Hayat boyu kafeste yaşayan 28 yaşındaki şempanze ilk kez güneşi gördü

Hayat boyu kafeste yaşayan 28 yaşındaki şempanze ilk kez güneşi gördü
TT

Hayat boyu kafeste yaşayan 28 yaşındaki şempanze ilk kez güneşi gördü

Hayat boyu kafeste yaşayan 28 yaşındaki şempanze ilk kez güneşi gördü

28 yaşındaki bir laboratuvar şempanzesinin, gökyüzünü net biçimde ilk kez gördüğü anlar kaydedildi.

Vanilla adlı dişi şempanze, tüm hayatı boyunca esaret altında, ABD'nin New York kentindeki bir biyomedikal araştırma tesisinde kapalı alanda yaşamıştı.

Şempanzeleri koruma grubu Save Chimps'e (Şempanzeleri Kurtar) göre tesiste onun gibi onlarca şempanze, kuş kafeslerini andıran asılı kafeslerde yaşıyordu.

1995'te New York'taki tesisten çıkarılan şempanzeler, Kaliforniya'da bir hayvan kurtarma tesisi olan Wildlife Waystation'a gönderilmişti. Burada da üstü kapalı bir sığınağın içine yerleştirilmişlerdi.

Florida merkezli sivil toplum kuruluşu, Vanilla da dahil olmak üzere 29 şempanzeyi bu sığınaktan alarak kendi barınaklarına yerleştirdi.

Vanilla işte bu tesiste güneşi ve gökyüzünü ilk kez gördü.

Kurumun yakın zamanda yayımladığı bir videoda Vanilla'nın ilk başta tereddüt ettiği, sonrasında bir kapı aralığından dışarı çıktığı görülüyor. 

Dwight adlı bir başka şempanzeyle kucaklaşan Vanilla, video boyunca yeni açık havadaki yaşam alanını keşfederken tekrar tekrar gökyüzüne bakıyor.

Save the Chimps temsilcilerinin açıklamasına, "Bir başka şempanze Shake, adacığa tereddüt etmeden çıktı. Ancak Vanilla, bu yeni dünyaya açılan kapıda biraz daha endişeliydi" ifadeleri yer aldı:

Alfa erkeği Dwight onu kendisine katılmaya teşvik edene kadar kapı eşiğinde oturdu.

Independent Türkçe, Livescience, Save The Chimps



Uzmanlar uyardı: Yaşlanmaya ilgili yaygın bir varsayım yanlış olabilir

Yeni bir çalışma yaşlanmanın, iltihaplanmanın nedeni olmayabileceğini öne sürdü (Unsplash)
Yeni bir çalışma yaşlanmanın, iltihaplanmanın nedeni olmayabileceğini öne sürdü (Unsplash)
TT

Uzmanlar uyardı: Yaşlanmaya ilgili yaygın bir varsayım yanlış olabilir

Yeni bir çalışma yaşlanmanın, iltihaplanmanın nedeni olmayabileceğini öne sürdü (Unsplash)
Yeni bir çalışma yaşlanmanın, iltihaplanmanın nedeni olmayabileceğini öne sürdü (Unsplash)

Yeni bir çalışma, vücudun yaşlanmaya verdiği doğal tepkiye dair uzun süredir kabul gören bir inanışın yanlış olabileceğini öne sürüyor.

Yaşa bağlı iltihaplanma (inflammaging), ilerleyen yaşla birlikte gelişen kronik, düşük dereceli bir iltihaplanma şeklidir. İltihaplanma vücudu yaralanma veya enfeksiyona karşı korur.

Kronik iltihaplanmanın yaşlanma sürecini hızlandırdığı ve Alzheimer hastalığı, artrit, kanser, kalp hastalığı ve Tip 2 diyabet gibi çeşitli sağlık sorunlarına katkıda bulunduğu düşünülüyor.

Araştırmacılar çoğu yaşlı kişinin yaşlandıkça iltihaplanmadan muzdarip olacağına uzun zamandır inanıyor.

Ancak bu hafta Nature Aging'de yayımlanan çalışma, sanayileşmemiş bölgelerdeki insanların kentsel bölgelerdekilerden farklı şekilde iltihaplanma deneyimlediğini ve bunun arkasında başka bir neden olabileceğini tespit etti.

Araştırmacılar, Bolivya Amazonları'ndan Tsimane ve Malezya Yarımadası'ndan Orang Asli olmak üzere sanayileşmemiş iki yerli nüfusun yaşantısını İtalya ve Singapur'dan iki grupla karşılaştırdı. 4 gruptan 18 ila 95 yaşındaki yaklaşık 2 bin 800 yetişkinden alınan kan örneklerini karşılaştırdılar.

Kronik enflamasyonun net bir şekilde yaşlanmayla bağlantılı olmayabileceğini, bunun yerine beslenme biçimi, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin önceden  sanılandan daha büyük rol oynadığını buldular.

Çalışma ayrıca sanayileşmemiş gruplardaki iltihaplanmanın, katılımcılar yaşlandıkça artmadığını da gösterdi.

Columbia Üniversitesi'nde çevre sağlığı bilimleri doçenti ve çalışmanın ortak yazarı Alan Cohen bulguların, iltihaplanmanın "şu anda anladığımızdan daha karmaşık" olduğuna işaret ettiğini söylüyor.

The Independent'a konuşan Cohen, "Tsimane ve Orang Asli tüm bu yönlerden bizden farklı" diyor. 

Çalışmamızın anlamı, daha aktif olmamız gerektiğini söylemekten ziyade biyolojiyi iyi anladığımız ve onu hher yönüyle kontrol edebileceğimiz düşüncesine meydan okumak. Yani bu bir uyarıdır: Özellikle iltihaplanmayı azaltmak için belirli gıdaları tüketmekten ve haftalık popüler sağlık trendlerini takip etmekten kaçının.

Öte yandan diğer uzmanlar bu çalışmadan yola çıkarak kesin yargılara varmadan önce bir uyarıda bulunuyor.

Yale Yaşlanma Araştırmaları Merkezi Direktörü Vishwa Deep Dixit, New York Times'a yaptığı açıklamada kirliliğe daha az maruz kalan kişilerde kronik hastalık oranlarının daha düşük çıkmasının şaşırtıcı olmadığını belirtiyor. Virginia Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden farmakoloji alanında öğretim üyesi olan Bimal Desai ise bulguların değerli tartışmalara yol açması gerektiğini ancak "yaşa bağlı iltihaplanma anlatısını baştan yazmadan önce" daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu ekliyor.

Independent Türkçe