Ukrayna savaşı: Biden'ın misket bombasına onay vermesi tartışma yarattı

İnsan Hakları İzleme Örgütü, sivil kayıplarına dikkat çekerek Washington'dan silahları göndermemesini istedi

Ukrayna'ya yapılan ABD askeri yardımları (arşiv - AP)
Ukrayna'ya yapılan ABD askeri yardımları (arşiv - AP)
TT

Ukrayna savaşı: Biden'ın misket bombasına onay vermesi tartışma yarattı

Ukrayna'ya yapılan ABD askeri yardımları (arşiv - AP)
Ukrayna'ya yapılan ABD askeri yardımları (arşiv - AP)

ABD Başkanı Joe Biden'ın Ukrayna'ya misket bombası gönderilmesini onaylaması tartışma yarattı. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Washington yönetiminden bombaları tedarik etmemesini istedi. 

Ülkenin önde gelen gazetelerinden Washington Post (WP), Biden'ın 800 milyon dolarlık askeri yardım paketinde misket bombalarının da yer almasını onayladığını aktardı.

ABD merkezli haber ajansı Associated Press (AP) de kimliğini açıklamadığı kaynaklara dayandırdığı haberinde "binlerce misket bombasının" tedarik edileceğini doğruladı.

Pentagon'un elinde kalan stoklardan alınacak bombalardan kaç tane gönderileceği henüz bilinmiyor. Misket bombalarının üretimi ABD'de yasak. 

Bu hamleyle Biden yönetiminin yasağa takılmadan silahları tedarik edebileceğini yazan WP, Kiev yönetimine verilecek misket bombalarının etkisinin azaltıldığını da aktardı. 

"Bomba içinde bomba" olarak bilinen misket bombaları uçaktan ya da havan toplarıyla atılabiliyor. Bunlar düştüğü yerde ya da havada açılarak içindeki küçük bombaları etrafa saçıyor.

Patlamayan, toprağa gömülü kalan bombacıklarsa mayın etkisi görüyor ve yıllar sonra bile patlayabiliyor. WP, bu durumun yaşanmaması için misket bombalarının "hata payının" yüzde 2,35'e indirildiğini belirtti. 

Misket bombalarının kullanımı Cenevre Sözleşmesi'ne aykırı ve uluslararası insan hakları ihlali olarak kabul ediliyor. Misket Bombaları Üzerine Sözleşme'ye taraf olan 110 ülke, 2008'de misket bombasının kullanımına, stoklanmasına ve satılmasına yasak getirirken, sözleşmeye imza atan taraflar arasında ABD, Rusya, Ukrayna, İsrail, Suriye, İran ve Suudi Arabistan yer almıyor.

HRW ise perşembe günü yayımladığı raporda, Rusya ve Ukrayna'nın savaşta misket bombası kullanarak sivilleri öldürdüğünü öne sürdü. 

Raporda, "Her iki taraf da misket bombası kullanımını derhal durdurmalı. ABD, Ukrayna'ya misket bombası tedarik etmemelidir" dendi.

HRW, Ukrayna'nın geçen yıl mart ila eylülde İzyum şehrindeki işgalci Rus birliklerine karşı düzenlediği misket bombası saldırılarında en az 8 sivilin öldüğünü ve 15 kişinin yaralandığını bildirdi.

Rus birlikleri, İzyum'a geçen yıl martta girmiş, eylüldeyse şehrin kontrolü tekrar Ukrayna'ya geçmişti. 

HRW, Ukrayna Savunma Bakanlığı'na rapor sonuçlarını sunduklarını fakat bakanlığın misket bombası kullanılmadığını ileri sürdüğünü aktardı.

Raporda, Rusya'nın geçen yıl nisanda Kramatorsk şehrindeki tren istasyonuna düzenlediği misket bombası saldırısında da en az 58 sivilin öldüğü, 100 kişinin de yaralandığı bildirildi. Kremlin de misket bombası kullanıldığı iddialarını yalanladı.

HRW, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in geçen yıl 24 Şubat'ta verdiği emirle başlayan savaşta, misket bombası nedeniyle toplamda kaç sivilin hayatını kaybettiğine dair bilgi paylaşmadı.

Öte yandan örgüt, 19 Nisan Misket Bombalarına Karşı Uluslararası Eylem Günü kapsamında geçen yıl paylaştığı raporunda, 2020'de misket bombası nedeniyle 107 sivilin öldüğünü, 242 kişinin de yaralandığını bildirmişti. Söz konusu can kaybı ve yaralanmaların yüzde 44'ünü çocukların oluşturduğuna da dikkat çekilmişti.



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.