Sudan'ın batısında yer alan el-Ubeyd şehri, ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında yaşanan şiddetli çatışmaların ardından yeniden şiddet sarmalına girdi.
Görgü tanıkları, kentin bazı mahallelerine düşen top mermileri nedeniyle pazar yerlerinin tamamen kapandığını söylediler. Başkent Hartum'da ise mermilerin ve savaş uçaklarının sustuğu bir sükûnet ortamının hâkim olduğunu dile getirdiler. Aynı zamanda HDK’nin, Zırhlı Kolordu Karargâhı çevresinde önemli bir askeri alanda gerçekleştirdiği sınırlı saldırılar haricinde diğer çatışmaların saatler içinde durduğunu ifade ettiler.
Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd kenti şiddetli çatışmalara sahne olurken, kentin birçok yerinde ağır silah sesleri duyuldu, marketler ve hizmet merkezleri kapılarını kapattı. Bu olay, savaşın patlak vermesinden bu yana ordu ile HDK arasında meydana gelen birçok çatışmanın devamıdır.
Şarkul Avsat’a konuşan görgü tanıklarının ifadeleri, pazar yerleri de dahil olmak üzere kentte geniş çaplı çatışmaların meydana geldiği ve çatışmaların sadece kentin batısında yaşandığı yönünde değişiklik gösterdi. Gazeteye konuşan bir görgü tanığı, vatandaşların ve arabaların şehrin doğusuna doğru gittiğini, dükkanların kapılarını kapattığını ve şehir merkezindeki iş yerlerinin faaliyetlerin durduğunu söyleyerek durumu açıkladı. Ayrıca, kentin bazı mahallelerine top mermilerinin düştüğünü belirtti.
HDK’nin kontrolü
HDK, eyaletin çoğu bölgesini ve ana yolları kontrol ettiklerini ve kontrollerinin Umm Ruwaba şehrine kadar uzandığını beyan etti. Aynı zamanda HDK, er-Rahad şehrinin güneyinden geçerek bu şehre saldırıp hükümet tesislerinin kontrolünü ele geçirdiklerini ifade etti. HDK, Kuzey Darfur’u el-Faşir şehrine bağlayan ana yolun geçtiği doğudaki Bara şehrine de saldırdı ki bu yol, ordunun kapatacağını ve üzerindeki her türlü hareketi ‘askeri hedef’ olarak değerlendireceğini açıkladığı yoldur. Bu yol aynı zamanda HDK’nin lojistik destek sağladığı yol olmakla beraber kendisine bağlı birliklerin ülkenin batısından Hartum’a geçtiği yoldur.
Eyaletlerin büyük bir bölümü, er-Rahad kentinin batı bölgesindeki köylerin çoğu da dahil olmak üzere, araçların ve tarım makinelerinin yağmalanmasına ve talan edilmesine tanık oldu. Görgü tanıkları, HDK’nin kontrol noktalarının el-Ubeyd’e sebze ve meyve taşıyan kamyonlara gümrük ücreti uyguladığını söylediler. Ayrıca HDK üniforması giyen bir dizi yerel unsurun köylerdeki vatandaşlara saldırdığını ve tarım aletlerine el koyduğunu açıkladılar. Dolayısıyla çiftçilerin tarımsal faaliyetlerini devam ettiremediğini ve tarım sektörünün tehdit edildiğini ifade ettiler.
Temkinli sükûnet
Görgü tanıklarına göre, Sudan'ın başkenti Hartum'da dün (çarşamba) sükûnet hâkim oldu. Ordu ile HDK arasında şehrin çeşitli bölgelerinde günlerce süren şiddetli çatışmaların ardından hava ve top mermilerinin sesi kesildi. Temkinli sükûnet, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan'ın, geçtiğimiz Nisan ayında savaşın patlak vermesinden bu yana bölgedeki diğer ülkelere yapması beklenen ziyaret programının ilk durağı olan Mısır'a gerçekleştirdiği bir günlük ziyaretten dönmesinden saatler sonra geldi.
Hartum'un çeşitli bölgelerindeki kaynaklar Şarku’l Avsat'a hava bombardımanının durduğunu ve hafif silahlardan aralıklı olarak açılan ateş dışında top ve ağır silah seslerinin duyulmadığını bildirdiler.
Doğu Nil bölgesindeki el-Nasr mahallesi sakinlerinden Safiye Osman, “Alışılmadık derecede sessiz bir atmosfer var. Böyle zamanlarda askeri uçaklar başımızın üzerinden uçuyor ve bombalama seslerini duyuyoruz” dedi.
Hartum, Omdurman ve Kuzey Hartum’da geçtiğimiz günlerde iki taraf arasındaki askeri operasyonların hızı artarken, orduya ait savaş uçakları, karadan uçaksavarlarla karşılık veren HDK’nin birçok mevzisine yoğun hava saldırıları düzenledi.
HDK, dün (çarşamba) Hartum'un güneyinde eş-Şecera bölgesindeki Zırhlı Kuvvetler Komutanlığı’na saldırdı. Ordu da onlara karşılık verdi. Sudan ordusuna bağlı olan bu bölgede iki taraf arasında 10 günden fazla bir süredir devam eden çatışmalarla sükûnet bozuldu.
Yaklaşık 5 ay önce ilk kıvılcımın patlak verdiği ülkenin başkenti, geçtiğimiz mayıs ayında çatışmanın iki tarafının Cidde kentinde, Suudi Arabistan-ABD arabuluculuğuyla, çatışma bölgelerinde sıkışıp kalanlara yardım sağlamak amacıyla kısa süreliğine ateşkes imzaladığı birkaç gün dışında böyle bir sükûnete tanık olmamıştı. Ancak söz konusu ateşkes anlaşması da taraflarca ihlal edildi.
Başkentten kaçış
Yerleşim bölgelerindeki çatışmaların yoğunlaşması nedeniyle Hartum ve Omdurman şehirlerinin farklı bölgelerinden çok sayıda sivilin kaçışına tanık olundu. Geçtiğimiz iki gün boyunca, ordu ve HDK arasında şiddetli çatışmalara sahne olan Zırhlı Kuvvetler Komutanlığı’nın bitişiğindeki el-Hamadab mahallesindeki binlerce kişi evlerini terk etti.
Bu hafta başında bölge halkı, gıda ve ilaç eksikliği ile üç ay üst üste elektrik ve su kesintisinin ardından kendilerine yardım edilmesi için acil durum çağrısı başlattı.
Kaynaklar, Omdurman kentinin Umbada bölgesindeki mahallelerde yaşayan onlarca ailenin, bölgenin her gün tanık olduğu çatışmalar, yağmalar ve hırsızlık olayları nedeniyle evlerini terk ettiğini bildirdi.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan, Hartum'daki komuta merkezinden ayrıldıktan sonra ülkenin doğu Kızıldeniz kıyısındaki bir askeri üste yaptığı ilk konuşmada, ordunun tüm zamanını savaşa ve HDK isyanını sona erdirmeye ayırdığını yineledi.
ÖDBG’nin yurtdışı gezisi
Öte yandan, savaşı reddeden ve durdurmak için bölgesel ve uluslararası desteği harekete geçirmeye çalışan eski iktidar koalisyonu Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), 30 Ağustos'tan itibaren Katar, Kuveyt ve Güney Sudan'a bir dizi ziyaret yapılacağını duyurdu. Bu ziyaretlerin Katar'ın başkenti Doha'dan başlayarak 6 Eylül’e kadar devam edeceği bildirildi.
ÖDBG tarafından dün (çarşamba) yapılan basın açıklamasında, planlanan ziyaretlerin ‘savaşı sona erdirmenin yollarını bulmayı, halkın mustarip olduğu feci insani durumu sona erdirmeyi ve sivil demokratik yolu yeniden tesis etmeyi, son olarak da koalisyonun bu hedeflere ulaşma vizyonunu değerlendirmeyi’ amaçladığı belirtildi. ÖDBG heyetlerinin, gerçekleştirdikleri yurtdışı ziyaretlerinin bir devamı olarak bu ülkelerin liderleriyle bir araya gelmesi bekleniyor. Bu ülkeler arasında Kenya, Mısır, Etiyopya ve Uganda da bulunuyor.
ÖDBG, gelecek ziyaretlerin, savaşın sona erdirilmesi, barış, istikrar ve demokratik geçişin yeniden tesis edilmesine yönelik düzenlemelerin tamamlanmasını amaçlayan bir dizi komşu ve kardeş ülkeye yönelik olacağını belirtti.
Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada (Hizbullah medyası)
Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yaptığı görüşme sırasında (Reuters)