İzzeddin Ebu Ayşe
İsrail ordusunun, Gazze'nin en güneyindeki Refah kentinde bulunan dört Hamas tugayını imha etme operasyonu olarak değerlendirdiği süreç üzerinde çalışmaya başladığı bir dönemde, kara kuvvetleri, Hamas’ın yeniden inşa etmeye çalıştığı askeri kapasitesini yok etmek için Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki operasyonlarına geri döndü.
İsrail ordusu bu yılın başında Gazze'nin kuzey yarısındaki genişletilmiş askeri operasyonunu sonlandırarak, Hamas’ın buradaki varlığını bitirdiğini duyurmuştu. Filistinli hareketin yapısını ortadan kaldırdığını ve Gazze Şeridi'nin yarısından fazlasındaki operasyonel, istihbarı ve askeri kontrolünü sıkılaştırdığını, Hamas’ın buradaki tugaylarını ve kapasitesini yok etmek için savaş operasyonlarını güneye kaydırdığını duyurmuştu.
Savaşa geri dönüş
İsrail kuvvetleri kuzey Gazze'den çekilir çekilmez, Hamas'ın askeri gücünden geriye kalanları yeniden örgütlemeye çalıştığı, unsurlarını yeniden yapılandırmaya giriştiği, Tel Aviv ile yeniden savaşmak noktasına varsa bile, askeri ve sivil faaliyetlerine yeniden başladığını doğrulayan haberlerin sıklığı arttı
İsrail ordusunun kuzey Gazze'yi Hamas hareketinden temizlemesine rağmen, hareketin savaşçıları Gazze’nin Zeytun bölgesinde bir askeri buldozeri imha etti. Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya yakınlarında bir İsrail askerini keskin nişancı ateşi ile hedef aldı ve kuzeydeki Cibaliye'den füze ve İHA gönderdi.
Hamas'ın askeri hamlesi, Tel Aviv'i kuzey Gazze'ye dönmeye itti. İsrail ordu Sözcüsü Daniel Hagari: “Hamas askeri kapasitesini yeniden inşa etmeye çalıştığı için Gazze Şeridi'nin kuzeyinde savaşa geri döndük. Hızlı temizlik operasyonları gerçekleştirerek bunu engellemeye çalışıyoruz" açıklamasında bulundu.
Savaşın hedefleri ve sorular
Siyasi ve askeri çevrelerde, Hamas'ın kabiliyetlerini yeniden inşa etme mekanizmaları ve İsrail ordusunun, hareketin kapasitesini ortadan kaldırma yönteminin başarılı olup olmayacağı, ayrıca Refah savaşının hedeflerinin, özellikle de hareketin kabiliyetlerini yeniden inşa etmesi ile birlikte, başlamadan önce geçersiz hale gelip gelmediği konusundaki sorular öne çıktı.
İsrail'in görüşüne göre Gazze'deki savaşın hedeflerinden biri, Hamas'ın askeri kapasitesini yok etmek, hareketin Gazze Şeridi'nde yeniden yönetime dönmesini, ayrıca Gazze Şeridi’nin bir daha İsrail için tehdit oluşturmasını engellemek.
İsrail ordusu, bu hedeflere ulaşmak için Hamas hareketini ortadan kaldırmak amacıyla havadan, karadan ve denizden yoğun bir şekilde çalıştı. Sözcü Hagari, Hamas hareketinin Gazze'nin kuzeyinde ve Han Yunus'ta bastırıldığını, Refah'ta da dağıtılmakta olduğunu vurguladı.
Ancak Hamas’ın yeteneklerini geliştirmeye yeniden dönmesi üzerine “bunu nasıl yaptığı” sorusu hala ortada duruyor.
Hamas organize bir grup mu?
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre Stratejik ilişkiler araştırmacısı Davud Kassab, “Çatışmaların gidişatına göre Hamas'ın çok zayıfladığı kesin. İsrail saldırıları nedeniyle hareket artık güçlü ve uyumlu bir örgütsel yapıya sahip değil. Ancak bu, hareketin sonsuza dek yok olduğu anlamına gelmiyor, aksine kalıntılarının olduğu kesin” değerlendirmesinde bulundu.
Kassab, “Hamas kalıntılarını çok küçük tugaylar temelinde yeniden yapılandırmaya çalışıyor. Bu, hâlâ hasarsız bir yapıya sahip olan hareketin askeri konseyinin aldığı kararın bir sonucu olarak gerçekleşiyor” dedi.
Kassab, Hamas'ın kendisini yeniden yapılandırmasının, hareketin içinde bulunan ve silah taşımayan unsurların bugün savaşmaya çağrılması yoluyla gerçekleştiği şeklinde açıklıyor. Ayrıca İsrail ordusunun Hamas’ın altyapısının tamamını yok etmediğini, bunun da bazı tünellerin hâlâ birbirine bağlı olduğu ve yıkılmadığı anlamına geldiğini belirtiyor.
Hamas kalıntılarının varlığı ve askeri eylemlere geri dönmeleri, İsrail ordusunun Gazze'den habersiz olduğu inancını pekiştiriyor; Hamas güçlerinin Gazze'nin kuzeyinde iyi derecede hareket özgürlüğüne sahip olması da İsrail ordusunun net bir siyasi vizyon olmaksızın temizlediğini söylediği bölgelerden tüm güçlerini çekmesi gerçeğini haklı çıkarıyor.
Peki, Hamas'ın askeri gücü ne durumda?
Askeri araştırmacı Refet Helles, Hamas'ın yeniden savaşma gücü ile ilgili olarak şöyle diyor: İsrail, Hamas'ın tüm askeri kapasitesini yok etmeyi başaramadı. Bu, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Hamas’ı ortadan kaldırma hedefinin çok uzak olduğu ve Refah askeri operasyonunu gözden geçirmesi gerektiği anlamına geliyor.
Helles şunu da belirtiyor: "Kuzey Gazze'deki savaştan alınan derslerin ardından Hamas savaşçılarının küçük çete benzeri birimler halinde yeniden örgütlendiği ve siyasi bir vizyon olmadığı takdirde bunun Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinde gerçekleşeceği açıktır."
Helles, İsrail'in Refah'a yönelik vizyonunu savaştan çıkardığı derslere ve Hamas'ın askeri kapasitesini yeniden inşa etmesi doğrultusunda değiştirmelidir. ABD'nin savaşın gidişatını ve sonuçlarını inceledikten sonra teyit ettiği ve vardığı sonuçta da budur.
Siyasi vizyonun yokluğu
Nitekim ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, İsrail'in Refah'a saldırısının kaos yaratacağı ve Hamas hareketinin tasfiyesine yol açmayacağı konusunda uyardı. Gazze Şeridi'nin her yerinde Filistinli hareketin binlerce silahlı üyesinin var olduğunu kabul etti.
Gazze Şeridi'ndeki İsrail güçleri (AFP)
Blinken'e göre ABD, İsrail ile Hamas'ı ortadan kaldırma konusunda kalıcı bir sonuca ulaşmanın daha iyi bir yolunu tartıştı. Blinken, hareketin kalıntılarının varlığının nedeninin, Tel Aviv'in savaş sonrası için bir plan geliştirmemesi ve bunun da Hamas’ın siyasi boşluğu doldurmasına neden olması olduğunu belirtti.
İsrail'de görüş ayrılıkları
Siyasi araştırmacı Vael Şaban ise "Gazze Şeridi'nin Hamas unsurlarından temizlenmesinden sonra Gazze'yi kontrol eden bir tarafın olmayışı, hareketi kabiliyetlerini yeniden inşa etmeye itiyor. Bu İsrail'i yoruyor ve savaşın ilk aşamasına dönmesine neden oluyor” değerlendirmesinde bulundu.
İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, İsrail ordusunun savaşta şu ana kadar elde ettiği başarılarının erozyona uğraması ile karşı karşıya olduklarını, çünkü ertesi gün için herhangi bir strateji geliştirilmediğini belirtti. Halevi, bu nedenle ordunun çatışmaların sona erdiği bölgelerde operasyon yapmak zorunda kaldığını vurguladı.
Ancak İsrail Savunma Bakanı Yoav Galant farklı bir görüşe sahip: “Hamas kendini yeniden organize edemiyor, askeri kapasitesini geliştiremiyor ve hiçbir kaynağı yok. Bu da hareketin tüm kaynaklarını kuruttuğumuz anlamına geliyor, dolayısıyla şu anda yaşananlar Filistinli grubun kalıntılarını ortadan kaldırmaktır.”