NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu "öfkeli" yıldızın buharlaştırdığı gezegeni gözlemledi

Dünya'nın çapının 4 katı olan gezegen, yıldızından yalnızca 9,6 milyon kilometre uzakta

NASA verilerinden yola çıkarak hazırlanan bu görselde bir kırmızı cücenin önünden geçen gezegen resmediliyor. Mavi bölgeler, gezegenin "uçup giden" atmosferini temsil ediyor (NASA)
NASA verilerinden yola çıkarak hazırlanan bu görselde bir kırmızı cücenin önünden geçen gezegen resmediliyor. Mavi bölgeler, gezegenin "uçup giden" atmosferini temsil ediyor (NASA)
TT

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu "öfkeli" yıldızın buharlaştırdığı gezegeni gözlemledi

NASA verilerinden yola çıkarak hazırlanan bu görselde bir kırmızı cücenin önünden geçen gezegen resmediliyor. Mavi bölgeler, gezegenin "uçup giden" atmosferini temsil ediyor (NASA)
NASA verilerinden yola çıkarak hazırlanan bu görselde bir kırmızı cücenin önünden geçen gezegen resmediliyor. Mavi bölgeler, gezegenin "uçup giden" atmosferini temsil ediyor (NASA)

NASA'nın emektar Hubble Uzay Teleskobu, Güneş Sistemi'nden sadece 32 ışık yılı uzaklıktaki kaotik bir olayı gözlemledi.

Teleskop verileri, AU Microscopii adlı bir kırmızı cüce yıldızın, kendi gezegenlerinden biri olan AU Microscopii b'yi burharlaştırdığını ortaya çıkardı.

Yıldızların büyük çoğunluğunu oluşturan kırmızı cücelerin Güneş'in yarısından daha az kütleye sahip olduğu ve diğer yıldızlardan nispeten daha soğuk olduğu biliniyor.

Buna rağmen yıldız, yüksek enerjili radyasyonuyla AU Microscopii b'nin atmosferini parçalıyor. 

Dünya'nın çapının 4 katı olan gezegen, yıldızından yalnızca 9,6 milyon kilometre uzakta. Karşılaştırmak gerekirse Dünya ve Güneş arasında 151 milyon kilometre var.

Yıldızına yakın olması, AU Microscopii b'nin aşırı radyasyona maruz kalmasına yol açıyor. Üstelik gezegen de yıldızı da daha çok genç.

Ötegezegen araştırmacısı Keighley Rockliffe, "Sadece 23 milyon yaşında. Bu çok, çok genç. Daha yeni yürümeye başlamış bir yıldız" dedi:

Yıldız astronomları heyecanlı çünkü AU Microscopii, Samanyolu'ndaki en yaygın yıldız türü olan kırmızı cücelerin öfke nöbetine benzer durumda geçen gençlik yıllarının bir örneği.

Halihazırda bu kırmızı cüce, gezegeni radyasyon bombardımanına maruz bırakarak atmosferini sıyırıyor.

Gezegenden ayrışan atmosfer tabakası da uzaya savruluyor.

27 Temmuz'da tamamlanan Hubble gözlemleri, bir tür atmosferik buharlaşmaya maruz kalan ötegezegenlere dair bilgi verirken, aynı zamanda bu atmosferleri durmaksızın çekip alabilen yıldızları daha iyi anlamamızı sağlayabilir.

"AU Microscopii b özel çünkü aslında hiç de özel değil!" diyen Rockliffe, sözlerini şöyle sürdürdü:

Gezegen-yıldız sisteminin ilk aşamalarının galaksideki en tipik örneklerinden. O yüzden bu çok kritik oluşum döneminde atmosferik kaçışın nasıl göründüğüne dair bize önemli bilgiler veriyor.

 

Independent Türkçe, Space, Universe Today



"Bizim mahallemizdeki" gaz devine dair güçlü kanıtlar bulundu

 Gaz devi 4 ışık yılı uzaklıkta (NASA)
 Gaz devi 4 ışık yılı uzaklıkta (NASA)
TT

"Bizim mahallemizdeki" gaz devine dair güçlü kanıtlar bulundu

 Gaz devi 4 ışık yılı uzaklıkta (NASA)
 Gaz devi 4 ışık yılı uzaklıkta (NASA)

Bryony Gooch 

Gökbilimciler Güneş'e yakın bir yıldız sistemindeki bir yıldızın yörüngesinde dönen dev bir gaz gezegenine dair güçlü kanıtlar buldu.

Dünya'dan 4 ışık yılı uzaklıktaki üçlü yıldız sistemi Alpha Centauri, bilim insanlarının Güneş Sistemi dışındaki dünyalara yönelik araştırmalarında uzun zamandır cazip bir hedef oldu. Bilim insanları astronomik açıdan Dünya'ya yakın bir komşu olabilecek ve hatta yaşamı destekleyen uydulara sahip olabilecek, yaşam barındırmayan bir gezegen buldu.

Geçen yıl tespit edilen bu potansiyel gezegen, daha sonraki gözlemlerde ortadan kaybolmuştu. Ancak gökbilimciler NASA'nın güçlü James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanarak yeni işaretler saptadı.

Eğer varlığı doğrulanırsa bu cisim, Güneş benzeri bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde dönen, Dünya'ya en yakın gezegen olacak.

Oxford Üniversitesi'nde uzay araçları alanında öğretim üyesi olan Dr. Carly Howett, BBC'ye yaptığı açıklamada, "4 yıl uzun bir yol ama galaktik açıdan çok yakın; bu cisim bizim mahallemizde" diyor.

Güneş'e benzeyen, yaklaşık aynı sıcaklık ve parlaklıkta bir yıldızın etrafında dönüyor. Yaşanabilir dünyaları düşünmek istiyorsak bu gerçekten çok önemli.

Öte yandan bilim insanları, gezegen adayı bir gaz devi olduğu için bildiğimiz anlamda yaşamı desteklemeyeceğini söylüyor.

NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı ve Caltech'in IPAC astronomi merkezindeki NASA Ötegezegen Bilimleri Enstitüsü'nden Charles Beichman "Bu sistemin bize bu kadar yakın olması nedeniyle, keşfedilen herhangi bir ötegezegen, bizimki dışındaki gezegen sistemleri hakkında veri toplamada en iyi fırsatı sunacak" diyor.

Beichman "Ancak bu yıldızlar çok parlak, yakın ve gökyüzünde hızla hareket ettiğinden dünyanın en güçlü uzay teleskobuyla bile bu gözlemleri yapmak son derece zor" diye ekliyor.

Yıldızlar muazzam miktarda parlak ışık üreterek yakındaki nesneleri örtebilir ve bu da potansiyel gezegenin neden kaybolmuş gibi göründüğünü açıklayabilir.

Beichman "Webb evrendeki en uzak galaksileri bulmak üzere tasarlandı ve optimize edildi. Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü'ndeki operasyon ekibinin sadece bu hedefe özel bir gözlem dizisi oluşturması gerekti ve ekstra çabaları olağanüstü bir şekilde sonuç verdi" diye ekliyor.

Bu cisim şimdiye kadar görülenler arasında yıldızına en yakın gezegen olacağı için potansiyel gezegenin doğrulanması, ötegezegen görüntüleme çalışmalarında yeni bir dönüm noktası anlamına gelecek.

Ekibin araştırmasını ele alan iki makalenin ortak başyazarı olan, Caltech'ten doktora öğrencisi Aniket Sanghi, "Aynı zamanda sıcaklık ve yaş bakımından Güneş Sistemi'ndeki dev gezegenlere en çok benzeyen ve evimiz Dünya'ya en yakın olanı" diyor.

Birbirine yakın iki yıldız içeren bir sistemde bulunması, gezegenlerin kaotik ortamlarda nasıl oluştuğu, hayatta kaldığı ve geliştiğiyle ilgili anlayışımıza meydan okuyacak.

Gökbilimciler yeni teknolojileri test etmek için özel ekipmanlarla donatılan ve Mayıs 2027'de fırlatılması beklenen NASA'nın Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu adlı yeni teleskobunu yeni yaşam arayışında kullanmayı umuyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news