmasına katkıda bulunan siyasi ve sivil güçlerden oluşan bir ittifak olarak biliniyor.

Rişvan, cuma akşamı yerel medya tarafından yayınlanan açıklamalarında Mısır Cumhurbaşkanı’nın Ulusal Diyalog çağrısının “30 Haziran Koalisyonu’nu yeniden hayata döndürmek olduğunun” altını bir kez daha çizdi. Rişvan son zamanlarda “koalisyon üyelerinin ortadan kaybolduğunu, aralarındaki kanalların tıkandığını, köprülerin yıkıldığını ve yanlış anlaşılmaların olduğunu” söyleyerek “tüm bunların başka öncelikler olduğu için siyasi reformu bir süreliğine geciktirdiğini” kaydetti.

Rişvan Kurban Bayramı tatilinden sonra devam etmesi planlanan Ulusal Diyalog’un “bir vaziyet ve sorunları ifade ettiğini” söyleyerek “Vaziyet, sorunlardan daha önemlidir. Vaziyet, sorunları çözmek ve uzun zamandır kimsenin faydalanamadığı tıkanık köprüleri ve kanalları açmak ile ilgilidir” dedi.

Mısır Devlet Enformasyon Servisi Başkanı Rişvan “Ölümcül olabilecek bir akıbeti paylaşanlar artık inşa sürecine katılmak zorundadır” ifadelerini kullanarak 2013 yılında 30 Haziran Koalisyonu’nu tehdit eden tehlikelere atıfta bulundu. Rişvan “Mısır Cumhurbaşkanı, 30 Haziran Koalisyonu’nun yeniden canlandırılmasının ülkenin geleceği ve devletin son yedi yılda özellikle altyapı ve ekonomik reform düzeyinde inşa etmeye başladığı yeni cumhuriyet için çok gerekli olduğunun farkında” dedi. Rişvan “yeni cumhuriyetin bir slogan olmadığını, aksine Charles de Gaulle’nin 1958’de kurduğu ve hala devam etmekte olan Fransız Beşinci Cumhuriyeti gibi inşa edilmekte olan çok büyük bir şey olduğunu” vurguladı. Ayrıca “Cumhurbaşkanı’nın yeni cumhuriyetin inşası için ortaklara ihtiyaç olduğunun farkında olduğunu” kaydetti.

Kahire Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi dersi veren Ulusal Diyalog Siyasi Eksen Raportör Yardımcısı Dr. Mustafa Kamil es-Seyyid, 30 Haziran Koalisyonu’nun birden fazla siyasi görüşe sahip güçleri içerdiğine dikkat çekti. Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda “bu güçlerden bazılarının şu anda tam olarak karşılanamayacak talepleri olduğunu” söyleyerek “mevcut koşulların 30 Haziran Koalisyonu’ndaki bağları yeniden inşa etmeye hazır olmayabileceğine” işaret etti.

‘Cumhurbaşkanlığı Af’ komitesi, Ulusal Diyalog çağrısının başlatılmasıyla eş zamanlı olarak yeniden etkinleştirildi. Komite, faaliyete geçtiğinden bu yana binden fazla mahkumun serbest bırakılmasına katkıda bulundu. 12 Mısır partisinin ittifakıyla oluşturulan Sivil Hareket, daha fazla mahkumun serbest bırakılması çağrısında bulunuyor ve bu talebi Ulusal Diyalog gündemine yerleştiriyor.

Ulusal Diyalog’a katılan Sivil Hareket liderlerinden Hamid Ceber, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda “30 Haziran Koalisyonu’nun bağlarını yeniden tesis etmek için siyasi suçlardan hüküm giyenlerin dosyasının kapatılması gerek” dedi.



Suriye'nin güneyindeki Dera kırsalında meydana gelen patlamada 33 kişi yaralandı

Dera ve Süveyda arasındaki otoyolda gıda malzemeleri yüklü kamyonlardan oluşan bir konvoy (AP)
Dera ve Süveyda arasındaki otoyolda gıda malzemeleri yüklü kamyonlardan oluşan bir konvoy (AP)
TT

Suriye'nin güneyindeki Dera kırsalında meydana gelen patlamada 33 kişi yaralandı

Dera ve Süveyda arasındaki otoyolda gıda malzemeleri yüklü kamyonlardan oluşan bir konvoy (AP)
Dera ve Süveyda arasındaki otoyolda gıda malzemeleri yüklü kamyonlardan oluşan bir konvoy (AP)

Güney Suriye'deki Dera vilayetinin sağlık müdürlüğü dün yaptığı açıklamada, Dera kırsalının batısındaki Abidin kasabasında bir düğün merasimi sırasında meydana gelen ve kaynağı bilinmeyen patlamada 33 kişinin yaralandığını duyurdu.

Dera Sağlık Müdürü Ziyad el-Mehamid, yaralılar arasında çocukların da bulunduğunu söyledi.

Dera Ulusal Hastanesi 19, Tafas Ulusal Hastanesi 6 ve el-Şecere kasabasındaki sağlık merkezi 8 yaralıyı tedavi altına aldı.

Abidin kasabası sakinleri Alman Basın Ajansı'na (DPA) şunları söyledi: “Ne olduğunu bilmiyoruz. Patlayıcı bir cihaz mıydı yoksa bir top mermisi miydi? Bazıları düğün kutlaması sırasında patlayan bir el bombası olduğunu söyledi ve çoğunluğu çocuk olmak üzere yüzlerce insan toplanmıştı.”

Suriye medyası, İsrail ordusuna ait bir devriyenin batı Dera kırsalındaki patlama bölgesine doğru ilerlediğini bildirdi, ancak daha fazla ayrıntı vermedi.

Bu arada, Suriye devlet televizyonu, güneydeki Süveyda vilayetinde silahlı grupların el-Mezra kasabasında İç Güvenlik Güçlerine ait bir aracı silahlı insansız hava aracıyla (SİHA) hedef aldığını bildirdi.

Bir güvenlik kaynağı televizyon kanalına, "isyancı grupların bombardımanı ateşkes anlaşmasının ihlali anlamına geliyor ve güvenlik güçleri bu ihlallere kararlı bir şekilde karşılık verecektir" ifadelerini kullandı.


İsrail, Güney Lübnan’ı hedef aldı

Lübnan ve İsrail sınırındaki Ras el-Nakura bölgesinde bulunan bir Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Gücü merkezi (AFP)
Lübnan ve İsrail sınırındaki Ras el-Nakura bölgesinde bulunan bir Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Gücü merkezi (AFP)
TT

İsrail, Güney Lübnan’ı hedef aldı

Lübnan ve İsrail sınırındaki Ras el-Nakura bölgesinde bulunan bir Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Gücü merkezi (AFP)
Lübnan ve İsrail sınırındaki Ras el-Nakura bölgesinde bulunan bir Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Gücü merkezi (AFP)

Lübnan’ın resmî haber ajansı Ulusal Haber Ajansı (NNA), bugün (Cuma) Güney Lübnan’daki Vezzani ve Mecidiye çevresinin İsrail topçuları tarafından hedef alındığını bildirdi.

Ajansa göre, İsrail’e ait bir insansız hava aracı Ras el-Nakura bölgesinde bir balıkçı teknesinin yakınına ses bombası bıraktı; olayda yaralanan olmadı. Aynı bölgede İsrail’e ait bir savaş botu da ülkenin kara sularına doğru makineli tüfekle ateş açtı.


İslami Cihad, son İsrailli esirin cesedinin teslim edilmediği iddiasını yalanladı

Bir İslami Cihad savaşçısı, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Nuseyrat'ta kaçırılanların cesetlerini arayan Mısırlı işçilerin ağır makinelerle kazı yapmasını izliyor (Arşiv - AP)
Bir İslami Cihad savaşçısı, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Nuseyrat'ta kaçırılanların cesetlerini arayan Mısırlı işçilerin ağır makinelerle kazı yapmasını izliyor (Arşiv - AP)
TT

İslami Cihad, son İsrailli esirin cesedinin teslim edilmediği iddiasını yalanladı

Bir İslami Cihad savaşçısı, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Nuseyrat'ta kaçırılanların cesetlerini arayan Mısırlı işçilerin ağır makinelerle kazı yapmasını izliyor (Arşiv - AP)
Bir İslami Cihad savaşçısı, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Nuseyrat'ta kaçırılanların cesetlerini arayan Mısırlı işçilerin ağır makinelerle kazı yapmasını izliyor (Arşiv - AP)

Filistinli kaynaklar, İsrail’in iki gündür öne sürdüğü, İslami Cihad Hareketi’nin Hamas ile iş birliği yapmayı reddettiği ve ateşkesin ikinci aşamasına geçilmeden önce elindeki son İsrailli esirin cesedini teslim etmediği yönündeki iddiaları yalanladı.

İsrail’in Maariv gazetesinin güvenlik kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Hamas ile İslami Cihad arasında, Ran Gafeli isimli son esirin cesedinin teslim edilmemesi konusunda gerilim yaşandığı iddia edildi. İsrail, Gafeli’nin kaçırılmasında İslami Cihad mensuplarının doğrudan rol aldığını düşünüyor.

İslami Cihad’ın askeri kanadı Saraya el-Kudüs, günler önce yaptığı açıklamada tüm esirleri teslim ettiklerini ve ateşkes anlaşmasına tamamen uyduklarını belirtti. Hareketten Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, Gafeli’nin cesedinin kendi ellerinde bulunmadığını, cesedin Hamas’ın kontrolünde olduğunu ifade etti. Kaynaklar, Hamas ile koordinasyonun “mükemmel seviyede” olduğunu ve İsrail basınında yer alan gerilim iddialarının gerçeği yansıtmadığını vurguladı.

dsvf
İslami Cihad savaşçıları ve Mısırlı işçiler, Gazze Şeridi'ndeki Nuseyrat'ın kuzeyinde İsrailli rehinelerin cesetlerini arıyor (Arşiv - AP)

Hamas kaynakları da Şarku’l Avsat’a, cesedin Gazze kentinin doğusundaki Şucaiyye ve Zeytun mahallelerinde 3 veya 4 farklı noktada bulunmuş olabileceği yönünde şüpheler olduğunu aktardı. Ancak bu noktalarda yürütülen aramalarda cesede ulaşılamadığı, esir alma ve gömülme süreçlerine dahil olan saha sorumluları ve militanların tamamının çeşitli saldırılarda öldüğü için kesin yer tespiti yapmanın zorlaştığı bildirildi. Kaynaklar ayrıca yoğun bombardıman ve bölgenin tamamen yıkılması nedeniyle tespit çalışmalarının daha da güçleştiğini belirtti.

Yediot Aharonot gazetesine göre İsrail, arabulucular aracılığıyla Hamas’a, cesedin yerinin belirlenmesine yardımcı olabilecek kişilere ilişkin bilgiler ve bölgenin olası konumunu gösteren uydu görüntüleri iletti. Hamas kaynakları, bu dosya ve diğer konularla ilgili arabulucularla temasın sürdüğünü söyledi.

Yeni videonun ortaya çıkardığı soru işaretleri

Bu gelişmeler, İsrailli esir ailelerinin yayımladığı görüntülerle eş zamanlı yaşandı. Videolarda, Ağustos 2024’te Refah’taki bir tünelde cesetleri bulunan altı esirin, tünelde birlikte yaşarken Hanuka’yı kutladıkları, 2024 yeni yılına girdikleri, konuşup saç tıraşı oldukları ve tünel içinde farklı noktalara hareket ettikleri görülüyor.

dfgh
Hamas militanları, 20 Şubat 2025'te Han Yunus'ta İsrailli rehinelerin cesetlerinin Kızılhaç'a teslimi sırasında tabutlardan birini taşıyor (DPA)

Görüntüler, İsrail ordusunun söz konusu altı kişinin tünele ulaşımdan iki gün önce Hamas tarafından öldürüldüğü yönündeki açıklamalarına dair soru işaretleri doğurdu. Hamas bu iddiayı reddederek, esirlerin bölgeyi hedef alan İsrail bombardımanında öldüğünü söyledi.

Maariv'den gazeteci Miki Levine, esirlerin “Nisan ayında anlaşma sağlanmış olsaydı hayatta olabileceklerini” belirten bir değerlendirme yayımladı. Levine, Başbakan Netanyahu ile bakanlar Smotrich ve Ben-Gvir’in “tam zafer” stratejisinde ısrar etmelerinin, Refah’a girilmesinin esirleri tehlikeye atacağı yönündeki uyarıları göz ardı ettiklerini yazdı.

İsrail devlet televizyonu da, esirlerin öldürülmesinden birkaç gün önce müzakerelerin tıkanma noktasına gelmesinin, Tel Aviv’in Filadelfi Koridoru’nun kontrolünü şart koşmasından kaynaklandığını; o aşamada anlaşma imzalansaydı altı esirden beşinin serbest bırakılacağını aktardı.

Hamas kaynakları ise Şarku’l Avsat’a, esirlerin topçu ve hava bombardımanında öldüğünü, saldırı sırasında bazı esir gardiyanlarının da yaşamını yitirdiğini teyit etti. Kaynaklar, savaş boyunca İsrail güçleri esirlere yaklaşırsa “tehlike durumunda esirin öldürülmesi” yönünde talimat bulunduğunu da belirtti.7Tünelin Refah’ın batısındaki Tel Sultan’da bulunduğu, İsrail ordusunun sonraki incelemelerinde esirlerin “bölgedeki yoğun askeri baskı nedeniyle hayatını kaybettiğini” kabul ettiği bildirildi.

Ekim 2024’te İsrail, Hamas’ın eski siyasi büro şefi Yahya es-Sinvar’ı, Tel Sultan’daki bir evde, yanında silahlı bir grupla bulunduğu sırada öldürmüştü. Kasım ayında Hamas kaynakları, Muhammed es-Sinvar’ın oğlu İbrahim’in de Refah’taki bir tünelde hava saldırısında öldüğünü açıklamıştı. DNA bulgularının, aynı tünelde Hamas mensuplarının bulunduğuna işaret ettiği belirtildi. Esirlerin, İbrahim es-Sinvar’ın öldüğü saldırıda hayatını kaybetmiş olabileceği değerlendiriliyor.

Hamas kaynakları, İsrailli esirlere ilişkin talimatların çok sıkı olduğunu ve hayatta kalmaları için tüm imkânların seferber edildiğini vurguladı.