Libya’da UBH Başbakanı TM ve DYK anlaşmazlığından yararlandı mı?

Bazı siyasetçiler TM ve DYK’nın ‘yol haritasını’ onaylayıp onaylayamayacaklarını sorguladılar

Geçici Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dibeybe (UBH)
Geçici Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dibeybe (UBH)
TT

Libya’da UBH Başbakanı TM ve DYK anlaşmazlığından yararlandı mı?

Geçici Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dibeybe (UBH)
Geçici Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dibeybe (UBH)

Libyalı siyasetçiler, geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe'yi, bazı krizler ve zorluklar karşısında kararlarından ve hamlelerinden çok muhaliflerinin hatalarının ve fikir ayrılıklarının kurtardığını belirtiyor ve bu yüzden onu ‘şanslı biri’ olarak nitelendirmekten çekinmiyorlar.

Siyasetçiler, yeni bir hükümetin kurulmasını da içeren ‘siyasi yol haritası’ tartışmalarının yapıldığı bir dönemde Temsilciler Meclisi’nde (TM) ve Devlet Yüksek Konseyi’nde (DYK) iç anlaşmazlıkların yaşandığını ve Libya’nın doğusundaki liderlerin dikkatlerinin TM’deki gergin durumla meşgul olmaları nedeniyle Dibeybe’nin önünde bir engel teşkil edecek olan petrol gelirlerine yasal olarak el konulması meselesinden uzaklaştığını da sözlerine eklediler.

TM ve DYK üyeleri bunun olduğunu itiraf etmekten çekinmezken TM üyesi İsam el-Cuheni, TM’nin son oturumunda çıkan anlaşmazlığın, siyasi yol haritasının tartışılmasını engellediğini ve TM Başkanlığının oturumları iki haftalığına ertelemesine neden olduğunu söyledi.

asdfe
DYK toplantılarından bir kare (DYK)

Şarku’l Avsat’a konuşan Cuheni, Dibeybe’nin TM’nin kendi iç anlaşmazlıklarıyla meşgul olmasından yararlandığını ve bu ertelemeden kesinlikle kazançlı çıktığını söyledi. Cuheni, söz konusu anlaşmazlıkların, bazı milletvekillerinin Kurban Bayramı öncesi yapılan TM oturumuna itiraz etmelerinden ve TM’nin verdiği kararların iptalini talep etmelerinden kaynaklandığını kaydetti.

TM, 26 Haziran'da, TM Başkanvekili Misbah Duma'nın başkanlığında, başta Anayasa Mahkemesi başkanı ve üyelerinin seçimi olmak üzere bir dizi kararın oylandığı kapalı bir oturum düzenledi. Bu gelişme, TM ile DYK arasında yeni bir anlaşmazlığa neden oldu.

TM üyesi Hasan ez-Zerka ise ‘Dibeybe’nin yararlanmasını önlemek’ amacıyla TM içindeki ‘önemsiz’ olarak nitelendirdiği anlaşmazlıkların yanı sıra DYK içindeki anlaşmazlıkların üstesinden gelinebileceğini söyledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Zerka, Dibeybe’nin, kontrol ettiği batı bölgesinden bazı milletvekillerini, hükümetinin yerini alacak yeni bir hükümet kurulmasını hedefleyen yol haritasını reddetmeleri için provoke edebileceğini ve DYK’nın bazı üyeleriyle de aynı amaçla iletişim kurabileceğini öne sürdü.

dvfgrth
TM oturumlarından bir Kare (TM)

Öte yandan DYK üyesi Muhammed Mağzeb, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada ne Akile Salih’in ne de DYK Başkanı Halid el-Mişri’nin lideri oldukları meclislerdeki mevcut anlaşmazlıkları kontrol alabileceklerini, çünkü anlaşmazlıkların derinleştiği ve bunun da olayların onların ötesine geçeceğini gösterdiği yorumunda bulundu.

Mağzeb, DYK içindeki anlaşmazlığın, Mişri'nin görevinin sona ermesiyle sonuçlanabilecek güçlü bir rekabetle karşı karşıya kalacağını düşündüğü 1 Ağustos’taki DYK başkanlığı seçimlerine kadar sürebileceği tahmininde bulundu.

DYK içindeki anlaşmazlığın iki grup arasında devam ettiğini söyleyen Mağzeb, bunlardan birincisinin Mişri’nin grubu olduğunu ve bu grubun, Libya’daki krizin çözümünün ülkenin doğusundaki siyasi ve askeri liderlerle anlaşmaya varmak dışında çıkış yolu olmadığına inandığını, ikinci grubun ise doğudaki siyasi ve askeri liderlerle anlaşmaya karşı olmasalar da TM’nin birçok kez verdiği sözden geri dönmesi nedeniyle belli başlı garantilerin sağlanmasını şart koştuğunu söyledi.

Mağzeb, TM Başkanı Salih’in geçtiğimiz aralık ayı sonlarında Yüksek Anayasa Mahkemesi Kanunu’nun onaylanmayacağı sözü vermesine rağmen kanunun resmi gazetede yayınlandığını ve TM’nin Kurban Bayramı'ndan hemen önce o mahkemenin üyelerini seçmek için oy kullandığını da sözlerine ekledi.

TM ve DYK’nın siyasi yol haritasını onaylayıp onaylayamayacaklarını sorgulayan Mağzeb, “DYK olarak, Anayasa Beyannamesi'ndeki 13. değişikliği reddedenlere daha yakınız. Yaklaşık 55 DYK üyesi olarak Mişri'nin 11 Temmuz'da gerçekleşen ve 56 üyenin katıldığı oturumda yol haritasını onaylama şekline itirazda bulunduk. Oturumda herhangi bir kararın kabul edilmesi için katılanların üçte ikisinin, yani 38 üyenin onayını gerekiyordu, ancak sadece 34 üye onay verdi” ifadelerini kullandı.

Mağzeb, son olarak şunları söyledi:

“Yol haritası ülkenin geleceği ile ilgili ve krizin çözümü için 138 üyeli DYK’nın üyelerinin büyük kısmını onayı gerekiyor.”

DYK üyesi Naime el-Hami de Mağzeb ile aynı fikirde olanlardandı. Hami, Mişri'nin yol haritasını DYK üyelerinin önüne birden getirmekte ısrar etmesi ve onlara konuyu tartışmak için yeterli zaman vermemesi nedeniyle, anlaşmazlıkların çözüm yolunda olmadığını ve bu durumun prensip olarak, yol haritanın kendi şartlarına aykırı olduğunu vurguladı. Hami, bu yüzden seçim yasaları çıkana kadar yol haritasının onaylanmayacağı tahmininde bulundu.

Şarku’l Avsat’a konuşan Hami, UBH Başbakanı Dibeybe’nin TM ve DYK üyeleri arasında UBH’nin yerine başka bir hükümetin kurulması çağrısında bulunanlarla buna karşı çıkanlar arasında büyüyen uçurumdan faydalanacağını belirtti. Mişri ile Dibeybe arasında Dibeybe'nin bazı DYK üyeleriyle arasındaki ilişkililerin neden olduğu anlaşmazlığa dikkati çeken Hami, bu anlaşmazlığın söz konusu DYK üyelerinden oluşan bir heyetin Türkiye'ye seyahat etmesinin engellenmesinde ve pasaportlarına el konulmasında da kendini gösterdiğini kaydetti.



BM Güvenlik Konseyi, Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğini destekleyen tarihi bir karar aldı

BM Güvenlik Konseyi'nin Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğini destekleyen karar tasarısına ilişkin oylamasından (BM Güvenlik Konseyi)
BM Güvenlik Konseyi'nin Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğini destekleyen karar tasarısına ilişkin oylamasından (BM Güvenlik Konseyi)
TT

BM Güvenlik Konseyi, Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğini destekleyen tarihi bir karar aldı

BM Güvenlik Konseyi'nin Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğini destekleyen karar tasarısına ilişkin oylamasından (BM Güvenlik Konseyi)
BM Güvenlik Konseyi'nin Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğini destekleyen karar tasarısına ilişkin oylamasından (BM Güvenlik Konseyi)

ABD dün akşam, Trump yönetiminin neredeyse yarım asırdır süren çatışmaya nihai bir çözüm bulma çabalarıyla uyumlu bir adım olarak, Fas'ın Sahra'ya Fas egemenliği altında özerklik tanınması önerisini destekleyen bir kararı onaylayarak Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'ni radikal bir değişime yönlendirdi. BM Güvenlik Konseyi, 2797 numaralı tarihi kararı 11’e 0 oyla kabul ederken, Rusya, Çin ve Pakistan çekimser kaldı. Cezayir, kendi kaderini tayin referandumu talep eden Polisario Cephesi’nin ana destekçisi olmasına rağmen oylamaya katılmadı.

Karar, Fas'ın özerklik planını müzakere temeli olarak gösteriyor ve Fas Krallığı'nın Sahra üzerindeki egemenliğini sürdürme planına şimdiye kadarki en güçlü desteği veriyor. Bu plan, Avrupa Birliği (AB) üyelerinin çoğu ve giderek artan sayıda Afrikalı müttefik tarafından da destekleniyor.

ABD'nin BM Daimî Temsilcisi Mike Waltz, ‘tarihi’ oylamayı memnuniyetle karşılayarak, ‘bu eşsiz anı değerlendirip, uzun zamandır beklenen barış için ivme kazanılması’ çağrısında bulundu.

Önceki yıllarda alınan benzer kararlar gibi, bu karar da fosfat zengini ve ABD'nin Colorado eyaleti büyüklüğündeki Batı Sahra'da kendi kaderini tayin referandumuna atıfta bulunmuyor. Karar, bu uzun süredir devam eden anlaşmazlığa ‘Fas egemenliği altında gerçek özerklik en uygun çözüm olabilir’ görüşünü savunuyor. Karar ayrıca, BM'nin otuz yılı aşkın süredir devam eden Batı Sahra'daki barış gücü misyonunun (MINURSO) görev süresini bir yıl daha uzatıyor.

Karar, tüm tarafları ‘kalıcı barış için bu eşi benzeri görülmemiş fırsatı değerlendirmeye’ çağırdı. Kaydedilen ilerlemeye dayanarak, kararda, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'ten barışı koruma misyonunun görev süresini altı ay içinde gözden geçirmesi istendi.

Batı Sahra'daki BM misyonunun yeniden değerlendirilmesi yönündeki baskı, ABD'nin barış gücü dahil olmak üzere BM programları ve kurumlarına sağladığı finansmanı kesintiye uğrattığı bir dönemde geliyor.

ABD yetkilileri, fon sağlama konusunda seçici bir yaklaşım sergileyerek, Trump'ın gündemine uygun olduğunu düşündükleri operasyonları ve kurumları seçiyorlar.

Başkan Trump'ın elçileri Fas'a desteklerini yinelerken, oylama, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un CBS'de Fas ile Cezayir arasında 60 gün içinde barış olasılığının olduğunu açıklamasından birkaç hafta sonra gerçekleşti. Bu arada, Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos, ABD'nin Fas'ın planına desteğini teyit etti.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos, ABD'nin Fas'ın planına desteğini teyit etti. (AFP)ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos, ABD'nin Fas'ın planına desteğini teyit etti. (AFP)

Bölgede on yıllardır süren gerginliği sona erdirmesi beklenen bu oylamanın ardından, Fas Kralı 6. Muhammed, BM Güvenlik Konseyi'nin özerklik planını destekleyen kararını memnuniyetle karşıladı. Fas'ın modern tarihinde bir dönüm noktası ve belirleyici bir an yaşadığını belirten Kral, ‘birleşik bir Fas için zamanın geldiğini’ vurguladı ve BM'nin Fas'ın Sahra planına verdiği desteği ‘tarihi bir dönüşüm’ olarak nitelendirdi.

BM Güvenlik Konseyi'nin Fas'ın Fas egemenliği altındaki Sahra için özerklik planını destekleyen bir karar yayınlamasının ardından yaptığı konuşmada Kral 6. Muhammed, “Bugün uluslararası düzeyde belirleyici bir aşamaya giriyoruz. Çünkü BM Güvenlik Konseyi kararı Fas'ın meşru hakları çerçevesinde çatışmaya nihai bir siyasi çözümün temellerini attı” ifadelerini kullandı.

“Özerklik girişimini, gerçekçi ve uygulanabilir bir çözüm olduğu için BM'ye sunacağız” diyen Fas Kralı, Fas'ın tüm tarafların haysiyetini koruyan bir çözüm bulmaya istekli olduğunu vurguladı.

Fas Kralı 6. MuhammedFas Kralı 6. Muhammed

Bu bağlamda Fas Kralı, ‘söz konusu anlaşmazlığa nihai bir çözüm bulunmasını mümkün kılan’ çabaları için ABD Başkanı Donald Trump'a teşekkür etti. Ayrıca Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğine verdikleri destekten dolayı Fransa'ya, Arap ve Afrika ülkelerine de teşekkür etti. Fas Kralı 6. Muhammed, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun'a, ‘farklılıkları aşmak ve istikrara dayalı yeni ilişkiler kurmak için samimi diyalog’ çağrısında bulundu. Ülkesinin, üye devletler arasında karşılıklı saygı, iş birliği ve entegrasyon temelinde Mağrip Arap Birliği'ni (MAB) canlandırmak için çalışmaya kararlı olduğunu bildirdi.

Fas Kralı, “Bugün, Allah'a şükür, uluslararası düzeyde belirleyici bir aşamaya giriyoruz. BM Güvenlik Konseyi kararı, Fas'ın meşru hakları çerçevesinde bu çatışmaya nihai bir siyasi çözüm bulmanın ilkelerini ve temellerini belirledi” dedi.

Fas Kralı sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu BM kararı bağlamında Fas, özerklik girişimini güncelleyecek ve iyileştirecek; bunu gerçekçi ve uygulanabilir bir çözüm olarak değerlendirerek müzakere için tek temel olarak BM'ye sunacak. Toprak bütünlüğü konusunda olumlu gelişmelere rağmen Fas, hiçbir tarafın galip ya da mağlup olmadığı ve tüm tarafların haysiyetini koruyan bir çözüm bulmaya kararlı. Fas, bu değişiklikleri bir zafer olarak görmüyor ve çatışma ve uyuşmazlığı körüklemek için bunları kullanmıyor.”


Trump'ın elçisi: İran'ın kötü niyetli müdahalesinden uzak bir Irak istiyoruz

Iraklı bir adam, Musul'daki bir sokakta parlamento adaylarının kampanya posterlerinin önünden geçiyor (Reuters).
Iraklı bir adam, Musul'daki bir sokakta parlamento adaylarının kampanya posterlerinin önünden geçiyor (Reuters).
TT

Trump'ın elçisi: İran'ın kötü niyetli müdahalesinden uzak bir Irak istiyoruz

Iraklı bir adam, Musul'daki bir sokakta parlamento adaylarının kampanya posterlerinin önünden geçiyor (Reuters).
Iraklı bir adam, Musul'daki bir sokakta parlamento adaylarının kampanya posterlerinin önünden geçiyor (Reuters).

Başkan Donald Trump'ın Irak temsilcisi Mark Savaya, dün yaptığı ilk açıklamada, Washington'ın "özellikle İran'ın kötü niyetli dış müdahalelerinden uzak, tam egemen bir Irak"a verdiği desteği vurguladı. Savaya, ABD'nin "devletin yetkisi dışında faaliyet gösteren hiçbir silahlı grubun varlığını kabul etmeyeceğini" vurguladı.

Kalıcı güvenlik, ekonomik büyüme ve ulusal uyumu sağlamak için federal hükümet ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi çağrısında bulundu.

Savaya, Irak liderliğinin "ülkeyi hem siyasi hem de ekonomik olarak doğru yöne yönlendirmek için son üç yılda önemli adımlar attığını" belirterek, "Washington, Bağdat hükümetinin egemenliğini genişletme, silahları devlet kontrolü altında toplama ve piyasaları uluslararası yatırıma açma çabalarını desteklemeye devam edecek" ifadelerini kullandı.

Temsilci açıklamasını, Başkan Trump tarafından kendisine verilen önceliklerin "Irak'ın istikrar, egemenlik ve refah arayışını desteklemek ve Amerika Birleşik Devletleri ile ortaklığı güçlendirmek" olduğunu söyleyerek tamamladı.


Gazze anlaşması... İsrail'in provokasyonları arabulucuların işini zorlaştırıyor

İsrail'in Gazze şehrine düzenlediği saldırı sırasında yıkılan bir evin enkazından ceset çıkaran Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze şehrine düzenlediği saldırı sırasında yıkılan bir evin enkazından ceset çıkaran Filistinliler (AFP)
TT

Gazze anlaşması... İsrail'in provokasyonları arabulucuların işini zorlaştırıyor

İsrail'in Gazze şehrine düzenlediği saldırı sırasında yıkılan bir evin enkazından ceset çıkaran Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze şehrine düzenlediği saldırı sırasında yıkılan bir evin enkazından ceset çıkaran Filistinliler (AFP)

İsrail ordusu, arabulucuların Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasını güçlendirme çabalarına rağmen, Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarını üst üste üçüncü gün de sürdürdü. Bu durum Mısır'ı, Binyamin Netanyahu hükümetini anlaşmayı engellememesi konusunda uyarmaya sevk etti.

Şarku’l Avsat'a konuşan bir İsrail uzmanı, İsrail'in bu tekrarlanan ihlallerinin arabulucuların karşılaştığı zorlukları artıracağına inanıyor. Ancak uzman, ‘Amerikan baskısının İsrail'i dizginleyerek 10 Ekim 2025'te başlayan anlaşmanın çökmesini engelleyebileceğini’ vurguladı.

Filistin resmi haber ajansı WAFA, İsrail ordusunun perşembe akşamı Gazze Şeridi'ne üst üste üçüncü gün saldırı düzenleyerek iki kişiyi öldürdüğünü ve bu saldırının kırılgan ateşkes anlaşmasını yeni bir sınava tabi tuttuğunu bildirdi.

Hamas'ın silahsızlandırılması ve İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilme takvimi gibi çetrefilli sorunları çözemeyen ABD'nin arabuluculuğunda sağlanan ateşkes, üç hafta önce yürürlüğe girmesinden bu yana ara sıra çıkan çatışmalarla sınanıyor.

Geçtiğimiz salı ve çarşamba günü İsrail, askerlerinden birinin öldürülmesine, Gazze Şeridi’ndeki sağlık yetkililerinin 104 kişinin hayatını kaybettiğini söylediği bombardımanlarla yanıt verdi. İsrail çarşamba günü, ‘askeri yanıtına rağmen ateşkes anlaşmasına bağlı kalmaya devam edeceğini’ açıkladı.

Katar çarşamba günü, arabulucuların anlaşmayı sürdürmek için temas halinde olduklarını açıkladı. Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, “Gazze Şeridi'ndeki ateşkese yönelik zorlukları izliyoruz... Anlaşmanın sürdürülmesini sağlamaya odaklandık” ifadelerini kullandı.

‘Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi sürdürmek için her iki tarafla yoğun iletişim kurulduğunu’ belirten Al Sani, “Gazze Şeridi'nde yaşananlar üzücü. Biz bu süreci kontrol altına almak için çalışıyoruz. Washington da anlaşmaya bağlılığını sürdürüyor” dedi.

Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'ne düzenlenen İsrail hava saldırısında hayatını kaybeden iki çocuğun cenazesi başında göz yaşı döken Filistinliler (AFP)Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'ne düzenlenen İsrail hava saldırısında hayatını kaybeden iki çocuğun cenazesi başında göz yaşı döken Filistinliler (AFP)

İsrail uzmanı Dr. Said Ukkaşe, İsrail'in tekrarlanan provokasyonlarının arabulucuların çabalarını zorlaştırdığını ve ikinci aşamaya geçilmesini engellediğini düşünüyor. “ABD onlara saldırıları tekrarlamaları için yeşil ışık yaktı” diyen Ukkaşe, ‘Washington'ın anlaşmanın çökmesine izin vermeyeceğini’ belirtti.

Bu gelişmelerin ortasında Mısır Enformasyon Servisi Başkanı Ziya Raşvan perşembe günü televizyonda yayınlanan bir röportajda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ‘Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçmek istemediğini’ söyledi. Bu aşama, ‘bölgeyi yönetmek için bir Filistin yönetimi kurmak’ gibi önemli adımları içeriyor.

İsrail tarafının ihlallerine rağmen ‘Gazze anlaşmasının’ korunmaya devam ettiğini belirten Raşvan, “İki yıl içinde 70 bin Filistinlinin şehit olmasına neden olan işgalcilerin ihlalleri şaşırtıcı değil… Netanyahu, Filistin tarafı ile Mısır ve Katar'ın önderliğindeki arabulucular arasında gerginlik yaratmaya çalışıyor” şeklinde konuştu.

Raşvan, Netanyahu'nun Filistin direnişini İsrail'in bombardımanına karşılık vermeye kışkırtmak istediğini açıklayarak, “Netanyahu, erken seçimlere giderek İsrail'deki iç ittifakı yeniden şekillendirmek istiyor” dedi.

Ukkaşe'ye göre Mısır'ın eleştirisi meşru; çünkü İsrail'in provokasyonlarının Gazze'deki ateşkes anlaşmasının istikrarı üzerindeki ciddi etkilerini kabul ediyor. İsrail'in tüm cesetlerin iadesi konusunda ısrarcı olması nedeniyle yıl sonuna kadar ikinci aşamaya geçilip geçilemeyeceğinin belirsiz olduğunu ifade eden Ukkaşe, İsrail'in provokasyonları veya yeni engellerden kaçınmak için cesetler meselesini mümkün olan en kısa sürede çözme sorumluluğunun artık Hamas'a ait olduğuna inanıyor.