NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu "öfkeli" yıldızın buharlaştırdığı gezegeni gözlemledi

Dünya'nın çapının 4 katı olan gezegen, yıldızından yalnızca 9,6 milyon kilometre uzakta

NASA verilerinden yola çıkarak hazırlanan bu görselde bir kırmızı cücenin önünden geçen gezegen resmediliyor. Mavi bölgeler, gezegenin "uçup giden" atmosferini temsil ediyor (NASA)
NASA verilerinden yola çıkarak hazırlanan bu görselde bir kırmızı cücenin önünden geçen gezegen resmediliyor. Mavi bölgeler, gezegenin "uçup giden" atmosferini temsil ediyor (NASA)
TT

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu "öfkeli" yıldızın buharlaştırdığı gezegeni gözlemledi

NASA verilerinden yola çıkarak hazırlanan bu görselde bir kırmızı cücenin önünden geçen gezegen resmediliyor. Mavi bölgeler, gezegenin "uçup giden" atmosferini temsil ediyor (NASA)
NASA verilerinden yola çıkarak hazırlanan bu görselde bir kırmızı cücenin önünden geçen gezegen resmediliyor. Mavi bölgeler, gezegenin "uçup giden" atmosferini temsil ediyor (NASA)

NASA'nın emektar Hubble Uzay Teleskobu, Güneş Sistemi'nden sadece 32 ışık yılı uzaklıktaki kaotik bir olayı gözlemledi.

Teleskop verileri, AU Microscopii adlı bir kırmızı cüce yıldızın, kendi gezegenlerinden biri olan AU Microscopii b'yi burharlaştırdığını ortaya çıkardı.

Yıldızların büyük çoğunluğunu oluşturan kırmızı cücelerin Güneş'in yarısından daha az kütleye sahip olduğu ve diğer yıldızlardan nispeten daha soğuk olduğu biliniyor.

Buna rağmen yıldız, yüksek enerjili radyasyonuyla AU Microscopii b'nin atmosferini parçalıyor. 

Dünya'nın çapının 4 katı olan gezegen, yıldızından yalnızca 9,6 milyon kilometre uzakta. Karşılaştırmak gerekirse Dünya ve Güneş arasında 151 milyon kilometre var.

Yıldızına yakın olması, AU Microscopii b'nin aşırı radyasyona maruz kalmasına yol açıyor. Üstelik gezegen de yıldızı da daha çok genç.

Ötegezegen araştırmacısı Keighley Rockliffe, "Sadece 23 milyon yaşında. Bu çok, çok genç. Daha yeni yürümeye başlamış bir yıldız" dedi:

Yıldız astronomları heyecanlı çünkü AU Microscopii, Samanyolu'ndaki en yaygın yıldız türü olan kırmızı cücelerin öfke nöbetine benzer durumda geçen gençlik yıllarının bir örneği.

Halihazırda bu kırmızı cüce, gezegeni radyasyon bombardımanına maruz bırakarak atmosferini sıyırıyor.

Gezegenden ayrışan atmosfer tabakası da uzaya savruluyor.

27 Temmuz'da tamamlanan Hubble gözlemleri, bir tür atmosferik buharlaşmaya maruz kalan ötegezegenlere dair bilgi verirken, aynı zamanda bu atmosferleri durmaksızın çekip alabilen yıldızları daha iyi anlamamızı sağlayabilir.

"AU Microscopii b özel çünkü aslında hiç de özel değil!" diyen Rockliffe, sözlerini şöyle sürdürdü:

Gezegen-yıldız sisteminin ilk aşamalarının galaksideki en tipik örneklerinden. O yüzden bu çok kritik oluşum döneminde atmosferik kaçışın nasıl göründüğüne dair bize önemli bilgiler veriyor.

 

Independent Türkçe, Space, Universe Today



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging