Japonya: Çin ve Rusya yeni bir küresel düzen yönünde ortak stratejik hedef izliyorhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/4688971-japonya-%C3%A7in-ve-rusya-yeni-bir-k%C3%BCresel-d%C3%BCzen-y%C3%B6n%C3%BCnde-ortak-stratejik-hedef-izliyor
Japonya: Çin ve Rusya yeni bir küresel düzen yönünde ortak stratejik hedef izliyor
AA
Japonya Savunma Bakanlığına bağlı Ulusal Savunma Çalışmaları Enstitüsü, Çin ve Rusya'nın, statükoyu daha kolay değiştirmek için güç kullanabilecekleri yeni bir uluslararası düzen oluşturma yönünde "ortak stratejik hedef" izlediği değerlendirmesinde bulundu.
Enstitünün "Çin Güvenlik Raporu'nda", Japonya'nın kuzeydeki komşusu Rusya ve batıdaki komşusu Çin'e yönelik değerlendirmeler dikkati çekti.
Raporda, Çin ve Rusya yönetimlerinin, "statükoyu daha kolay değiştirmek amacıyla güç kullanabilecekleri yeni bir uluslararası düzen oluşturma doğrultusunda ortak stratejik hedef izlediği" ileri sürüldü.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "özgürlük ve demokrasi gibi temel değerlere dayanan mevcut küresel düzene karşı düşmanca bir bakış açısına sahip" olduğu iddiasına yer verilen raporda, iki liderin de mevcut düzeni "kendi çıkarlarını geliştirmenin önünde bir engel olarak gördüğü" ve söz konusu durumu değiştirmek için işbirliklerini daha da hızlandırdıkları belirtildi.
İki ülkenin "fiili ittifak" kurma olasılığı
Şi'nin, Batılı ülkelere ve NATO öncülüğündeki Avrupa güvenlik çerçevesine karşı "daha öz güvenli bir duruş sergileyen Rusya'yı mevcut düzeni dönüştürmeye yönelik çabalarda "önemli bir stratejik ortak" olarak gördüğü ifade edildi.
Raporda, Çin ve Rusya'nın, Japonya çevresindeki sularda ortak devriyeler düzenledikleri ve bu devriyeler vasıtasıyla askeri işbirliğini güçlendirdikleri, iki ülkenin gelecek dönemde "fiili bir ittifak" kurmasının olasılıklar arasında yer aldığı belirtildi.
Çin ve Rusya ile "statükoyu korumaya çalışan ABD liderliğindeki demokrasiler" arasındaki gerilimin uzun vadede artmasının beklendiği bildirilen raporda, Japonya'nın, öz savunma kapasitelerini ve ABD ile ittifakını güçlendirmesi gerektiği kaydedildi.
Hamaney, onlarca yıllık mücadelenin ardından en zorlu sınavıyla karşı karşıyahttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5155246-hamaney-onlarca-y%C4%B1ll%C4%B1k-m%C3%BCcadelenin-ard%C4%B1ndan-en-zorlu-s%C4%B1nav%C4%B1yla-kar%C5%9F%C4%B1-kar%C5%9F%C4%B1ya
Hamaney, onlarca yıllık mücadelenin ardından en zorlu sınavıyla karşı karşıya
İran Dini Lideri Ali Hamaney, 21 Mart 2025 tarihinde Tahran'da düzenlenen bir mitinge katıldı. (Reuters)
İran Dini Lideri Ali Hamaney son otuz yılda bir dizi zorluğun üstesinden geldi, ancak İsrail'in benzeri görülmemiş saldırıları İran rejiminin bekası ve kişisel güvenliği açısından en ciddi kriz olabilir.
İlk liderin (Humeyni) 1989'daki ölümünden sonra yerine geçen Hamaney, İran'ı ağır yaptırımlar ve dünyayla neredeyse sürekli gerginlik içinde yönetti. En son 2022-2023'teki ‘Kadın, Yaşam, Özgürlük’ hareketi olmak üzere şiddetli baskıyla karşılanan protestolarla karşı karşıya kaldı.
86 yaşındaki Hamaney'in halefliği meselesi İran'da zaten masadaydı, ancak mevcut zor koşullar altında şimdi vereceği kararlar, 1979'da Şah'ı deviren devrimden bu yana temel direği olduğu iktidarın geleceği üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olacak.
İran Dini Lideri Ali Hamaney, Tahran'ın güneyinde Humeyni’nin ölümü anısına düzenlenen törende bir konuşma yapıyor. (İran Dini Lideri’nin internet sitesi)
Üst düzey bir ABD'li yetkili pazar günü Başkan Donald Trump'ın kendisine yönelik bir İsrail suikast planına karşı çıktığını açıklarken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu dün İran Dini Lideri’ne suikast düzenlenmesinin ‘çatışmaya son vereceğini’ söyledi.
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz dün yaptığı açıklamada, “İran diktatörünü nerede olursa olsun vuracağız” dedi.
‘Kendi yarattığı bir ikilem’
İsrail'in başta Genelkurmay Başkanı ve Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Komutanı olmak üzere İran'ın kilit isimlerini öldürmedeki başarısı, İsrail istihbaratının İranlı liderleri takip etme kabiliyetini ortaya koyarken, Netanyahu'nun Hamaney'in öldürülmesi emrini gerçekten verip veremeyeceğine dair soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Göreve geldiğinden bu yana İran'dan ayrılmayan İran Dini Lideri, sıkı güvenlik önlemleri ve tam bir gizlilikle kuşatılmış durumda. Hamaney, 1989 yılında İran Cumhurbaşkanı iken Kuzey Kore'yi ziyaret etmişti.
Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’nda araştırmacı olan Kerim Seccadpur, Hamaney'in ‘kendi yarattığı bir ikilemle’ karşı karşıya olduğunu ve ‘İran'ı ileri teknolojik bir savaşta yönetecek fiziksel ve bilişsel kavrayıştan’ yoksun olduğunu söyledi.
Seccadpur, “İsrail'e verilecek yanıt zayıf olursa otoritesini daha da zayıflatır, güçlü olursa da kendisinin ve rejiminin yaşayabilirliğini daha da tehlikeye atabilir” dedi.
‘Yanlış bir hesaplama’
Hamaney, ABD ve İsrail'le çatışma söylemini sürdürürken, İran'ın Lübnan'daki Hizbullah gibi bölgesel vekil güçlerini desteklemeye devam ederek İran'ı düşmanlarıyla doğrudan bir çatışmadan uzak tuttu.
İran Dini Lideri Ali Hamaney (Reuters)
Ancak son gelişmeler bu stratejinin sonuna gelindiğini gösteriyor.
ABD merkezli United Against a Nuclear Iran (UANI) adlı kuruluşun politika direktörü Jason Brodsky, Hamaney'in ‘1989'da liderliği devraldığından beri çatışmaları İran sınırlarından uzak tutmaya alışkın olduğunu’ söyledi. Brodsky, “Bu yüzden Hamaney ciddi bir yanlış hesaplama yaptı” ifadesini kullandı.
Brodsky, mevcut duruma en yakın benzetmenin 1980'lerin başında İran'da yaşanan ve muhalif gruplara atfedilen huzursuzluk olduğunu, bir dizi lidere yönelik saldırıların 1981'de cumhurbaşkanının öldürülmesi ve Hamaney'e yönelik bir suikast girişimiyle sonuçlandığını söyledi.
Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığı habere göre Brodsky, “Bu durum Hamaney için kesinlikle bir öğrenme deneyimi olacak” dedi.
İran Dini Lideri Ali Hamaney, Tahran'ın güneyinde Humeyni’nin ölümü anısına düzenlenen törende bir konuşma yapıyor. (İran Dini Lideri’nin internet sitesi)
Brodsky sözlerini şöyle sürdürdü: “Bugün tanık olduğumuz şey tamamen farklı bir boyutta ve Tahran'ın kapasitesini tamamen aşmakla tehdit eden bir hızda gerçekleşiyor.”
İsrail'in perşembe gecesi gerçekleştirdiği saldırıların boyutu İran yönetimini şaşırttı. Zira bu saldırılar, Tahran'ın nükleer programı hakkında İran-ABD arasında yapılması planlanan yeni müzakerelerin bir gün öncesinde ve ülkenin kötüleşen ekonomik durum nedeniyle yeni protesto gösterilerine karşı teyakkuzda olduğu bir zamanda gerçekleşti.
“Yapmamız gerekeni yapıyoruz”
Netanyahu Fox News'e verdiği demeçte, İsrail saldırılarının ‘rejim değişikliğine’ yol açabileceğini ima ederken aynı zamanda bunu yapması gerekenin İran halkı olduğunu vurguladı.
İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Hava ve Uzay Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade geçen yıl Hamaney'e Fettah 2 hipersonik füzesinin bileşenlerini açıklarken (Arşiv – İran Dini Lideri’nin internet sitesi)
Netanyahu, “Sonuç kesinlikle bu olabilir, çünkü İran rejimi çok zayıf… Halkın yüzde 80'i alçakları kovacaktır” şeklinde konuştu.
İsrail Başbakanı, Hamaney'i öldürmek için gerçekten de Washington'un karşı çıktığı bir İsrail planı olup olmadığı sorusuna ise şu yanıtı verdi: “Yapmamız gerekeni yapıyoruz, yapmamız gerekeni yapacağız ve bence ABD bunun kendisi için iyi olduğunu biliyor.”
İran Dini Lideri Ali Hamaney, ABD Başkanı Donald Trump ile müzakere etmenin ‘onursuzluk’ olduğunu söyledi. (Reuters)
İran dışındaki bazı Farsça yayın yapan televizyon kanalları Hamaney karşıtı sloganlar atan grupların görüntülerini yayınlamış olsalar da şu ana kadar kitlesel protestolara dair herhangi bir haber gelmedi.
Washington Enstitüsü'nde araştırmacı olan Holly Dagres, “Gerçek şu ki, saldırılar mevcut gerilimleri körükledi ve pek çok İranlı rejimin gitmesini istedi. Ancak çoğu kişi bunu başarmanın bedelinin kan dökülmesi ve savaş olmasını istemiyor… Bu kilit bir nokta” ifadelerini kullandı.
