عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Çin’in ‘panda diplomasisi’ ne anlama geliyor?

Ulusal Hayvanat Bahçesi’nde oynayan iki panda (AP)
Ulusal Hayvanat Bahçesi’nde oynayan iki panda (AP)
TT
TT

Çin’in ‘panda diplomasisi’ ne anlama geliyor?

Ulusal Hayvanat Bahçesi’nde oynayan iki panda (AP)
Ulusal Hayvanat Bahçesi’nde oynayan iki panda (AP)

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ülkesinin ABD’ye yeni pandalar göndereceğini bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın Sky News’ten aktardığı habere göre Şi, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) konferansına katıldığı Kaliforniya ziyareti sırasında, ABD’ye panda gönderme teklifinde bulundu.

Şi pandalar hakkında çok fazla detay paylaşmasa da, bir sonraki çift pandanın muhtemelen San Diego’ya ödünç verileceği öne sürüldü.

Şi, bu hafta San Francisco’da kırsal bir tatil beldesinde ABD Başkanı Joe Biden ile 4 saat geçirdi.

Bu görüşme, iki ülke ilişkilerindeki gerginlik nedeniyle kısa süre öncesine kadar hayal bile edilemeyen bir şeydi. 

Toplantının ardından Biden, ABD ile Çin askeri güçleri arasındaki doğrudan iletişim hatlarının, bir yıldan uzun bir süre sonra ilk kez yeniden açılacağını duyurdu.

Panda Diplomasisi

İş dünyası liderleriyle yaptığı akşam yemeğinde konuşan Şi, pandaları ‘Çin ve ABD halkları arasındaki dostluğun elçileri’ olarak nitelendirerek şunları söyledi;

Pandaların korunması konusunda ABD ile işbirliğimizi sürdürmeye ve halklarımız arasındaki dostluk bağlarını derinleştirmek amacıyla Kaliforniyalıların isteklerini karşılamak için elimizden gelenin en iyisini yapmaya hazırız.

Bu gelişme, ABD’deki son dev pandalardan bazılarının Çin’e geri gönderilmesinin ardından gerçekleşti.

Çin, ‘panda diplomasisi’ olarak bilinen süreçte, geçmişte birçok kez iyi niyet göstergesi olarak pandaları ödünç vermişti.

fdvebrh
ABD’nin Tennessee eyaletindeki Memphis Hayvanat Bahçesi’nde bambu yiyen Ya Ya isimli dev panda (AP)

Modern Çin, ilk dev panda çiftini 1974’te İngiltere’ye verdi.

Pekin pandaları, ikili ilişkilerin normalleşmesi öncesinde ilk kez 1972’de, Washington’daki Ulusal Hayvanat Bahçesi’ne teklif etti.

Ulusal Hayvanat Bahçesi, Ekim ayında en son üç pandanın (Mei Xiang, Tian Tian ve onların 3 yaşındaki erkek yavruları Xiao Qi Ji) 15 Kasım’a kadar Çin’e döneceğini duyurdu.

Pandalar ayrıca, Pekin’den ABD’deki diğer hayvanat bahçelerine de ödünç verildi ve elde edilen gelirler panda koruma programlarına aktarıldı.

İngiltere’nin şu anki tek panda çifti, bu yılın sonuna kadar Edinburgh Hayvanat Bahçesi’nden Çin’e dönmeye hazırlanıyor.

Benzer şekilde Avustralya ve Çin, Adelaide Hayvanat Bahçesi’nde süresi gelecek yıl dolacak olan iki pandaya yönelik anlaşmanın uzatılması konusunda pazarlık yapıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi
TT
TT

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Acil durum planları hakkında bilgi sahibi üç İranlı yetkiliye göre, İran Dini Lideri Ali Hamaney, askeri komuta zincirindeki yedek isimleri atadı ve öldürülmesi halinde yerine geçecek üç üst düzey din adamını belirledi.

Kaynaklara göre, 86 yaşındaki Hamaney şu anda bir yeraltı sığınağında saklanıyor. Yetkililerin ‘Irak'la savaştan bu yana en şiddetli’ olarak nitelendirdiği İsrail'in sürpriz saldırılarının başlamasından bu yana, tespit edilmekten kaçınmak için elektronik araçların kullanımını askıya aldıktan sonra, güvenilir bir aracı aracılığıyla liderlerle iletişim kuruyor. Şarku’l Avsat’ın New York Times’tan (NYT) aktardığına göre kaynaklar, Tahran’ın birkaç gün içinde Saddam Hüseyin'le sekiz yıl süren savaştan daha fazla zarar gördüğünü belirtti.

Kaynaklar, Hamaney'in Uzmanlar Meclisi Başkanlığı'na yerine geçecek üç ismi bildirdiğini ve ‘ölümü halinde düzenli bir geçiş sağlamak için’ bu isimlerin hızla seçilmesini tavsiye ettiğini açıkladı. NYT adayların isimlerini belirtmedi.

Ancak NYT, lider seçiminin genellikle uzun zaman alması ve etkili din adamları arasında gizlilik içinde yürütülmesi nedeniyle bu hamleyi eşi benzeri görülmemiş bir hareket olarak nitelendirdi.

Olası bir halef olarak adı geçen oğlu Mücteba Hamaney üç aday arasında yer almadı. 2024'te bir helikopter kazasında hayatını kaybeden merhum Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi önde gelen adaylardan biriydi.

İran İstihbarat Bakanlığı, telefonların ve elektronik uygulamaların kullanımının durdurulması için emirler yayınladı ve liderlerden yeraltında kalmalarını istedi. Halkı hedef alınan yerlerin fotoğrafını çekmemeye ve şüpheli hareketleri bildirmeye çağırdı.

İran Meclis Başkanı’nın danışmanı bir ses kaydında ‘tüm üst düzey liderlerin bir saat içinde suikasta uğradığını’ söyleyerek, insansız hava araçları (İHA) ve füze parçalarının İran'a sokulmasına izin veren ‘büyük bir güvenlik ve istihbarat açığına’ işaret etti.

Hamaney'in halefliği İran basınında sıcak bir konu ve bu konu genellikle İran'daki kriz dönemlerinde gündeme gelir.

NYT Eylül 2022'de Hamaney'in ciddi şekilde hastalanmasının ardından tüm toplantıları ve kamuoyu önüne çıkmayı iptal ettiğini bildirdi. Gazete, bir kaynağa dayandırdığı haberinde Hamaney'in şiddetli mide ağrıları ve yüksek ateşten mustarip olduktan sonra bağırsak tıkanıklığı nedeniyle ameliyat olduğunu yazdı. Ameliyat hakkında bilgi sahibi olan kişi, Hamaney'in evinin ve ofisinin bulunduğu yerleşkede kurulan bir klinikte ameliyat olduğunu ve şu anda bir doktor ekibi tarafından 24 saat izlendiğini söyledi.

Kaynak, “Liderin durumu geçen hafta kritik olarak değerlendiriliyordu. Ancak iyileşti ve şimdi dinleniyor, doktorları onu 24 saat izliyor” dedi. Heberin yayınlanmasından bir gün sonra halka seslenen Hamaney uzun bir konuşma yaptı ve herhangi bir hastalık belirtisi göstermedi.

İsrail perşembe günü, İsrail'in güneyine (bir hastanenin vurulduğu yer) ve Tel Aviv yakınlarındaki iki şehre isabet eden ve Yahudi devletinde onlarca can kaybına yol açan füze yağmurunun ardından Hamaney'in hayatta kalmasına ‘izin verilemeyeceği’ uyarısında bulundu.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz şunları söyledi: “Hamaney'inki gibi bir rejim çok tehlikelidir; ideolojisi İsrail'i yok etmeye yöneliktir ve devletinin tüm kaynaklarını sürekli olarak bu amaca ulaşmak için kullanmaktadır. Böyle bir kişinin hayatta kalmasına izin verilemez.”

İran Radyo ve Televizyon Kurumu gibi nükleer ya da balistik olmayan tesislerin hedef alınmasının ardından İsrail'in asıl hedefinin İran'ın atom ve balistik kapasitesini zayıflatmakla sınırlı kalmayıp Dini Lider Ali Hamaney'in görevden alınmasını da içerdiğine dair spekülasyonlar arttı.

Reuters'in cuma günü İsrailli, Batılı ve bölgesel yetkililerden aktardığına göre İsrail'in yoğun hava saldırıları İran'ın nükleer santrifüjlerini ve füze kabiliyetlerini yok etmenin ötesine geçerek Hamaney'in iktidarının temellerini sarsmayı ve onu çöküşün eşiğine getirmeyi hedefliyor. Kaynaklara göre İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ı uranyum zenginleştirme, balistik füze programı ve bölgedeki silahlı gruplara verdiği destekten kalıcı olarak vazgeçmesi konusunda önemli tavizler vermeye zorlayacak kadar zayıflatmak istiyor. Ayrıca Hamaney hükümetini de yıpratmayı amaçlıyor. Üst düzey bir bölge yetkilisi harekâtın ‘rejimin güç yansıtma ve iç uyumu sürdürme kabiliyetini azaltmaya’ odaklandığını ifade etti.