Washington Post: CIA bağlantılı Ukraynalı istihbarat servisleri Rusya'ya karşı "gölge savaş" yürütüyor

Washington Post, 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden bu yana CIA'in, Ukrayna Güvenlik Servisini (SBU) dönüştürdüğünü ve Ukraynalı istihbarat servislerinin Rusya'ya karşı cephe gerisinde "gölge savaş" yürüttüğünü iddia etti

(AA)
(AA)
TT

Washington Post: CIA bağlantılı Ukraynalı istihbarat servisleri Rusya'ya karşı "gölge savaş" yürütüyor

(AA)
(AA)

Washington Post'un ismi açıklanmayan mevcut ve eski ABD'li, Batılı ve Ukraynalı 30'a yakın yetkilinin röportajlarına dayandırdığı haberine göre, 2014'ten beri CIA ile bağlarını güçlendiren SBU'nun bu sayede geliştirdiği profesyonel kabiliyetleri kendisini Rusya'ya yönelik çeşitli saldırılarla gösterdi.

Ukraynalı istihbarat servislerinin Rusya'ya karşı cephe gerisinde "gölge savaş" yürüttüğünü bildiren yetkililer, Ağustos 2022'de Rusya'yı Kırım'a bağlayan köprünün 2 kez bombalanması, Kremlin'in çatısına insansız hava araçları yerleştirilmesi ve Karadeniz'deki Rus donanma gemilerinin gövdelerinde delikler açılması gibi operasyonların CIA ile yakın işbirliği içinde kurulan, eğitilen ve donatılan birimlerden seçilen Ukraynalı ajanlardan oluşan ekipleri içerdiğini söyledi.

CIA'nin yaklaşık 10 yıldır Ukrayna'nın "Sovyetler Birliği döneminde kurulan servislerini" Moskova'ya karşı "güçlü müttefiklere" dönüştürmek için 10 milyonlarca dolar harcadığını ifade eden yetkililer, CIA'nin Ukrayna'ya gelişmiş gözetleme sistemleri sağladığını, Ukrayna'daki ve ABD'deki tesislerde acemi istihbarat servisi mensuplarını eğittiğini, Ukrayna'nın askeri istihbarat servisindeki bölümler için yeni merkezler inşa ettiğini ve istihbarat paylaştığını kaydetti.

Yetkililer, bu gizli operasyonlar sonucunda Rus siyaset uzmanı Aleksandr Dugin'in kızı Daria Dugina, eski Rus denizaltı komutanı Stanislav Rzhitsky ve Donbas'taki Ukrayna karşıtı videolarıyla tanınan Rus blogger Maksim Fomin'in öldürüldüğünü aktardı.

Ukrayna'nın "hedefli öldürme" operasyonları ABD ile "anlaşmazlığa" neden oluyor

Yetkililer, CIA'nin Kiev'de hala önemli varlık göstermeye devam ettiğini belirterek, ABD'li istihbarat yetkililerinin, Ukrayna'nın "hedefli öldürme" operasyonlarına dahil olmadığını savundu. ABD'li tarafın Ukraynalı istihbarat servislerinin istihbarat toplama kabiliyetlerini artırmaya yönelik destek verdiği aktarıldı.

Ukrayna tarafının bu gibi operasyonları yapıyor olmasının SBU'nun CIA ile işbirliğini "karmaşıklaştırdığını" ifade eden üst düzey bir istihbarat yetkilisi, "olası operasyonel kaygıların Ukrayna servislerine açık şekilde iletildiğini" belirtti.

Eski üst düzey CIA yetkilisi de İsrail casusluk servisine atıfta bulunarak, SBU için "1970'lerdeki Mossad'a benzeyen istihbarat servisinin doğuşuna tanık oluyoruz." ifadesini kullandı. Yetkili, Ukrayna'nın istihbarat operasyonları daha da "cesur" hale gelir ve üçüncü ülkelerdeki Rusları hedef almaya başlarsa bunun NATO ve Avrupa Birliği (AB) ile anlaşmazlıklara neden olabileceğini savundu.

Yetkililer, CIA yetkililerinin bazı operasyonlardan sonra itirazlarını dile getirdiklerini, ancak teşkilatın desteğini geri çekmediğini söyledi.

SBU-CIA işbirliği

Eski Ukraynalı üst düzey bir güvenlik yetkilisi de "Uluslararası ortaklarımızı hiçbir zaman gizli operasyonlara dahil etmedik. SBU ve Ukrayna Savunma Bakanlığı İstihbarat Ana Müdürlüğü (GUR) ajanlarına CIA meslektaşları eşlik etmedi." diyerek, ülkesinin ABD kaynaklarıyla ilişkilendirilebilecek silah ya da ekipman kullanmaktan kaçındığını aktardı.

Yine de yetkililer sınırların zaman zaman "bulanıklaştığını" kabul ederek, Kiev'deki CIA görevlilerinin Ukrayna'nın bazı saldırı planlarından haberdar edildiğini kaydetti.

Yetkililere göre SBU-CIA işbirliğinin ilk adımı, Rusya Federal Güvenlik Servisi'nin (FSB) "yoğun şekilde" nüfuz ettiğine inanılan SBU'da diğer departmanlarından izole edilecek yeni bir birim kurulmasıyla gerçekleşti.

"Beşinci Müdürlük" olarak adlandırılan bu yeni birimin eğitim alanlarının Kiev'in dışında bulunduğunu bildiren yetkililer, buralarda CIA personeli tarafından seçilmiş acemi askerlere eğitim verildiğini aktardı.

Ukraynalı bir yetkili, bu yeni birimin "cephe gerisinde faaliyet göstermesi ve gizli gruplar olarak çalışması" amacıyla kurulduğunu kaydetti.

Yetkililer, bu birimin ilk zamanlarda Rusya'dan muhbir toplamaya, siber ve elektronik dinleme yapmaya, "ayrılıkçı liderleri ve Ukraynalı işbirlikçileri" yakalamaya için sabotaj operasyonları ile operasyonlar düzenlemeye ve bu kişilerden bazılarını "gizli gözaltı yerlerine götürmeye" odaklandığını ifade etti. CIA'in bu operasyonlar için birime ekipman sağladığı aktarıldı.

Ukraynalı yetkililer, operasyonların zamanla yön değiştirdiğini belirterek, 3 yıllık süre zarfında "yaklaşık 6 Rus ajanının, üst düzey ayrılıkçı komutanın ya da işbirlikçinin, genellikle iç hesaplaşmaya bağlanan ama gerçekte SBU'nun işi olan şiddet olaylarında öldürüldüğünü" öne sürdü.

Bu yön değiştirmenin sebebi olarak "Rusya'nın saldırganlığı, yetkililere atfedilen gaddarlık ve daha güçlü bir düşmanı zayıflatmanın yollarını bulmak için çaresizliği" gösterildi.

GUR-CIA işbirliği

Eski ABD'li istihbarat yetkilisi, 2015'ten beri CIA'in GUR'da da "kapsamlı" bir dönüşüm başlattığını ve birkaç yıl içinde "GUR'u adeta sıfırdan yeniden inşa ettiğini" öne sürdü.

Yetkililer, CIA'in GUR'un elektronik gözetleme ve dinleme sistemleri edinmesine yardımcı olduğunu belirterek, bu sistemler arasında Ukrayna'nın doğusunda yerleştirilebilen mobil ekipmanların yanı sıra Kremlin yetkililerinin cep telefonlarını dinlemek için kullanılan yazılım cihazlarının olduğunu kaydetti.

Bu sistemleri Ukraynalı yetkililerin kontrol ettiğini ancak elde edilen her şeyin ABD tarafıyla paylaşıldığını aktaran eski üst düzey bir GUR yetkilisi, Rus hedeflerinin nerede olduğu gibi hassas bilgilerin bulunduğu verilerin CIA aracılığıyla Washington'a iletildiğini söyledi. Yetkili, ABD'ye ulaşan bu verilerin CIA ve ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) uzmanları tarafından incelendiğini öne sürdü.



Fukuşima robotu ikinci görevine başladı

Fukuşima I nükleer santrali (AP)
Fukuşima I nükleer santrali (AP)
TT

Fukuşima robotu ikinci görevine başladı

Fukuşima I nükleer santrali (AP)
Fukuşima I nükleer santrali (AP)

2011'deki nükleer felaketin ardından uzun ve karmaşık bir şekilde devam eden devreden çıkarma çalışmaları kapsamında bir robot, Japonya'daki Fukushima I santralinin reaktörlerinden birinden erimiş nükleer yakıtı çıkarmak için ikinci denemesine başladı.

Salı günü Tokyo Elektrik Enerjisi Şirketi (Tepco), santralin 2 numaralı reaktöründe çekirdeğe yakın bir yerden yeni bir radyoaktif kalıntı örneği almayı amaçlayan bu son görevi başlattı.

Bu çaba, geçen kasımda gerçekleştirilen ve analiz için bir gramdan daha az miktarda enkazı başarıyla çıkaran ilk deneme çalışmasının üzerine kuruldu.

"Telesco" diye bilinen robotik sistem, uzatılabilir kollar, kameralar ve yüksek radyasyonlu bölgelerde çalışmak üzere tasarlanmış bir kavrama aracına sahip.

Dar bir geçitten geçirilen cihaz, reaktörün birincil muhafaza kabının içinde 22 metreye kadar manevra yapabilecek. Robotun ucunun yeni hedef konuma ulaşmasının 12 gün kadar sürmesi bekleniyor.

Bu ikinci operasyon, Mart 2011'deki 9.0 büyüklüğündeki deprem ve tsunaminin yol açtığı üçlü erime sırasında erimiş yakıtın daha fazlasının biriktiğine inanılan reaktörün merkezine 1 ila 2 metre yakınından malzeme almaya odaklanıyor.

sdfrgthy
Japonya'nın kuzeydoğusundaki Futaba kasabasında bulunan Fukuşhima I nükleer santralinde 20 Şubat 2025'te bir kuş uçarken (AP)

Felaket, tarihteki en kötü nükleer kazalardan birini tetiklemiş ve üç reaktörde yaklaşık 880 ton radyoaktif yakıt enkazı bırakmıştı.

Bir önceki görevde alınan ve kabaca bir kuru üzüm büyüklüğündeki numunede uranyum, zirkonyum ve nükleer yakıtta kullanılan diğer maddelerin izlerine rastlanmıştı. Ancak bilim insanları, hasarlı reaktörlerin içindeki enkaz bileşimi ve dağılımının daha iyi anlaşılabilmesi için daha fazla örnekleme yapılması gerektiğini söylüyor.

Nihai amaç, 3 numaralı reaktörde 2030'larda başlaması planlanan büyük ölçekli yakıt çıkarma işlemi için gerekli teknoloji ve teknikleri geliştirmek. Tepco, robotun engeller nedeniyle daha derin bölgeye ulaşamaması halinde bir önceki konumdan örnek toplamaya geri dönebileceğini söylüyor.

Tepco geçen yıl, teleskopik geri alma sisteminin ilk kullanımından bu yana geliştirildiğini doğruladı. Görüşü iyileştirmek için yeni bir kamera eklendi ve uç bölümde denge artırıldı.

Marttaki hazırlık çalışmaları, boruların sırasını kontrol etmek için yoğun işçi eğitimini ve daha önceki görevi birkaç ay geciktiren kamera sorunlarını içeriyordu.

dsfgtrhy
Tepco'nun Fukuşima prefaktörlüğünün Okuma kentindkei Fukuşima I nükleer santralinde ikinci yakıt enkazı denemesi sırasında izolasyon vanasından geçen uçtaki cihazı gösteren fotoğraflar (AFP)

Hizmetten çıkarma sürecinin onlarca yıl sürmesi bekleniyor. Bazı uzmanlar aşırı radyasyon seviyeleri ve teknik karmaşıklık nedeniyle bir yüzyıldan fazla sürebileceği uyarısında bulunuyor.

Robotlar, geçen ay iki reaktör binasının yeraltı bölgelerinden radyasyonlu kum torbalarını çıkarmaya başlamıştı.

2023'te Japonya, 540 olimpik yüzme havuzu hacmine eşdeğer arıtılmış atık suyu Pasifik Okyanusu'na bırakmaya başlamıştı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın desteklediği bu hamle, Çin ve Rusya'nın Japon deniz ürünleri ithalatını yasaklamasına yol açmıştı.

Çin o zamandan beri Fukuşima yakınlarındaki deniz suyunda ya da deniz yaşamında herhangi bir anormallik olmadığını bildirmiş olsa da daha ileri testler yapılana kadar yasağı uygulamaya devam edecek.

Independent Türkçe