NASA'nın Perseverance keşif aracı, Mars'ta "çeşitli türde organik maddeler" buldu

(NASA/JPL-Caltech/MSSS)
(NASA/JPL-Caltech/MSSS)
TT

NASA'nın Perseverance keşif aracı, Mars'ta "çeşitli türde organik maddeler" buldu

(NASA/JPL-Caltech/MSSS)
(NASA/JPL-Caltech/MSSS)

NASA'nın bir keşif aracı, Mars'ta çeşitli türlerde organik moleküller buldu.

Bilim insanları maddeyi, Perseverance keşif aracının Mars'taki Jezero Krateri'nde tespit ettiğini söyledi.

Araştırmacılar bu maddelerin "biyotik" bir kökene sahip olabileceği, yani gezegendeki yaşamın bir sonucu olabileceği seçeneğini eleyemiyor. Öte yandan bu maddeler, su ve toz arasındaki etkileşimler ya da toz veya meteorlar tarafından gezegene düşürülmek gibi başka şekillerde de oluşmuş olabilir.

Bulgular Mars'ın sandığımızdan çok daha aktif bir geçmişe sahip olabileceğine ve uzayda yaşam arayışında önemli sonuçlar doğurabileceğine işaret ediyor.

Araştırmaya göre Mars'taki organik maddeyi daha iyi anlamak, karbon kaynaklarının erişilebilirliğine ışık tutabilir ve bu da potansiyel yaşam belirtilerinin araştırılması açısından önemli sonuçlar doğurabilir.

Keşif aracındaki, Organikleri ve Kimyasalları Tespit için Raman ve Lüminesans'la Yaşanabilir Ortamları Tarama (Scanning Habitable Environments with Raman and Luminescence for Organics and Chemicals / Sherloc) isimli cihaz, Mars'taki organik molekül ve minerallerin hassas ölçekte haritalandırılıp analiz edilmesini sağlayan ilk alet.

Perseverance, geçmişte yaşama elverişli olma potansiyeli yüksek olan, çok eski bir göl yatağının bulunduğu Jezero Krateri'ne Şubat 2021'de iniş yapmıştı.

Daha sonra bilim insanları, keşif aracında bulunan ve kayaların fotoğraflarını çekip analiz edebilen bir dizi aracı kullanarak krater tabanının jeolojik yapısını araştırdı.

Sunanda Sharma, Ryan Roppel ve meslektaşları, Jezero Krateri'nin tabanındaki iki formasyondan elde edilen gözlemleri analiz etti.

Sherloc'un Jezero Krateri'nin tabanında gözlemlediği 10 hedefin tamamında organik moleküllere ait sinyaller tespit edilirken bu sinyaller, Seitah formasyonundan ziyade Maaz formasyonunda yoğunlaştı.

Veriler, her formasyonda kendine özgü olabilecek çeşitli mineral bileşimlerini ve mekansal dağılımı gösterdi.

Bilim insanları madde gerçekten biyolojik kökenli olmasa bile, Mars'ın uzaylı yaşama ev sahipliği yapıp yapmadığına dair bize önemli ipuçları verebileceğini söylüyor.

Gezegen Bilimi Enstitüsü'nde araştırmacı ve yeni makalenin ortak yazarı Ashley E. Murphy "Tüm organik maddeler biyolojik kökenli değildir. Organik kökenler ve potansiyel biyolojik imzalar değerlendirilirken mineraller ve organikler arasındaki mekansal ilişkilerin gözlemlenmesi gerekir. Dünya'daki yaşam hakkında bildiklerimiz, kaya-mineral kayıtlarında korunanlarla sınırlıdır. Dünya'da biyolojik imzalar belirli minerallerde bulunur ve bazı mineraller, organik maddeleri diğerlerine göre daha iyi korur" diyor.

Mars, Dünya'ya benzer bir erken jeolojik tarihe sahip olabilir, bu nedenle Mars'ta geçmiş yaşamın potansiyel kanıtlarını nerede arayacağımızı belirlemek için Dünya'da bildiğimiz yaşam hakkındaki bilgilerimizi kullanıyoruz. Organik maddelerin haritalandırılması, Mars karbon döngüsünün Dünya'ya benzer ya da farklı olup olmadığının ve Mars'ın yaşama ev sahipliği yapma potansiyelinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak.

Araştırmacılar, bu gözlemler arasındaki çeşitliliğin, organik maddenin ortaya çıkışının farklı yolları hakkında fikir verebileceğini öne sürüyor: Organik madde muhtemelen suyun yol açtığı tortulaşma yoluyla veya volkanik malzemelerle birleşerek ortaya çıktı.

Yazarlar, Nature adlı bilimsel dergide "Bulgularımız Mars yüzeyinde yaygın şekilde bulunan aromatik moleküllerin çeşitlilik gösterebileceğine ve bu maddelerin yüzey koşullarına maruz kalmasına rağmen varlığını sürdürdüğüne işaret ediyor" diye yazdı.

Bu potansiyel organik moleküllerin büyük ölçüde su içeren süreçlerle bağlantılı minerallerin içinde bulunması, bu süreçlerin organik sentez, taşıma veya korumada kilit bir role sahip olabileceğini gösteriyor.

Bulgular bugün Nature'da yayımlanan "Diverse organic-mineral associations in Jezero crater, Mars" (Mars'ta yer alan Jezero Krateri'ndeki çeşitli organik-mineral bileşimleri) başlıklı yeni bir makalede paylaşıldı.

Press Association'dan da yararlanışmıştır



Kullanıcılar isyan etti, ChatGPT geri adım attı

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP
TT

Kullanıcılar isyan etti, ChatGPT geri adım attı

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP

Kullanıcıların isyan etmesinin ardından ChatGPT, büyük bir yeni güncellemeyi kısmen geri almak zorunda kaldı.

ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI, sohbet robotuna güç veren modelin yeni versiyonu GPT-5'i geçen hafta tanıtmıştı. OpenAI patronu Sam Altman ve diğerleri, kullanıma sunulmadan önce yeni sürümün devrim niteliğinde olacağını ve dünyada büyük değişikliklere yol açabileceğini öne sürmüştü.

Ancak tepkiler cılız kaldı ve bazı kullanıcılar GPT'nin yeni sürümünün aslında selefi GPT-4o'dan daha az kullanışlı olduğunu öne sürdü.

Dahası, yeni sürüm bazı özellikleri kaldırdı. Örneğin daha önce kullanıcılar ne istediklerine bağlı olarak farklı modeller arasında seçim yapabiliyordu ancak GPT-5'de bunu otomatik olarak yapmaya çalışan bir "yönlendirici" var.

Bazıları da yeni modelin üslubunun tatmin edici olmamasından şikayet etti. Eski modelle bir ilişki kurduklarını düşünen kullanıcılar, güncellemenin sistemi kullanmanın daha az tatmin edici hale getirdiğini öne sürdü.

Altman, şirketin güncellemeyi kısmen geri alacağını ve kullanıcılara eski modelleri seçme seçeneği sunacağını belirtti. Bunun kısmen bazı kullanıcıların sistemle kurduğu duygusal ilişkinin bir sonucu olduğunu kabul etti.

X'te, "GPT-5 sunumunu takip ediyorsanız fark etmiş olabileceğiniz bir şey, bazı insanların belirli yapay zeka modellerine ne kadar bağlı olduğu. Bu, insanların daha önceki teknoloji türlerine duydukları bağlılıktan farklı ve daha güçlü bir his veriyor (ve bu nedenle kullanıcıların iş akışlarında bağlı oldukları eski modelleri aniden kullanımdan kaldırmak bir hataydı)" diye yazdı.

Bir başka paylaşımındaysa şirketin "GPT-5 çoğu yönden daha iyi performans gösterse bile, insanların GPT-4o'da sevdikleri bazı şeylerin onlar için ne kadar önemli olduğunu kesinlikle hafife aldığını" söyledi. "GPT-4o ile GPT-5'in göreceli gücü konusunda çok farklı görüşler" olduğunu belirtti.

Yeni bir güncelleme, kullanıcıların ChatGPT'deki ayarları açabileceği ve "eski modelleri göster" seçeneğini seçebileceği anlamına geliyor.

Altman ayrıca OpenAI'ın yeni GPT-5'in dağıtımını tamamlamayı ve ardından kullanıcıların yeni modelle ilgili şikayetlerine yanıt vermeyi amaçladığını söyledi. Buna sohbet botunu "daha sıcak" hale getirmenin de dahil olduğunu söyledi.

Sosyal medyada birçok kullanıcı GPT-5'in yanıtlarının öncekilere göre daha az nazik ya da sevecen olduğundan şikayet etti. Örneğin bir Reddit gönderisinde, bir kullanıcı eski sistemi "bebeğim" diye adlandırdı ve değişiklik nedeniyle gözyaşlarına boğulduğunu söyledi.

Independent Türkçe