ABD, Gazze'de kalıcı ateşkesi desteklemiyor ama "insani ara"nın uzatılmasını istiyor

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, Gazze'de kalıcı ateşkesi desteklemediklerini ancak "insani ara"nın uzatılmasını görmek istediklerini belirtti

(AA)
(AA)
TT

ABD, Gazze'de kalıcı ateşkesi desteklemiyor ama "insani ara"nın uzatılmasını istiyor

(AA)
(AA)

Kirby, Beyaz Saray'da düzenlenen basın toplantısında, İsrail ile Hamas arasında çatışmalara "insani ara" verilmesine ilişkin konuştu.

Batı Kudüs'ün girişinde İsraillilere yönelik silahlı saldırı gerçekleştirilmesinin Gazze'deki "insani ara"ya etki edip etmeyeceği sorusu üzerine Kirby, söz konusu şiddet olayının uzlaşmanın uzatılması konusunda herhangi bir etkisinin olacağını düşünmediğini söyledi.

Kirby, Gazze'de kalıcı bir ateşkesi desteklemediklerini ancak 7 günlük "insani ara"nın 8, 9, 10'a ve ötesine uzatılmasını görmek istediklerini kaydetti.

Nihayetinde İsrail ve Hamas'ın bu uzlaşmanın uzatılmasına ilişkin parametreler üzerinde anlaşması gerektiğini dile getiren Kirby, ABD'nin "insani ara"nın uzatılması konusunda destek vereceğini aktardı.

Kirby, Gazze halkına daha fazla gıda, su, ilaç ve yakıt ulaştırmak için son bir hafta içinde yapılan sahadaki çalışmaların göz ardı edilmemesi gerektiğini, "insani ara"nın uzatılması için çok çalıştıklarını vurguladı.

İsrail'in, "insani ara" sona erdiğinde abluka altındaki Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarına devam edeceğini belirttiğini hatırlatan Kirby, İsrail'in Hamas'ın peşinden gitme "hakkı ve sorumluluğu" olduğunu ifade etti.

Kirby, ABD'nin İsrail'i desteklemeyi sürdüreceğini, Gazze'nin güneyindeki sivillerin korunması ve zarar görmemesi için "uygun güvenlik tedbirlerinin" alınması gerektiğini söyledi.

"Uygun güvenlik önlemleri" alınmadığı takdirde Gazze'nin güneyine yönelik yapılacak askeri harekatı desteklemedikleri konusunda çok tutarlı ve net olduklarını aktaran Kirby, savaş konusundaki deneyimlerini paylaşmaları için İsrail'e askeri danışman ve uzman gönderdiklerini dile getirdi.

"Ukrayna'nın hava savunma kabiliyetlerini güçlendiriyoruz"

Son günlerde Rusya'nın Ukraynalıların enerji altyapılarını korumak için kullandıkları savunma sistemlerini hedef alan bazı hava saldırıları düzenlediğini hatırlatan Kirby, "Ukrayna'nın hava savunma kabiliyetlerini güçlendiriyoruz. Böylece Rus füzelerini ve önemli altyapıyı hedef alan İran İHA'larını vurabilsinler." ifadesini kullandı.

Ukrayna'ya Patriot Hava Savunma Sistemi bataryası, hava savunma sistemleri ve ekipman sağladıklarını belirten Kirby, Ukrayna'nın enerji altyapısını güçlendirmesine yardımcı olmaya devam ettiklerini aktardı.

Kirby, Ukrayna'ya yüksek gerilimli oto transformatörleri, endüstriyel boyutta gaz jeneratörleri gibi ekipman ve malzemeler sağlayarak Ukrayna'daki insanların ısı ve elektrik kaybını önlediklerini söyledi.



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.