NASA'nın uzay aracı, 2 bin metrelik kum şeytanını yakaladı

Araştırmacılar görüntüleri 20 kat hızlandırıp yayımladı

Mars'taki uzay araçları, Dünya'ya gönderilen veri miktarını azaltmak için görüntüleri genellikle siyah beyaz kaydediyor (NASA)
Mars'taki uzay araçları, Dünya'ya gönderilen veri miktarını azaltmak için görüntüleri genellikle siyah beyaz kaydediyor (NASA)
TT

NASA'nın uzay aracı, 2 bin metrelik kum şeytanını yakaladı

Mars'taki uzay araçları, Dünya'ya gönderilen veri miktarını azaltmak için görüntüleri genellikle siyah beyaz kaydediyor (NASA)
Mars'taki uzay araçları, Dünya'ya gönderilen veri miktarını azaltmak için görüntüleri genellikle siyah beyaz kaydediyor (NASA)

NASA'nın Mars'taki uzay aracı Perseverance, Kızıl Gezegen'in yüzeyinde tozu dumana katan dev bir hortumu görüntüledi.

Nadir gerçekleşen keşif, Perseverence'ın Kızıl Gezegen'deki (Mars zamanıyla) 899. gününde mümkün oldu.

Mars'ta dönerek ilerleyen devasa yükseklikteki hortumlara toz şeytanı da deniyor. Daha önce de uzay araçları ender görülen birkaç toz şeytanını yakalamayı başarmıştı.

Ancak son olayda görüntülenen toz şeytanı devasa yüksekliğiyle bilim insanlarını şaşırtıyor.

Videoda toz şeytanının tüm gövdesi yer almıyor. Ancak araştırmacılar, yaptıkları hesaplamalardan yola çıkarak onun 2 bin metre yüksekliğe ulaştığını tahmin ediyor.

Perseverance görüntüleri kaydettiği sırada toz şeytanından yaklaşık 4 kilometre uzaklıktaydı. Uzay aracı şaşırtıcı doğa olayını 84 saniye boyunca kaydetti.

Jet İtki Laboratuvarı'ndan araştırmacılar bu görüntüleri 20 kat hızlandırıp 29 Eylül'de yayımladı.

NASA'ya göre dev hortum, saatte yaklaşık 19 kilometre hızla hareket ediyordu ve kabaca 61 metre genişliğindeydi. Hortumun videoya sığan yüksekliğiyse 118 metre.

Independent Türkçe

Araştırma ekibinden Mark Lemmon, "Toz şeytanının tepesini görmüyoruz ama gölgesi bize onun yüksekliğine dair iyi bir fikir veriyor" diye konuştu.

2021'de araştırmacılar ilk kez Perseverance'ın üzerinden geçen bir toz şeytanının sesini kaydetmişti. Bu da uzay aracının, parçacıkların girdap içinde nasıl hareket ettiğini takip etmesini sağlamış ve nasıl oluştuklarına dair ipuçları sağlamıştı.

Toz şeytanları, yükselen sıcak hava hücrelerinin alçalan daha soğuk hava sütunlarıyla karışmasıyla meydana geliyor.

Bunlara Dünya'da da rastlamak mümkün. Gezegenimizde özellikle ABD'nin Arizona eyaleti gibi kuru ve tozlu yerlerde görülen toz şeytanlarının genellikle 3 ila 91 metre geniştiğe ve 150 ila 300 metre yüksekliğe ulaşıyor.

Independent Türkçe



Düşük talebe rağmen hayati bir iletişim aracı… Çağrı cihazlarını kim kullanıyor?

Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
TT

Düşük talebe rağmen hayati bir iletişim aracı… Çağrı cihazlarını kim kullanıyor?

Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)

Reuters tarafından yayınlanan bir rapora göre, cep telefonlarının dünyanın ana iletişim aracı haline gelmesiyle birlikte, ‘çağrı cihazı’ olarak bilinen telsizler büyük ölçüde geçmişte kaldı. Söz konusu cihazlara olan talep 1990'larda zirveye ulaştıktan sonra zamanla azaldı.

Ancak bu küçük elektronik cihazlar, dayanıklılıkları ve uzun pil ömürleri sayesinde sağlık ve acil servis gibi bazı alanlarda halen hayati bir iletişim aracı.

İngiltere'de büyük bir hastanede çalışan kıdemli bir cerrah, “Çağrı cihazları, yanıt gerektirmeyen mesajlar göndermek açısından çok sayıda insanla iletişim kurmanın en ucuz ve en etkili yoludur” dedi. Cerrah, çağrı cihazlarının ülkedeki her Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) kuruluşunda doktorlar ve hemşireler tarafından yaygın olarak kullanıldığını ifade etti.

Kıdemli cerrah ayrıca, bu cihazların ‘insanlara nereye, ne zaman ve neden gideceklerini söylemek için kullanıldığını’ belirtti.

Çağrı cihazları salı günü Hizbullah üyeleri tarafından kullanılan binlerce cihazın Lübnan genelinde eş zamanlı olarak patlatılmasıyla manşetlere taşındı. Söz konusu patlamalar, en az dokuz kişinin ölümüne, yaklaşık 3 bin kişinin de yaralanmasına neden oldu.

Lübnanlı üst düzey bir güvenlik kaynağı ve başka bir kaynak, cihazların içine patlayıcıları yerleştirenin İsrail dış istihbarat servisi Mossad olduğunu söyledi.

Resmî verilere göre NHS 2019 yılında yaklaşık 130 bin çağrı cihazı kullanıyordu ve bu rakam dünyadaki tüm çağrı cihazlarının yüzde onundan fazlasına tekabül ediyordu.

Hastanelerin acil servislerinde çalışan doktorlar iş yerinde bu cihazları kullanıyor.

NHS'den kıdemli bir doktor, birçok çağrı cihazının siren çalabildiğini ve ardından gruplara sesli mesaj gönderebildiğini, böylece tüm sağlık ekiplerinin aynı anda acil bir durum için uyarılabildiğini söyledi. Cep telefonu kullanarak bu mümkün değil.

Kraliyet Ulusal Can Kurtarma Kurumu'ndan (RNLI) bilgili bir kaynak, kurumun mürettebatını uyarmak için çağrı cihazları kullandığını bildirdi. Kuruluş ise bu konu hakkında yorum yapmadı.

Cep telefonları

Çağrı cihazlarını takip etmek, GPS gibi modern navigasyon teknolojilerinden yoksun oldukları için cep telefonlarından daha zor olabilir.

Bu da onları geçmişte ABD'de başta uyuşturucu kaçakçıları olmak üzere suçlular arasında popüler bir tercih haline getirdi.

Ancak eski bir FBI ajanı olan Ken Gray, çetelerin bugünlerde cep telefonlarını daha fazla kullandığını bildirdi.

nthymu
Beyrut'un güney banliyölerinde patlayan bir çağrı cihazının parçaları (AFP)

Gray, “Kimse onları (çağrı cihazlarını) kullanıyor mu bilmiyorum... Hepsi cep telefonlarına geçtiler” dedi. Gray, bu telefonların kolayca atılabildiğini ve farklı bir numaraya sahip başka bir cep telefonuyla değiştirilebildiğini, bunun da izlerinin sürülmesini zorlaştırdığını söyledi.

FBI’da 24 yıl görev yapan ve şu anda New Haven Üniversitesi'nde ceza adaleti ve iç güvenlik dersleri veren Gray, suçluların zamanla ve yeni teknolojiyle değiştiğini belirtti.

Cognitive Market Research tarafından nisan ayında yayınlanan bir rapora göre, bir zamanlar Motorola gibi şirketler için önemli bir gelir kaynağı olan küresel çağrı cihazı pazarı 2023 yılında 1,6 milyar dolara ulaştı.

Bu rakam, 2023 yılı sonunda yarım trilyon dolar olduğu tahmin edilen küresel cep telefonu pazarının çok küçük bir kısmını temsil ediyor.

Ancak 2023'ten 2030'a kadar yıllık bileşik büyüme oranının yüzde 5,9 olacağını öngören rapora göre, daha fazla hasta sağlık sektöründe etkili iletişime ihtiyaç duydukça çağrı cihazlarına olan talep de artıyor.

Raporda ayrıca, Kuzey Amerika ve Avrupa'nın çağrı cihazları için en büyük iki pazar olduğu ve sırasıyla 528 milyon dolar ve 496 milyon dolar gelir elde ettiği belirtildi.