Türkiye derhal ateşkes yapılmasını ve yardımların Gazze'ye girmesine izin verilmesini talep ediyor

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ( Reuters)
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ( Reuters)
TT

Türkiye derhal ateşkes yapılmasını ve yardımların Gazze'ye girmesine izin verilmesini talep ediyor

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ( Reuters)
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ( Reuters)

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Gazze Şeridi’ndeki durumu ve İsrail'in ikinci ayına giren gerilimini ele aldı.

Fidan ve Blinken, Ankara'daki Dışişleri Bakanlığı Genel Merkezi'nde 2 saat 40 dakika süren görüşme gerçekleştirdi. İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırısına ilişkin ABD'nin tutumu nedeniyle Blinken'in Türkiye ziyareti protesto edildi.

Görüşmelerin ardından iki bakan basın toplantısı düzenlemezken, Blinken görüşmelerin ardından Ankara'dan ayrılarak hemen havalimanına gitti.

Kalıcı barış ve rehineler

Blinken, yola çıkmadan önce Ankara Esenboğa Havalimanı'nda yaptığı açıklamalarda, Gazze'den sivillerin çıkarılması konusunda farklı bölge ülkelerini ziyaret ettiğini, önemli adımlar attıklarını, görüşmeler gerçekleştirdiklerini ve ülkelerde her birinin etkilerini kullanarak çatışmanın bölgeye yayılmaması için ellerinden geleni yaptıklarını söyledi.

Blinken, kritik noktalardan birinin de "rehineler konusunda ilerleme kaydedilmesi" olduğunu belirterek, "Bu bizim yoğun olarak odaklandığımız bir konu. Ancak aynı zamanda çatışmalara ara verilmesinin bu öneriyi ilerletmeye de yardımcı olabileceğine inanıyoruz" şeklinde konuştu.

FEGRTHYP90
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ( Reuters)

ABD’li bakan, adil ve kalıcı barışa ulaşmanın koşullarını yaratmak için bölge ülkeleriyle önemli toplantılar yaptık ve anlaşmaya varmak için çabaladıklarını dile getirerek, çatışmanın bölgedeki diğer yayılmamasını başarı olarak nitelendirdi.

ABD’nin Gazze halkına insani yardım konusunda büyük çaba sarfettiğini belirten Blinken, “ABD'nin liderliğinin yerini hiçbir şey tutamaz. Diğer ülkeler de bize bakıyor, biz de işbirliği yapıyoruz, ayrıntılar üzerinde her gün çalışıyoruz ve insani yardım alanında çok önemli çabalar gösteriyoruz” dedi.

Ateşkes

Türk kaynaklar, görüşmelerin İsrail'in sivilleri, okulları, hastaneleri ve ibadet yerlerini hedef alan acımasız saldırılarını artırması ışığında Gazze’deki durumla ilgili olduğunu söyledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, görüşmelerde Fidan’ın derhal kalıcı ateşkes ilan edilmesi, İsrail'in sivilleri ve altyapıyı hedef alan, Gazze Şeridi'nin tamamen izolasyonuna, elektrik, su ve iletişimin kesilmesine neden olan saldırılarına son verilmesi çağrısında bulunduğunu aktardı.

Kaynaklar, Fidan’ın, İsrail'in toplu cezalandırma politikasına maruz kalan kuşatma altındaki Gazze halkına insani yardımların ulaştırılmasının gerekliliği çağrısını da değindi.

Ayrıca, Fidan'ın Blinken ile yaptığı görüşmede Türkiye'nin Gazze'de İsrail ile Hamas arasında savaşın başlamasının ardından açıkladığı ve detayları henüz açıklanmayan Gazze'deki ateşkesin garantörleri sistemi önerisini sunduğu kaydedildi.

Kaynaklar, Türkiye Dışişleri Bakanı'nın bölgede 1967 sınırları içinde iki devletli çözüm temelinde adil ve kalıcı barışın tesis edilmesinin gerekliliğini vurguladığını söyledi.

Gergin atmosfer

İsrail ziyaretiyle başlayan Ortadoğu gezisinin ardından dün gece yarısı Ankara'ya gelen Blinken, Ürdün'ün başkenti Amman'da da Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Ürdün'den mevkidaşlarıyla temaslarda bulundu.

Blinken ayrıca sürpriz bir ziyaret için Batı Şeria'ya giderek Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'la görüştü, ayrıca Irak ve Kıbrıs'ı da ziyaret etti.

SDFGRT
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ( Reuters)

Türkiye, Ankara'ya gelişinin arifesinde Cumartesi günü, İsrail tarafının ateşkes taleplerine yanıt vermemesi, sivillere yönelik saldırılarının devam etmesi nedeniyle İsrail Büyükelçisi Şakir Özkar Torunlar'ı istişare için çağırdığını duyurdu.

İsrail Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Türkiye'nin kararını "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Hamas'ın yanında yer alma yönünde attığı yeni bir adım" olarak nitelendirdi.

Blinken'in Ankara’ya gelişinden önce Fidan, Gazze'deki durumu görüşmek üzere Mısırlı mevkidaşı Samih Şükri ve Ürdünlü mevkidaşı Eymen es Safadi ile iki telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Fidan ile Blinken arasındaki görüşmelerin gergin bir ortamda geçmesi, ABD’li bakanın gergin görünmesi, Türk bakanın da görüşmeler başlamadan önce tokalaşırken ona sarılmaktan kaçınması, Türk medyasının bu sahneye odaklanmasını sağladı.

Görüşmeler sırasında Türkiye Gençlik Birliği (TGB), Blinken'in ziyaretini protesto etmek amacıyla Dışişleri Bakanlığı binası yakınında gösteri düzenleyerek, “Katil Blinken, Türkiye’den defol” sloganları attı.

Blinken'in gelişinin ardından Ankara'da karşılanması konusu da sosyal medya platformlarında çok konuşuldu. Blinken, Türkiye Dışişleri Bakanı'nın veya yardımcılarından biri tarafından karşılanmadı.

Blinken’ı ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, Dışişleri Bakanlığı ABD’den Sorumlu İkili Siyasi İşler Genel Müdürü Büyükelçi Yaprak Balkan ve  Ankara Vali Yardımcısı Namık Kemal Nazlı tarafından karşılandı.

CSDFVR
Blinken'in Ankara ziyareti sırasında Türk göstericiler "Ebu Ubeyde"nin fotoğrafını taşıyor ( AFP)

Göstericiler, Blinken'in Türkiye ziyaretini protesto etmek amacıyla ABD'nin Ankara Büyükelçiliği önünde toplandı. Bazı göstericiler ise başkent Ankara'nın Blinken yolu üzerindeki köprülerden birine Hamas hareketinin silahlı kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları sözcüsü "Ebu Ubeyde"nin büyük bir resmini astı.

Önceki gün ise yüzlerce protestocu Gazze'ye destek amacıyla Adana'daki ABD güçlerinin bulunduğu İncirlik Hava Üssü'nün önünde toplandı.



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP