Washington’dan, Lübnan ile İsrail arasında arabuluculuk hamlesi

Kara sınırlarının çizilmesi konusunda yaşanan anlaşmazlığa çözüm bulunması hedefleniyor.

Lübnan’ın işgal edilmiş bir bölge olarak saydığı Gacar beldesinin kuzeyindeki İsrail askerleri. (AFP)
Lübnan’ın işgal edilmiş bir bölge olarak saydığı Gacar beldesinin kuzeyindeki İsrail askerleri. (AFP)
TT

Washington’dan, Lübnan ile İsrail arasında arabuluculuk hamlesi

Lübnan’ın işgal edilmiş bir bölge olarak saydığı Gacar beldesinin kuzeyindeki İsrail askerleri. (AFP)
Lübnan’ın işgal edilmiş bir bölge olarak saydığı Gacar beldesinin kuzeyindeki İsrail askerleri. (AFP)

Güney Lübnan’da faaliyet gösteren Birleşmiş Milletler (BM) Lübnan Geçici Görev Gücü (UNIFIL) Başkanı ve Başkomutanı Tümgeneral Aroldo Lazaro, Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri ve Geçici Hükümet Başbakanı Necib Mikati ile bir araya geldi. Görüşmeye Lübnan Dışişleri ve Göçmenler Bakanı Abdullah Buhabib ve Ordu Komutanı General Joseph Avn da katıldı. Görüşmenin amacı İsrail’in Hizbullah’tan işgal altındaki Şeba Çiftliği’ne kurduğu iki çadırı kaldırmasını istemesi sonucunda aralarında çıkabilecek olası bir çatışmayı engellemekti. Bu görüşmeyi değerlendiren önemli bir siyasi kaynak, Nakura’daki karargâhlarında uluslararası güçlerin gözetimindeki bir ABD arabuluculuğuyla Lübnan, İsrail ve ABD arasında üçlü toplantılar düzenlemeye hazırlanılarak ve İsrail ile Lübnan arasındaki kara sınırlarının çizilmesine ilişkin müzakereler üstlenilerek bu çatışmadan kaçınılabileceğini kaydetti.

Şarku’l Avsat’a konuşan bir kaynağa göre Lübnan tarafı, bu mesajı Lazaro’ya iletti. Daha sonra Bouhabib de ABD’nin Lübnan Büyükelçisi Dorothy Shea ve BM Lübnan Özel Koordinatörü Joanna Wronecka’ya da aynı mesajı iletti. New York’a seyahat etmeye hazırlanan Wronecka, burada BM Genel Sekreteri’ne raporunu sunacak. Bu, önümüzdeki ayın sonunda uluslararası güçlerin görev süresinin yenilenmesine hazırlık olarak 1701 sayılı Kararın uygulanmasına yönelik çalışmaların gidişatı hakkındaki 20 Temmuz tarihli dönemlik raporun tartışılmasına zemin hazırlayacak.

Kaynak, General Joseph Avn’a ek olarak Lübnan devlet erkanıyla görüşen herkesin, İsrail Lübnan toprağı sayılan el-Gacar beldesinin kuzey kesimini bombalamaya devam ederken Lübnan’ın Hizbullah’tan Lübnan topraklarına kurulan iki çadırı kaldırmasını istemeyeceği konusunda bilgilendirildiğini vurguladı. Kaynak, güneyin, İsrail’in işgal ettiği bölgeyi boşaltması karşılığında iki çadırın kaldırılmasına dayalı bir denklemle karşı karşıya olduğunu söyledi.

Söz konusu kaynak, Lübnan’ın güneyinde İsrail ile Hizbullah arasındaki açık çatışmanın, Temmuz 2006 savaşını bitiren 1701 sayılı uluslararası kararın çıkarılmasından beri bölgenin tabi olduğu çatışma kurallarını çiğnemeden ‘dehşet dengesi’ denklemine bağlı olduğunu vurguladı. Ayrıca güneydeki mevcut durumun, bu savaşın patlak vermesinin 17’inci yıl dönümü münasebetiyle bugün konuşma yapacak olan Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın konuşmasında yer alacağını ve aynı zamanda Nasrallah’ın İsrail ile mevcut çatışmayı sürdüren ‘dehşet dengesi’ denklemine de değinmeden geçmeyeceğini tahmin ettiğini söyledi.

Kaynak, kara sınırlarının çizilmesinin Hizbullah ile İsrail arasında bir askeri çatışma çıkmasını önlemenin tek yolu olduğunu belirtti. Bunun yanı sıra çatışmanın çıkması durumunda bunun sınırlı kalacağına ve iki tarafın çıkarına olmayacağı için kartların yeniden karılmasına neden olacak bir savaşa evrilmeyeceğine işaret etti. Buna ek olarak, BM gözetiminde ve ABD arabuluculuğunda müzakerelere girilmesine öncelik verilmesinin, uluslararası güvenceye sahip bir seçenek olmaya devam ettiğini ve bunun iki ülke arasındaki deniz sınırlarının çizilmesinde elde edilen başarıyı taçlandıracağını vurguladı.

Kaynak, Lübnan, Katar devleti ortaklığında Fransız şirketi Total tarafından yapılacak petrol arama çalışmaları için özel ekonomik sularında sondaj yapmaya hazırlanırken, her iki ülkenin de deniz sınırlarının belirlenmesindeki başarıyı askeri bir çatışmayla riske atmasının çıkarına olmadığını söylediği açıklamasında herhangi bir çatışmanın kontrollü olacağını belirtti. Bu bağlamda, özellikle, karasal sınırların belirlenmesine ilişkin müzakerelerin başlaması için, iki ülke arasında arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu ifade eden Washington’a fırsat verilmesi gerektiğini vurguladı. Kaynak, umutlar, ekonomi tekerleğinin yokuş aşağı yuvarlandığı bir dönemde yolunu bulmasına katkı sağlayacak şekilde binlerce turistin yaz için Lübnan’a akın etmesine bağlanmışken, Hizbullah’ın çatışmayı, bu umutları yerle bir edecek bir savaşa kaydırmakta çıkarı olmadığını vurguladı.

Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan kaynak, kara sınırlarının çizimine ilişkin müzakerelerin başlatılmasına ortam hazırlamanın, Meclis Başkanı Berri tarafından oluşturulan ve deniz sınırlarının çizimine ilişkin müzakerelere girilmesinin önündeki engellerin kaldırılmasını sağlayan çerçeve anlaşmasına dönüş anlamına geldiğini vurguladı. Bununla birlikte kara ve deniz sınırlarının çiziminin birbirine bağlı olduğunu ve Washington’un bunun farkında olduğunu da belirtti. Bunun yanı sıra Washington’ın ilk olarak deniz sınırlarının çizimine öncelik vermekle birlikte, şimdi meselenin kara kısmını da tamamlamaya arabuluculuk etmeye hazır olduğunu dile getirdiğine işaret etti.

Kaynağa göre kara sınırlarının belirlenmesi konusundaki anlaşmazlığın sona erdirilmesi için müzakerelere başlanması gerekiyor. Zira Lübnan, nihai çekilme hattı ile çeliştiği gerekçesiyle mavi hat olarak bilinen hattı tanımıyor. Daha önce İsrail’in çeşitli noktalarda ihlallerde bulunması sebebiyle Lübnan bu hatta ilişkin çekincelerini dile getirmişti. Ayrıca henüz belirsiz noktalar da var. Bu noktalar, Gacar’ın kuzeyinden Ra’s en-Nakura’ya kadar uzanıyor. İsrail B-1 deniz noktası olarak bilinen bölgede hala işgaline devam ediyor. Lübnan bunu deniz sınırlarının belirlenmesine ilişkin protokolde kaydetmişti.

Kaynak, Lübnan’ın çeşitli anlaşmazlık bölgelerine ilişkin çekincesini BM’ye ilettiğini ve kendi topraklarının bir parçası olarak hala İsrail işgalinden kurtarılmasını talep ettiğini vurguladı. Bütün bu noktaların geri çekilme hattında yer aldığını belirtti. Kaynak, uluslararası güçlerin görev süresinin yenilenmesinin herhangi bir engelle karşılaşmayacağını ve karasal sınırların çizilmesine ilişkin müzakerelerin hazırlıklarının başlamasına bağlı olacağını tahmin ettiğini dile getirdi.



Gazze hastaneleri kapanma tehdidiyle karşı karşıya

Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenazeleri başında yas tutan Filistinliler (Reuters)
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenazeleri başında yas tutan Filistinliler (Reuters)
TT

Gazze hastaneleri kapanma tehdidiyle karşı karşıya

Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenazeleri başında yas tutan Filistinliler (Reuters)
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenazeleri başında yas tutan Filistinliler (Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü, bu sabah İsrail'in Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerine düzenlediği saldırılar ve ağır topçu bombardımanında aralarında çocukların da bulunduğu 19 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Bu arada Gazze Şeridi'ndeki Sağlık Bakanlığı dün (Cuma) yaptığı açıklamada, yakıt yetersizliği nedeniyle 48 saat içinde tüm hastanelerin çalışmayı durduracağı ya da hizmetlerini azaltacağı uyarısında bulundu. Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre İsrail, bir yıldan uzun bir süredir savaş yürüttüğü Gazze Şeridi'ne yakıt girmesine izin vermiyor.

Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal AFP'ye yaptığı açıklamada, “İsrail'in gece yarısından sonra sabaha kadar Gazze Şeridi'ne düzenlediği bir dizi şiddetli hava saldırısında 19 vatandaş şehit oldu ve 40'tan fazla kişi de yaralandı” dedi.

Daha önce Filistin televizyonu, Gazze şehrinin doğusundaki ez-Zeytun mahallesinde bir evi hedef alan İsrail bombardımanında altı kişinin öldüğünü ve birkaç kişinin de yaralandığını bildirmişti.

Gazze Şeridi'ndeki Sağlık Bakanlığı, İsrail'in dün şafak vaktinden bu yana Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerine düzenlediği saldırılarda 38 kişinin öldüğünü açıkladı.

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) perşembe günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, eski Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları Komutanı Muhammed ed-Dayf hakkında, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerine eşi benzeri görülmemiş bir saldırı başlatmasından bu yana Gazze Şeridi'ndeki çatışmalarda insanlığa karşı suç ve savaş suçu işledikleri şüphesiyle yakalama kararı çıkarmasının ardından uluslararası tepkiler devam ediyor.

Gazze Şeridi'ndeki Sahra Hastaneleri Genel Müdürü Dr. Mervan el-Hams, “İşgalcilerin yakıt girişini engellemesi nedeniyle Gazze Şeridi'ndeki tüm hastanelerin 48 saat içinde çalışmayı durduracağı ya da hizmetlerini azaltacağı konusunda acil bir uyarıda bulunuyoruz” dedi.

Sivil Savunma Müdürlüğü, İsrail'in biri Gazze Şehri'nin doğusunda diğeri de şehrin güneyinde bulunan iki evi hedef alan saldırısında ölen on iki kişinin cesedine ulaşıldığını ve onlarca kişinin de yaralandığını duyurdu.

İsrail ordusu dün yaptığı açıklamada, 7 Ekim 2023'teki saldırıya karışan beş Hamas mensubunu öldürdüğünü bildirdi.

Filistinli tıbbi kaynaklara göre saldırıda onlarca kişi öldü ve yaralandı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), sekizi yoğun bakımda olmak üzere 80 hastanın ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde kısmen faaliyet gösteren iki hastaneden biri olan Kemal Advan Hastanesi'ndeki personelin durumuyla ilgili ‘ciddi endişelerini’ dile getirdi.

WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus'a göre, hastane perşembe günü bir insansız hava aracı (İHA) saldırısının hedefi oldu. Söz konusu saldırı, bir elektrik jeneratörünün ve bir su deposunun tahrip olmasına yol açtı.

Kemal Advan Hastanesi Müdürü Hüsam Ebu Safiye AFP'ye yaptığı açıklamada, kurumunun dün yine İsrail hava saldırılarının hedefi olduğunu, bir doktor ve hastaların yaralandığını söyledi.

İsrail ordusu, Hamas savaşçılarının yeniden toparlanmasını önlemek amacıyla 6 Ekim'de Gazze Şeridi'nin kuzeyinde büyük bir kara operasyonu başlattı.

‘Masum çocuklar’

Bilal isimli Filistinli, kurbanların götürüldüğü el-Ehli Arap Hastanesi'nin salonlarından birinde şunları söyledi: “Tüm ailem öldürüldü. Aileden geriye bir tek ben kaldım. Adaletsizliği durdurun.”

AFP'ye konuşan bir başka adam ise hastane yatağında hareketsiz yatan bir çocuğun yanında otururken, “Orada masum çocuklar vardı (...) Onların suçu neydi?” diye sordu.

Birleşmiş Milletler’in (BM) güvenilir bulduğu Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda şimdiye kadar çoğu sivil kadın ve çocuk olmak üzere en az 44 bin 56 kişi hayatını kaybetti.

AFP'nin İsrail'in resmi verilerinden aktardığına göre, Hamas'ın İsrail yerleşimlerine yönelik saldırısında çoğu sivil bin 206 kişi öldü.

Saldırı sırasında 251 kişi esir alınarak Gazze Şeridi'ne götürüldü. Bunlardan 97'si Gazze Şeridi'nde kaldı ve İsrail ordusu kalan esirlerden 34'ünün öldüğünü tahmin ediyor.

‘Tehlikeli bir emsal’

Savaşın başlamasından bir yıldan fazla bir süre sonra, UCM'nin perşembe günü aldığı karar İsrail'i çileden çıkardı.

Netanyahu perşembe akşamı yaptığı açıklamada, “Hiçbir bariz İsrail karşıtı karar bizi, özellikle de beni, ülkemizi savunmaya devam etmekten alıkoyamaz. Baskılara boyun eğmeyeceğiz” ifadelerini kullandı.

Gallant kararı, ‘terörizmi teşvik eden tehlikeli bir emsal’ olarak değerlendirdi.

ABD Başkanı Joe Biden, ‘utanç verici’ olarak nitelendirdiği kararı kınadı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise dün yaptığı açıklamada, Netanyahu'yu karara ‘meydan okuyarak’ Macaristan'ı ziyaret etmeye davet edeceğini söyledi.

Netanyahu, Orban'ın tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun ‘ahlaki netliği’ yansıttığını söyledi.

Macaristan da dahil olmak üzere UCM'ye üye 124 ülke teorik olarak üç yetkiliyi kendi topraklarına girmeleri halinde gözaltına almakla yükümlü.

İngiliz hükümeti dün Netanyahu'nun yakalama kararı kapsamında gözaltına alınabileceğini ima etti.

İrlanda Başbakanı Simon Harris, ülkesini ziyaret etmesi halinde Netanyahu'yu gözaltına alacağını söyledi.

Harris, RTE devlet televizyonunda UCM üyesi olan İrlanda'nın Netanyahu'yu ülkeyi ziyaret etmesi halinde gözaltına alıp almayacağı sorusuna “Evet, kesinlikle” yanıtını verdi.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni dün yaptığı açıklamada, G7 dışişleri bakanlarının pazartesi ve salı günleri Roma yakınlarında bir araya geldiklerinde mahkemenin yakalama kararlarını görüşeceklerini duyurdu.

İran kararı, ‘Siyonist varlık için siyasi bir ölüm’ olarak değerlendirirken, Çin mahkemeyi ‘objektif ve adil bir duruş’ sergilemeye çağırdı.

Hamas mahkemenin kararını memnuniyetle karşılayarak, bunu ‘tarihi ve önemli’ bir adım olarak nitelendirdi.