Lübnan Meclis Başkanı Berri Şarku’l Avsat’a konuştu: Cumhurbaşkanlığı krizinin duvarında bir gedik açıldı

Le Drian’ın Lübnan’da ikinci turunun başlangıcının akabinde

Meclis Başkanı Nebih Berri, Fransız temsilci Le Drian’ı kabul etti (EPA)
Meclis Başkanı Nebih Berri, Fransız temsilci Le Drian’ı kabul etti (EPA)
TT

Lübnan Meclis Başkanı Berri Şarku’l Avsat’a konuştu: Cumhurbaşkanlığı krizinin duvarında bir gedik açıldı

Meclis Başkanı Nebih Berri, Fransız temsilci Le Drian’ı kabul etti (EPA)
Meclis Başkanı Nebih Berri, Fransız temsilci Le Drian’ı kabul etti (EPA)

Fransa’nın Lübnan Özel Temsilcisi Jean-Yves Le Drian’ın Lübnan’da ikinci toplantı turunun başlangıcını takip eden atmosfer, siyaset sahnesini hareketlendirdi. Şarku’l Avsat’a konuşan Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, Le Drian ile aralarındaki toplantının, geçen Kasım ayından bu yana ülkede sürmekte olan “Cumhurbaşkanlığı boşluğu krizinin duvarında bir gedik açtığını” söyledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Berri’ye göre, Fransız temsilci ile aralarında gerçekleşen ilk görüşme, Doha’da Lübnan için Beşli Komite tarafından düzenlenen toplantı atmosferinde gerçekleşti. Berri, toplantıdan sonra cumhurbaşkanlığı krizi duvarında bir gedik açıldığını ifade etti ancak büyük iyimserliğinin sebebini net bir şekilde açıklamaktan kaçındı. Görüşmenin olumlu ve yapıcı olduğunu söyleyerek, “Şu anda benim ya da bir başkasının, görüşmenin ayrıntıları hakkında konuşması uygun olmaz, özellikle de Le Drian çabalarını tamamlamak için daha diğer Lübnan liderleriyle görüşecekken” dedi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Fransa’dan diplomatik kaynaklar, daha dikkatli bir tutum takınarak “aşırı iyimserlikten” kaçınsalar da, “yapıcı bir atmosfer” olduğunu doğruladılar. Le Drian’ın belirli bir girişim taşıdığına dair iddiaları ise reddettiler.

Hizbullah ve müttefiklerinin desteklediği Marada Hareketi lideri Süleyman Franciyye ile eski Maliye Bakanı Cihad Azur'un yarıştığı seçimlerde iki taraf arasındaki görüş ayrılıkları krizi sürdürüyor.

Lübnan’da Cumhurbaşkanlığı Krizi

Yeni Lübnan Cumhurbaşkanı 31 Ekim 2022'den beri seçilemiyor.

Lübnan'ın hassas mezhepsel ve dinsel güç paylaşımı sistemi kapsamında bir Hristiyan Lübnanlıya ayrılan cumhurbaşkanlığı koltuğu için Şii Hizbullah destekli Franciyye ile çoğunlukla Hristiyan ve bağımsız milletvekillerinin desteklediği eski Maliye Bakanı Azur yarışıyor.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre uluslararası toplum, siyasetçileri, ülkenin yurtdışından milyarlarca dolar kredi alabilmesi için gerekli reformları yapmasına yardımcı olabilecek uzlaşmacı bir cumhurbaşkanı adayı seçmeye çağırıyor.

Franciyye'yi Esed destekliyor

Lübnan'da anayasaya göre Cumhurbaşkanı Maruni Hristiyan, başbakan Sünni, meclis başkanı ise Şiilerden seçiliyor.

Suriye Şam rejimi lideri Beşşar Esed'in dostu eski milletvekili ve bakan Franciyye, Lübnan'ın önde gelen siyasi figürlerinin çoğu gibi köklü bir aileden geliyor.

Şii blokun iki önemli partisi, İran destekli Hizbullah ve Emel Hareketi ile onların diğer müttefikleri kendisine tam destek veriyor.

Hristiyan partilerin adayı Azur

Derin bir ekonomik krizden geçen ülkede 2005'ten 2008'e kadar maliye bakanlığı koltuğunda oturan Azur, cumhurbaşkanlığı seçimine katılabilmek için Uluslararası Para Fonu'ndaki Orta Doğu ve Orta Asya departmanı direktörlüğü görevinden ayrıldı.

3 büyük Hristiyan parti Lübnan Güçleri Partisi, Özgür Yurtseverler Hareketi ve Ketaib Partisi, cumhurbaşkanı seçiminde kendisini destekliyor.

Hristiyan partilerin yanı sıra Sünni ve muhalif bağımsız bazı milletvekilleri ile Dürzi İlerlemeci Sosyalist Partisi de Azur'u destekleyen cephede yer alıyor.

 "Kimseye meydan okumuyorum" diyen Azur, adaylığını açıklarken "krize değil çözüme katkıda bulunmak" istediğini söyledi.



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.