İngiltere'de Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi: Karmaşık bir sahne ve farklı yollar

Yapay zekanın içerdiği riskler Londra Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi’nde tartışıldı

Elon Musk, Birleşik Krallık'ta düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi'nin sonunda İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile sohbet ederken (AFP)
Elon Musk, Birleşik Krallık'ta düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi'nin sonunda İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile sohbet ederken (AFP)
TT

İngiltere'de Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi: Karmaşık bir sahne ve farklı yollar

Elon Musk, Birleşik Krallık'ta düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi'nin sonunda İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile sohbet ederken (AFP)
Elon Musk, Birleşik Krallık'ta düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi'nin sonunda İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile sohbet ederken (AFP)

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak'ın ev sahipliğinde İngiltere'de düzenlenen son Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi, yapay zekanın düzenlenmesine yönelik acil ihtiyacı ele almak üzere dünya liderlerini, teknoloji yöneticilerini, araştırmacıları ve politika yapıcıları bir araya getirdi. İki gün süren tartışmalar boyunca önemli anlaşmalara varılırken, yapay zekanın küresel düzeyde düzenlenmesine yönelik yolun belirlenmesinde zorluklar devam ediyor.

Başkent Londra'nın kuzeyindeki Bletchley Park'ta düzenlenen Britanya Yapay Zeka Zirvesi katılımcılarının bir kısmı (EPA)
Başkent Londra'nın kuzeyindeki Bletchley Park'ta düzenlenen Britanya Yapay Zeka Zirvesi katılımcılarının bir kısmı (EPA)

"Bletchley Deklarasyonu"

Yapay zekanın tehlikelerinin farkına varmak

Zirvenin önemli sonuçları arasında, aralarında Çin'in de bulunduğu 28 ülkenin liderleri tarafından imzalanan Bletchley Deklarasyonu da yer aldı. Bu ortak bildiri, hızla gelişen yapay zekâ teknolojilerinin doğasında var olan riskleri kabul etti. Deklarasyon, bu zorlukların ele alınmasında küresel iş birliğine duyulan ihtiyacın kabul edilmesi yönünde kararlı bir adım oldu.

Yapay Zeka Güvenlik Enstitüleri... Küresel Bir Yanıt

ABD ve Birleşik Krallık kendi Yapay Zeka güvenlik enstitülerini kurma planlarını açıkladı. Bu enstitüler, gelişmiş Yapay Zeka sistemlerinin yarattığı riskleri azaltmanın önemine vurgu yaparak, Yapay Zeka güvenliği alanında araştırma ve işbirliğini geliştirmeyi amaçlıyor.

Aynı zamanda Yapay Zeka güvenliği konusunun küresel ölçekte ele alınmasına yönelik bir kararlılığa işaret ediyor.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak dün Yapay Zeka Zirvesi'nde yaptığı konuşmada (Reuters)
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak dün Yapay Zeka Zirvesi'nde yaptığı konuşmada (Reuters)

Organizasyon konusundaki anlaşmazlıklar

Yapay Zeka’nın düzenlenmesi ihtiyacı konusunda fikir birliği olsa da, zirve Yapay Zeka’nın düzenlenmesinde yaklaşım ve liderlik konusunda farklılıklar olduğunu gösterdi. Birleşik Krallık'ın Yapay Zeka’nın düzenlenmesine yönelik hafif bir yaklaşım önerisi, yüksek riskli uygulamaların geliştiricileri üzerinde daha sıkı kontroller uygulayan AB'nin Yapay Zeka yasasından farklıydı. Avrupalı liderler, bir ülkenin veya bloğun Yapay Zeka geliştirme ve düzenlemesine hakim olduğu bir senaryoyu önlemek için Yapay Zeka kuralları üzerinde bir düzeyde küresel fikir birliğine ihtiyaç olduğunu ifade ettiler.

Çin'in rolü ve önemi

Çin'in zirvede yer alması ve Çinli yetkililerin Bletchley Deklarasyonunu imzalaması önemli bir gelişme olarak görüldü. Çin Bilim ve Teknoloji Bakan Yardımcısı, ülkesinin yapay zeka yönetişimi konusunda tüm taraflarla işbirliği yapmaya hazır olduğunu ifade etti. Çinli Bakan Wu Zhaohui, büyüklüklerine bakılmaksızın tüm ülkelerin yapay zekâ geliştirme ve kullanma konusunda eşit haklara sahip olması gerektiğini vurguladı.

Çin'in yapay zekâ sahnesindeki rolü ise küresel bir inceleme konusu olmaya devam ediyor.

Birleşik Krallık, Afrika'da büyümeyi finanse etmek ve uzun vadeli kalkınmayı desteklemek için 80 milyon pound değerinde destek sağlamayı vaat ediyor (EPA)
Birleşik Krallık, Afrika'da büyümeyi finanse etmek ve uzun vadeli kalkınmayı desteklemek için 80 milyon pound değerinde destek sağlamayı vaat ediyor (EPA)

Açık kaynak yapay zekanın riskleri

Kapalı kapılar ardında yapılan tartışmalarda, açık kaynaklı Yapay Zeka ile ilişkili risklere dair endişeler vurgulandı. Açık kaynak modelleri deney için Yapay Zeka koduna ücretsiz erişim sağlarken, uzmanlar bu erişimin kötü niyetli aktörler tarafından kötü amaçlar için kullanılabileceği konusunda uyarıda bulundular; örneğin açık kaynak Yapay Zeka’nın insan kontrolünün ötesinde kimyasal silahlar veya süper zeka yaratmak için kullanılabileceği ihtimali gibi.

Oxford Üniversitesi profesörlerinden görüşler

Zirve boyunca birçok Oxford profesörü, Yapay Zeka düzenlemesinin karmaşık ortamına ilişkin değerli görüşler sundu. Oxford Üniversitesi Kamu Kurumları Yönetimi Uygulama Profesörü Ciaran Martin, zirveyi iyi bir girişim olarak niteledi ve İngiliz hükümetini yapay zeka riskleriyle mücadelede küresel liderliği için övdü. Oxford İnternet Enstitüsü'nde (OII) yapay zeka, hükümet ve politika alanında öğretim görevlisi olan Dr. Anna Valdivia ise, özellikle yapay zekanın risklerini azaltmaya yönelik uluslararası çabalar ışığında, Birleşik Krallık'ta yapay zekanın düzenlenmesinin gerekliliğini vurguladı.

(Fotoğraf) Queen's College, Oxford Üniversitesi'nin ana binalarından biri (Shutterstock)
 Queen's College, Oxford Üniversitesi'nin ana binalarından biri (Shutterstock)

Etik ve hukuk felsefesi profesörü ve üniversitenin Yapay Zeka Etik Enstitüsü direktörü John Tasiolas ise, yapay zekanın risklerinin insan hakları ve sürdürülebilir kalkınma da dahil olmak üzere çeşitli yönleri içerdiğini kabul ederek Bletchley Deklarasyonu’ndaki geniş güvenlik tanımının altını çizdi. Öte yandan, Oxford İnternet Enstitüsü Araştırma Direktörü Profesör Brent Mittelstadt, zirvenin yapay zekaya odaklanması ve mevcut yapay zeka risklerini ihmal etmesi konusundaki endişelerini dile getirdi ve yapay zekanın düzenlenmesi için dengeli bir yaklaşım çağrısında bulundu.

Birleşik Krallık Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi, Yapay Zeka düzenlemesine ilişkin küresel diyalogda bir dönüm noktası oldu.

Bletchley Deklarasyonunun imzalanması ve ABD ve Birleşik Krallık'ta Yapay Zeka Güvenlik Enstitülerinin kurulması, Yapay Zeka risklerini ele alma konusundaki kararlılığı gösteriyor. Bununla birlikte, zorluklar devam ediyor ve Yapay Zeka kuralları üzerinde küresel fikir birliği sağlamak karmaşık bir durum olmaya devam ediyor.

Zirve ileriye doğru atılmış bir adım olabilir, ancak Yapay Zeka’nın kapsamlı bir şekilde düzenlenmesine giden yol zor ve çok yönlü olmaya devam ediyor.



Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri
TT

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

ABD Başkanı Donald Trump'un bu akşam Washington'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmeden önce tamamlanması için baskı yaptığı İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının yeni metni elde edildi. “Trump anlaşması” olarak bilinen öneri, iki aylık ateşkes, rehinelerin ve esirlerin serbest bırakılması ve İsrail ile Hamas'ın cesetleri iadesini içeriyor.

Londra merkezli al Majalla dergisinin elde ettiği yeni metin, Hamas'ın daha önce iki tarafa teslim edilen metinle ilgili görüşlerini dikkate alıyor

Gazze ateşkes müzakerelerine yakın bir kaynak, bugün “Al-Majalla” dergisine verdiği demeçte, Katar ve Mısır arabuluculuğunda müzakerelerin bugün, Trump-Netanyahu görüşmesi öncesinde Doha'da yeniden başladığını söyledi. Yetkili, Hamas'ın “Al-Majalla” dergisinde yayınlanan anlaşma taslağının üçüncü, beşinci ve on birinci maddelerinde üç değişiklik yapılmasını talep ettiğini ve bu değişikliklerin şunları içerdiğini açıkladı:

Birincisi, insani yardımın ulaştırılma yönteminde köklü değişiklikler yapılması ve bu yardımların “Gazze İnsani Yardım Kuruluşu” dışındaki BM kuruluşlarını da kapsaması.

İkincisi, 60 gün sonraki görüşmeler sırasında Katar, Mısır ve ABD'nin garantisinde ateşkesin sürdürülmesi.

Üçüncüsü, İsrail ordusunun Gazze'nin kuzeyindeki diğer bölgelerden ve Netzarim ekseninden çekilmesi.

İsrail heyeti Hamas'ın değişikliklerini reddetti, ancak taraflar müzakerelerin bugün devam etmesinde anlaştı.

Trump geçen salı günü, İsrail'in Hamas ile 60 gün sürecek ateşkesin son ayrıntılarını belirlemek için gerekli şartları kabul ettiğini ve bu süre zarfında iki tarafın savaşı sona erdirmek için çalışacağını söylemişti. Hamas'a yakın bir kaynak, hareketin, ABD'nin desteklediği yeni ateşkes önerisinin İsrail'in Gazze'deki savaşını sona erdireceğine dair garantiler almaya çalıştığını söyledi.

Şarku’l Avsat’ın  Majalla’dan aktardığı İsrail ile Hamas arasında anlaşmada Amerikan önerisinin tam metni:

1- Süre: 60 günlük ateşkes. Başkan Trump, İsrail'in kararlaştırılan süre boyunca ateşkesin uygulanmasını garanti eder.

2- Rehinelerin serbest bırakılması: “58 kişilik listeden” 10 canlı ve 18 ölü İsrailli rehine, 1, 7, 30, 50 ve 60. günlerde aşağıdaki şekilde serbest bırakılacaktır:

İlk gün 8 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

7. günde 5 rehine cesedi teslim edilecek.

30. günde 5 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

50. günde 2 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

60. günde 8 rehine cesedi teslim edilecek.

thy
Filistinliler, 29 Mayıs 2025'te Gazze Şeridi'nde insani yardım malzemeleri taşıyor. (Reuters)

3- İnsani yardım: Yardımlar, Hamas'ın ateşkes anlaşmasını kabul etmesinin ardından derhal Gazze'ye gönderilecektir. Bu yardımlar, sivil halka yönelik yardımlarla ilgili olarak varılacak ve anlaşma süresince uygulanacak bir anlaşma uyarınca sağlanacak ve anlaşma, 19 Ocak 2025 tarihli insani yardım anlaşmasına uygun olarak yoğun ve yeterli miktarda yardımın ulaştırılmasını içerecektir. Yardımlar, Birleşmiş Milletler ve Kızılay da dahil olmak üzere üzerinde mutabık kalınan kanallar aracılığıyla dağıtılacaktır.

İsrail'in Gazze'deki tüm saldırı faaliyetleri bu anlaşma yürürlüğe girdiğinde durdurulacak.

4- İsrail'in askeri faaliyetleri: Bu anlaşma yürürlüğe girdiğinde, İsrail'in Gazze'deki tüm saldırı amaçlı askeri faaliyetleri durdurulacaktır. Ateşkes süresince, Gazze Şeridi'nde hava trafiği (askeri ve gözetleme) günde 10 saat, rehine ve mahkumların takası yapılacak günlerde ise günde 12 saat durdurulacaktır.

vfgyju
3 Temmuz 2025'te İsrail'in gerçekleştirdiği hava saldırısının ardından Güney Gazze'den dumanlar yükseliyor. (AP)

5- İsrail ordusunun yeniden konuşlandırılması:

A – İlk gün, İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasından sonra (8 kişi), Gazze Şeridi'nin kuzey kesiminde ve Netzarim koridorunda, insani yardımla ilgili 3. maddeye uygun olarak ve üzerinde anlaşmaya varılacak haritalara göre yeniden konuşlandırılacaktır.

b) 7. gün, İsrailli rehinelerin cesetlerinin teslim edilmesinden sonra (5 ölü), insani yardımla ilgili 3. maddeye uygun olarak ve üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin güney kesiminde yeniden konuşlandırma.

c) Teknik ekipler, hızlı müzakereler yoluyla nihai yeniden konuşlandırma sınırları üzerinde çalışacak.

6- Müzakereler: İlk gün, arabulucuların ve garantörlerin gözetiminde, ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemeler hakkında müzakereler başlar. Bu düzenlemeler şunları içerir:

A – İsrail hapishanelerinde bulunan Filistinli tutukluların sayısı üzerinde mutabık kalınacak şekilde, kalan tüm İsrail rehinelerinin takas edilmesinin anahtarları ve koşulları.

B – İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve çekilmesi ile Gazze Şeridi'nde uzun vadeli güvenlik düzenlemeleri ile ilgili konular.

C – Taraflardan herhangi biri tarafından ortaya konacak Gazze Şeridi'nde “ertesi gün” ile ilgili düzenlemeler.

D – Kalıcı ateşkesin ilan edilmesi.

Trump, ateşkes anlaşmasını bizzat kendisi açıklayacak. Başkan, tarafların ateşkes anlaşmasına bağlı kalması konusunda ciddi ve müzakerelerin çatışmaya kalıcı bir çözüm getireceğinden emin.

7- Başkanlık desteği: Başkan (Trump), tarafların ateşkes anlaşmasına bağlı kalması konusunda ciddi ve ateşkes süresince müzakerelerin başarılı bir şekilde sonuçlanması halinde taraflar arasında bir anlaşmaya varılmasının, çatışmanın kalıcı olarak çözülmesine yol açacağı konusunda ısrarcıdır.

dfgthy
ABD Başkanı Donald Trump 3 Temmuz 2025 (AFP)

8- Filistinli mahkumların serbest bırakılması: İsrail, hayatta olan ve ölen İsrailli rehinelerin serbest bırakılması karşılığında ve yukarıdaki 2. maddeye göre, üzerinde mutabık kalınacak sayıda Filistinli mahkumun serbest bırakılmasını sağlayacaktır. Serbest bırakma işlemi, yukarıdaki 2. maddeye göre ve üzerinde anlaşmaya varılan bir mekanizma çerçevesinde, genel bir inceleme ve tören olmaksızın, rehinelerin serbest bırakılmasıyla eş zamanlı olarak gerçekleştirilecektir.

9- Rehineler ve tutukluların durumu: 10. günde Hamas, kalan tüm rehineler hakkında tam bilgi (hayatta olduklarına dair kanıt ve sağlık durumu raporu/ölüm belgesi) sunacaktır. Buna karşılık İsrail, 7 Ekim'den bu yana Gazze Şeridi'nden tutuklanan Filistinli mahkumlar ve İsrail'de bulunan Gazze Şeridi'nden ölenlerin sayısı hakkında tam bilgi verecektir. Hamas, ateşkes süresince rehinelerin sağlığı, bakımı ve güvenliğini garanti altına alacaktır.

10- Anlaşma üzerine kalan rehinelerin serbest bırakılması: Kalıcı ateşkes için gerekli düzenlemelerle ilgili müzakereler 60 gün içinde tamamlanmalıdır. Anlaşma sağlandığında, İsrail tarafından sunulan “58 kişilik liste”deki geri kalan İsrailli rehineler (hayatta olanlar ve ölenler) serbest bırakılacaktır. Söz konusu süre içinde ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemelere ilişkin müzakereler tamamlanamazsa, ateşkes aşağıdaki 11. maddeye göre uzatılabilir.

11- Garantörler: Aracılar-Garantörler (ABD, Mısır ve Katar), ateşkesin 60 gün süreyle devam etmesini ve ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemeler konusunda ciddi görüşmelerin yapılmasını sağlayacaklardır. Aracılar, gerekirse bu çerçevede kararlaştırılan prosedürlere göre ciddi müzakerelerin ek bir süre boyunca devam etmesini garanti ederler.

12- Temsilcinin başkanlığı: Özel temsilci Büyükelçi Steve Wiggoff bölgeye gelerek anlaşmayı tamamlayacak ve müzakerelere başkanlık edecektir.

13- Başkan Trump: Başkan Trump ateşkes anlaşmasını şahsen açıklayacak. ABD ve Başkan Trump, nihai bir anlaşmaya varılana kadar iyi niyetle müzakerelerin devam etmesini sağlamak için çalışmaya kararlıdır.

* Bu metin 4 Temmuz'da yayınlanmış ve 7 Temmuz 2025 Pazartesi sabahı güncellenmiştir.