160 yıllık bilmece: Bilim insanları Endonezya'dan geçen görünmez çizginin sırrını çözdü

Gizemli çizgi, canlıları birbirinden belirgin biçimde ayrıyor

Britanyalı kaşif, bu çizgiyi Güneydoğu Asya ve Avustralya arasındaki 25 binden fazla adadan oluşan Malay Takımadaları'nı gezerken fark etmişti (Wikimedia Commons)
Britanyalı kaşif, bu çizgiyi Güneydoğu Asya ve Avustralya arasındaki 25 binden fazla adadan oluşan Malay Takımadaları'nı gezerken fark etmişti (Wikimedia Commons)
TT

160 yıllık bilmece: Bilim insanları Endonezya'dan geçen görünmez çizginin sırrını çözdü

Britanyalı kaşif, bu çizgiyi Güneydoğu Asya ve Avustralya arasındaki 25 binden fazla adadan oluşan Malay Takımadaları'nı gezerken fark etmişti (Wikimedia Commons)
Britanyalı kaşif, bu çizgiyi Güneydoğu Asya ve Avustralya arasındaki 25 binden fazla adadan oluşan Malay Takımadaları'nı gezerken fark etmişti (Wikimedia Commons)

Bilim insanları 160 yıl sonra Wallace Çizgisi diye bilinen gizemli ayrımın sırrını çözdü.

Britanyalı doğa bilimci Alfred Russel Wallace'ın keşfettiği, 1863'te haritalandırılan görünmez bir çizgi, canlı türlerini birbirinden belirgin biçimde ayrıyor.

Wallace'ın bulguları doğrultusunda, Hint Okyanusundan kuzeye doğru uzandığı görülen bu hat, Güney Yarımküre'de Lombok Boğazı ve Makassar Boğazı'ndan geçerek doğuya yöneliyor.

Böylece Borneo ve Avustralya'yı birbirinden ayırıyor. Hattın Asya tarafında kalan bölgeye Oryantal, Avustralya tarafında kalan bölgeye de Avustralyen hayvan coğrafyası adı veriliyor.

Hattın Asya yakasındaki canlılar sadece Asya kökenli. Avustralya tarafında ise hem Asya hem de Avustralya kökenli canlılar var.

Bilim insanları yüz yılı aşkın süredir Asyalı türlerin diğer tarafa hareket etmesine olanak veren ama Avustralyalı türlerin hareketini engelleyen faktörü araştırıyor.

Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden Dr Alex Skeels ve meslektaşları yeni araştırmada işte bu soruna bir cevap buldu: Levha tektoniği.

Skeels'in aktarımına göre yaklaşık 35 milyon yıl önce, Avustralya çok daha güneydeydi ve Antarktika'ya bağlıydı.

Bir noktada Avustralya Antarktika'dan ayrıldı ve milyonlarca yıl boyunca kuzeye sürüklenerek Asya'ya çarptı. Bu çarpışma, bugün Endonezya diye bilinen volkanik adaları doğurdu.

Avustralya'nın Antarktika'dan bu şekilde ayrılması, o zamanlar Dünya ikliminin çarpıcı biçimde soğumasına yol açan yeni, çok daha soğuk bir deniz geçidini meydana çıkardı.

Güneydoğu Asya'da yeni oluşan Malay Takımadaları'nın iklimi çok daha sıcak ve nemli kalırken, Avustralya çok daha soğuk ve kuruydu.

Skeels, bunun sonucunda Asya'daki canlıların Malay Takımadaları'nda yaşamaya iyi adapte olduklarını ve bu adaları Avustralya'ya doğru ilerlemek için "basamak" olarak kullandıklarını söyledi.

Bilim insanı, "Avustralya türleri için durum böyle değildi" diye ekledi:

Zamanla daha serin ve giderek daha kuru bir iklimde evrimleşmişlerdi ve bu nedenle, Asya'dan göç eden canlılara kıyasla tropik adalarda kendilerine yer edinmede daha az başarılıydılar.

Bunun sonucunda zaman içinde Avustralya'da sadece oraya özgü türler ortaya çıkmaya başladı.

"Borneo'ya giderseniz herhangi bir keseli görmezsiniz ama komşu ada Sulawesi'ye giderseniz görürsünüz" diyen Skeels, Asya'ya özgü bazı türlerin de aslında Avustralya'ya geçmediğini hatırlattı:

Avustralya'da ayılar, kaplanlar veya gergedanlar gibi Asya'ya özgü memeliler de yoktur.

 

Independent Türkçe, IFL Science, Livescience



WhatsApp yıllardır beklenen güncellemesini çıkardı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

WhatsApp yıllardır beklenen güncellemesini çıkardı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

WhatsApp, kullanıcıların yıllarca süren taleplerinin ardından nihayet bir iPad uygulaması çıkardı.

Tablet artık tıpkı bir telefon gibi mesaj alıp gönderebilecek ve grup sohbetlerine katılabilecek.

Meta, uygulamanın "en büyük taleplerden biri" olduğunu ifade ediyor. Artık çoğu modern iPad'deki App Store'da mevcut.

WhatsApp önceden yalnızca tek bir cihazda çalışabiliyordu. Uygulamanın internet sürümü bile telefondakinin bir uzantısıydı, çalışması için telefonun açık ve bağlı kalması gerekiyordu. Ancak 2020'de WhatsApp birden fazla cihaz için destek sunmaya başlamış ve bu gelişme o zaman bile olası bir tablet uygulaması hakkında spekülasyonlara yol açmıştı.

iPad uygulaması halihazırda telefon versiyonunda bulunan özelliklerin aynısını, sadece daha büyük bir ekrana uyarlanmış şekilde sunuyor. Meta, bunun iPad uygulaması için "sadece başlangıç" olduğunu belirtse de hangi özelliklerin yolda olabileceğine dair ipucu vermedi.

WhatsApp, sohbetleri şifre veya parmak iziyle gizleyebilen sohbet kilidi adlı bir özelliğe sahip olduğunu belirtti. Bunun, WhatsApp sohbetlerinin paylaşılan cihazlarda bile gizli kalabileceği anlamına geldiği ifade edildi.

Facebook'un ana şirketi Meta'nın geliştirdiği Instagram da uzun süredir iPad uygulaması çıkarmayı reddediyor. Yöneticiler, uygulamaya yönelik taleplere zaman zaman bunun şirket için yeterince öncelikli bir konu olmadığını söyleyerek yanıt veriyor.

Öte yandan son aylarda bu durum değişmiş olabilir. Yakın zamanda yayımlanan bir haberde Instagram'ın, belki de TikTok'un başarısı nedeniyle kendi iPad uygulamasını geliştirdiği öne sürülmüştü.

Independent Türkçe