Yeni keşfedilen gezegen, bilim insanlarını şaşırttı: Devasa atmosfer nereye gitti?

Yeni gezegen "alışılmadık derecede yoğun"

TOI-332b her yönüyle sıradışı bir gezegen diye nitelendi (Warwick Üniversitesi)
TOI-332b her yönüyle sıradışı bir gezegen diye nitelendi (Warwick Üniversitesi)
TT

Yeni keşfedilen gezegen, bilim insanlarını şaşırttı: Devasa atmosfer nereye gitti?

TOI-332b her yönüyle sıradışı bir gezegen diye nitelendi (Warwick Üniversitesi)
TOI-332b her yönüyle sıradışı bir gezegen diye nitelendi (Warwick Üniversitesi)

Yeni keşfedilen bir ötegezegen, gökbilimcilere şaşırtıcı bir sorun sundu. Gözlemler, bu gezegenin sıradışı biçimde devasa atmosferini kaybettiğini gösteriyor.

TOI-332b diye adlandırılan cismin fiziksel özellikleri ve yıldızına olan yörüngesel uzaklığının mevcut gezegen oluşumu teorisiyle açıklanması zor.

Birleşik Krallık'taki Warwick Üniversitesi'nden astrofizikçi Ares Osborn liderliğindeki ekip, yeni gezegenin "alışılmadık derecede yüksek yoğunluğa sahip olduğunu" belirtti.

Neptün büyüklüğündeki bu gezegenin, yıldızına epey yakın bir yörüngede dönmesi de bilim insanlarını şaşırttı.

Zira yıldızların yakınında bu boyutlarda gezegenlere çok nadiren rastlanıyor.

Gökbilimciler bugüne kadar 5 bin 500'den fazla ötegezegen keşfetti ve doğruladı. Ancak Neptün büyüklüğünde ve yıldızlarına yakın yörüngede dönen şaşırtıcı derecede az sayıda ötegezegen bulunabildi.

Dünya'dan 727 ışık yılı uzaklıktaki turuncu bir cüce yıldızın yörüngesinde dönen TOI-332b, yıldızı etrafındaki dönüşünü her 18 saatte bir tamamlıyor.

Gezegenin yarıçapı da Dünya'nınkinin 3,2 katına eşit.

Bu özellikler bile tek başına TOI-332b'yi son derece ilgi çekici hale getiriyor.

Ancak araştırma ekibi şaşırtıcı bir olgu daha gözlemledi.

Ev sahibi yıldızın kütle çekim etkisini kullanarak gezegeni daha ayrıntılı inceleyen ekip, TOI-332b'nin son derece yoğun bir cisim olduğunu ve esrarengiz biçimde atmosferini kaybederek küçüldüğünü saptadı.

Osborn ve ekibi, ötegezegenin kütlesinin Dünya'nın 57 katı olduğu sonucuna vardı. Karşılaştırmak gerekirse Neptün'ün kütlesi Dünya'nın yaklaşık 17 katı.

Bu da TOI-332b'nin santimetreküp başına 9,6 gramlık muazzam bir yoğunluğa sahip olduğu anlamına geliyor.

Bilgisayarda oluşturulan modeller, ötegezegenin kayalık bir manto ve yoğun bir demir çekirdeğe sahip olduğunu gösterdi.

Normalde böyle bir gezegenin Jüpiter benzeri kalın bir atmosferle çevrili olması gerekiyor. Ancak TOI-332b'nin bir atmosferi yok.

Yıldızına yakın bir gezegen için, yıldızdan gelen aşırı radyasyonun atmosferin buharlaşmasına ve uzaya sızmasına neden olduğu, foto buharlaşma adlı bir sürecin meydana gelmesi bekleniyor.

Öte yandan foto buharlaşma tek başına bu büyüklükteki bir atmosferin kaybını açıklayamıyor.

TOI-332b'nin sıradışı özelliklerini anlamak için ona daha yakından bakmak gerekecek.

Araştırmacılar, bilimsel makale arşivi ArXiv'de yayımlanan makalede şu ifadelere yer veriyor:

Bu olağandışı gezegen, gezegen oluşumundan ne anladığımızı test ediyor. Gazdan bir zarf olmadan böyle dev bir çekirdeğin nasıl var olduğu cevapsız bir soru olarak kalıyor.

Independent Türkçe



Apple'den ince ve katlanabilir telefon atılımı

Apple iPhone 16 (AP)
Apple iPhone 16 (AP)
TT

Apple'den ince ve katlanabilir telefon atılımı

Apple iPhone 16 (AP)
Apple iPhone 16 (AP)

Apple, yıllarca küçük yükseltmeler sunduktan sonra büyümeyi canlandırmak amacıyla iPhone'un yanı sıra diğer ürünlerinde de bir dizi tasarım değişikliği yapmaya hazırlanıyor.

Şarku’l Avsat’ın Wall Street Journal'dan aktardığı habere göre Apple'ın planları hakkında bilgi sahibi olan kaynaklar, Apple'ın önümüzdeki yıldan itibaren mevcut modellerden yaklaşık 8 milimetre daha ince olacak bir iPhone tanıtmayı planladığını söyledi. Bu modelin Pro modellerinden daha ucuz olması ve maliyetleri düşürmek için basitleştirilmiş bir kamera sistemine sahip olması bekleniyor.

Kaynaklar, şirketin ayrıca biri büyük ve dizüstü bilgisayar olarak çalışmak üzere tasarlanmış, neredeyse 19 inç boyutuna ulaşan açılır kapanır bir ekrana sahip iki katlanabilir cihaz üretmeyi planladığını, daha küçük modelin ise iPhone 16 Pro Max'ten daha büyük olacağını ve katlanabilir bir telefon olarak çalışacağını bildirdi.

Hong Kong'daki Haitong International Securities'de analist olan Jeff Pu, şu anda piyasada bulunan katlanabilir telefonların ince ya da hafif olmadığını ve Apple'ın standartlarını karşılayacak kadar pil gücü barındırmadığını, bunun da şirketin sektöre yavaş girişini açıkladığını söyledi.

VDFGRT
Samsung Galaxy Z Fold 6 Katlanabilir telefon

Apple, katlandığında cihazın dışında bir ekran olması gibi farklı tasarımları deniyordu, ancak cihazların geliştirilmesine aşina olan kişilere göre şimdi dahili bir katlama tasarımını tercih ediyor.

Apple, pazarın tepkisini ölçmek için önce daha büyük cihazı piyasaya sürmeyi hedefliyordu, ancak şimdi katlanabilir iPhone ondan önce hazır olacak gibi görünüyor ve Apple yetkilileri 2026'da piyasaya sürülmesi için bastırıyor. Ancak kaynaklara göre şirketin teknik zorlukları aşmak için bir yıla daha ihtiyacı olabilir.

FD
Motorola'nın katlanabilir telefonu Razr

İnce telefon, şık görünümlü cihazlardan hoşlanan ve Pro modellerinde bulunan bazı özelliklerden vazgeçmeyi düşünmeyen tüketicileri hedefliyor. Apple, büyüme sağlamak için iPhone dışında yeni ürünler de çıkarmaya çalışıyor.

Şirket büyümeyi hızlandırmak için yeni yollar bulmaya çalışıyor. iPhone satışları halen toplam gelirin yaklaşık yarısını oluşturuyor ve satışlarda bir düşüş yaşanıyor; 2024 mali yılında geliri yüzde 1'den daha az arttı. Satışlardaki son büyük artış dalgası, telekomünikasyon şirketlerinin büyüyen 5G ağ mimarisini desteklemek için iPhone alımlarını sübvanse ettiği 2021 yılında yaşandı.

CFBG
Apple'ın yüksek çözünürlüklü ve lüks tasarımlı Vision Pro karma gerçeklik deneyimi… Sanal geleceğe bir bakış (AFP)

TF International Securities'de analist olan Ming-Chi Kuo, yeni cihazların piyasaya sürülmesini bekleyen ilk analist grubu arasında yer aldı ve Apple yetkililerinin yeni tasarımları daha erken tanıtmaya çalıştıklarını söyledi.

Apple'ın rakiplerinin çoğu zaten katlanabilir cihazlar üretiyor. Ancak Apple’ın son değişiklikleri, şirketin uzun yıllardır yaptığından daha önemli bir biçim ve işlev değişikliğini temsil ediyor.

Akıllı telefon pazarını inceleyen Bay Street Research'ün baş analisti Cliff Maldonado, “iPhone'un son tasarım evrimi 2017'de piyasaya sürülen iPhone X ile gerçekleşti” dedi.

DHYJ
Yeni Huawei Mate XT katlanabilir telefon, şirketin Çin'in Shenzhen kentindeki mağazasında düzenlenen lansman etkinliğinde sergileniyor. (AFP)

Pazar araştırma firması TrendForce'a göre, katlanabilir cihazların satışının bu yıl toplam akıllı telefon pazarının yaklaşık yüzde 1,5'ini oluşturması bekleniyor.

Tarihsel olarak, yeni cihaz tasarımları Apple'ın satış büyümesinde önemli bir itici güç olmuştur. Apple 10 yıl önce iPhone 6 Plus ile yeni bir telefon boyutu sunmuş ve o dönemde şirket için bir büyüme dalgasını tetiklemişti.

Apple büyüme sağlamak için iPhone dışında da yeni ürünler üzerinde çalışıyor. Bu yılın başlarında Apple, fiyatı 3 bin 499 dolar olan Vision Pro sanal gerçeklik başlığını piyasaya sürdü, ancak yüksek fiyat etiketi nedeniyle satışlar şu ana kadar yavaş seyretti.