Blinken: İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes meyvelerini veriyor ve bunun devam etmesini umuyoruz

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken Tel Aviv'deki toplantıda el sıkışıyor (AP)
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken Tel Aviv'deki toplantıda el sıkışıyor (AP)
TT

Blinken: İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes meyvelerini veriyor ve bunun devam etmesini umuyoruz

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken Tel Aviv'deki toplantıda el sıkışıyor (AP)
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken Tel Aviv'deki toplantıda el sıkışıyor (AP)

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, İsrail ile Hamas arasındaki geçici ateşkesin meyvelerini verdiğini ve ABD'nin bunun devam etmesini umduğunu söyledi.

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ile yaptığı görüşmede Blinken, Washington’un, İsrail'in Hamas'ın bin 200 kişiyi öldürdüğünü ve 240 kişiyi kaçırdığını söylediği 7 Ekim saldırısı sırasında Gazze'ye alınan rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamaya odaklandığını ifade etti. Herzog ise 150 rehinenin Gazze’de kaldığını aktardı.

Blinken, “Geçtiğimiz hafta rehinelerin evlerine dönüşü ve ailelerine kavuşması konusunda çok olumlu bir gelişmeye tanık olduk. Bu bugün de devam etmeli. Bu ateşkes aynı zamanda Gazze'de acil ihtiyaç duyan masum sivillere ulaşan insani yardımın artırılmasını da mümkün kıldı” dedi.

ABD’li bakan, bu sürecin meyvelerini verdiğini bunun da devam edeceğini umduklarını söyledi.

Buna karşılık İsrail polisi, Blinken ve Herzog'un bu sabah Tel Aviv'de görüşmesi sırasında iki Filistinli saldırganın, Kudüs'ün girişlerinden birinde trafiğin yoğun olduğu saatlerde bir otobüs durağına ateş açarak en az 3 kişiyi öldürdüğünü, 8 kişiyi de yaraladığını açıkladı.

İsrail ve Hamas, müzakerecilerin kıyı şeridinde tutulan rehinelerin Filistinli mahkumlarla değişimine yönelik anlaşmalar üzerinde çalışmaya devam etmesine izin vermek amacıyla Gazze'deki altı günlük ateşkesi bir gün daha uzatma konusunda anlaştı.

7 Ekim saldırısına tepki olarak İsrail’in bölgeyi ağır bombardımana tutmasının ardından başlayan ateşkes, Gazze'de 7 hafta aradan sonra ilk kez sükunet sağladı.

İsrail'in misilleme amaçlı askeri saldırısı sonucunda yaklaşık 2,3 milyon insana ev sahipliği yapan kıyı bölgesinin büyük bir kısmı çorak araziye dönüştü. Ateşkes sonrası ihtiyaç duyulan insani yardımın Gazze'ye girmesine de izin verildi.

Filistinli bir yetkili, 7 Ekim'den bu yana bölgeye üçüncü ziyaretini gerçekleştiren Blinken'in Batı Şeria'yı da ziyaret etmesini ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile de görüşmesinin beklendiğini söyledi.

ABD Dışişleri Bakanı'nın İsrail'in güney Gazze'ye yönelik saldırısını da görüşmesi bekleniyor. Üst düzey ABD’li yetkililer, ABD'nin İsrail'den Filistinli sivilleri korumak ve güneye yapılacak herhangi bir saldırıda altyapıya verilen zararı sınırlamak için daha dikkatli davranmasını istediğini söyledi.

İsrail, Gazze Şeridi'ni yöneten Hamas'ı ortadan kaldırma sözü verdi. Gazze'deki sağlık yetkilileri, İsrail'in küçük ve yoğun nüfuslu bölgeyi bombalamasının şu ana kadar 15 binden fazla insanı öldürdüğünü söylüyor.



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.