Chat GPT yapay zekanın hakimiyeti

Lansmanının ilk yılı için dersler

Chat GPT yapay zekanın hakimiyeti
TT

Chat GPT yapay zekanın hakimiyeti

Chat GPT yapay zekanın hakimiyeti

Chat GPT, 30 Kasım 2022'de piyasaya sürüldü. Birçok kişinin yapay zekanın yayılma yılı olarak adlandırdığı yılın başlangıcına işaret etti. "Chat GPT" yayınlandıktan birkaç gün sonra herkesin diline düştü ve yaptığı konuşmaların fotoğrafları sosyal ağ sitelerini doldurdu ve kullanıcı sayısı onu geliştiren şirketi şaşırtan seviyelere yükseldi. Ocak 2023 itibariyle bot günde 13 milyon ziyaretçi kaydederek bir tüketici uygulaması için en hızlı büyüyen kullanıcı platformu rekorunu kırdı.

Yapay zekanın gücü

Bu yayılma yılı boyunca Chat GPT, iyi bir mecranın gücünü ve abartı ile coşkunun tehlikelerini ortaya koyarak yeni bir insan davranışı tarzının tohumlarını attı.

Teknoloji ve insan bilgi davranışını inceleyen bir araştırmacı olarak, Chat GPT’nin toplumdaki gücünün, insanların teknolojiyi görme ve kullanma biçimlerinden kaynaklandığını gördüm.

Chat GPT’ye benzer yapay zeka sistemleri kayda değer bir çoğalmaya tanık oluyor. Sonuncusunun lansmanından bu yana sunumlarda, konuşmalarda ve makalelerde yapay zekadan bahsetmek bir nevi zorunlu hale geldi. Bugün, Chat GPT’nin geliştiricisi Open AI, botu her hafta 100 milyon kişinin kullandığını iddia ediyor.

İnsanlar evlerinde GPT sohbet ile etkileşime giriyor ve her türden çalışan bunu kullanıyor. Teknoloji dünyasında, jeneratif yapay zeka, 2007 yılında doğan iPhone'dan bu yana en büyük platform olarak anılmaya başlandı. Tüm büyük oyuncular bu teknoloji üzerine bahis oynuyor ve gelişmekte olan yapay zeka şirketlerine yapılan yatırımlarda bir patlama yaşanıyor.

Öte yandan Chat GPT sohbeti, yanlış bilgilendirme, dolandırıcılık, fikri mülkiyet sorunları ve ayrımcılığın sonuçları gibi birçok endişeyi de beraberinde getiriyor.

Özellikle lisansüstü eğitim dünyasında, kopya çekmeye karşı uyarı sesleri daha yüksek çıkmaya başladı.

İlk yıl dersleri

ChatGPT'nin ilk yılından ne gibi dersler çıkardık? Chat GPT’nin başarısı her şeyden önce iyi bir aracının gücünü yansıtmaktadır.

Yapay zeka, Spotify ve Netflix gibi platformlardan Facebook ve Google Maps'e kadar günlük kullanımdaki pek çok üründe yer alıyor. Chat GPT'ye güç veren yapay zeka modeli GPT'nin ilk sürümü 2018 yılına dayanıyor. Şirketin DAL gibi yapay zeka destekli diğer ürünlerinin, GPT'nin ulaştığı etkileyici yayılma dalgasına ulaşamadığını belirtmek de gerekiyor. "Chat GPT” lansmanından hemen sonra, yayılmanın arkasındaki nedenin sohbet ortamı olduğu anlamına geliyor.

Sohbetin çekici bir yanı bulunuyor. İnsanlar dil konusunda yetenekli ve sohbet, insanların birbirleriyle akıllı bir şekilde etkileşime geçmelerinin birincil yolu. Sohbet ortamı, doğal bir etkileşim aracı ve insanların bir yapay zeka sisteminin "akıllılığını" deneyimlemesinin de bir yolunu teşkil ediyor. ChatGPT'nin olağanüstü başarısı, kullanıcı medyasının Mac'lerden tarayıcılara ve iPhone'lara kadar teknolojinin yaygın olarak benimsenmesini sağladığını ve farkı yaratanın tasarım olduğunu bir kez daha gösteriyor.

Öte yandan, teknoloji ikna edici bir dil üretme konusunda önemli bir güce sahip ve bu da onu yanlış veya yanıltıcı bilgi üretebilir hale getiriyor. Chat GPT, sohbet ve diğer üretken yapay zeka sistemleri, suçluların ve propaganda yapanların savunmasız kullanıcıları avlamasını kolaylaştırıyor. Kısacası, bu teknolojinin dolandırıcılık ve dezenformasyonu artırma potansiyeli, bir tür yasal düzenleme gerektiriyor.

Üretken yapay zekanın vaatleri ve riskleri arasında bu teknoloji, yutturmacanın gücüne dair bir başka ders daha verdi. Geçtiğimiz yıl, yapay zekanın toplumun her alanında yaratacağı dönüşümden ve teknolojinin yayılmasının nasıl bir gerçeklik ve kaçınılmaz olduğundan bahseden çok sayıda makalenin yayınlanmasına tanıklık etti.

Chat GPT "bir sonraki kuantum sıçraması" olarak tanımlanan ilk teknoloji değil ancak muhtemelen aynı zamanda varoluşsal bir tehdit olarak tanıtılan tek teknoloji. Birçok teknoloji devi ve yapay zeka araştırmacısı, süper zeki yapay sistemlerin insanların yerini alması tehlikesine karşı uyarıda bulunuyor.

Medya ortamı, yapay zeka konusunda bugünün abartısını ve ek yatırımları destekleme eğiliminde.

Gelecek beklentileri

Yapay zeka akışı 2023 yılında başladı ancak önümüzdeki yıl bu alanda bir yavaşlamaya tanık olabiliriz çünkü gelişimi muhtemelen teknik engellerle ve çip üretimi ve sunucu kapasitesindeki eksiklikler gibi altyapısındaki engellerle karşılaşabilir. Aynı zamanda, muhtemelen yapay zeka konusunda bir düzenleme yılı ile karşı karşıyayız.

Bu yavaşlama, Chat GPT’nin kullanılacağı sosyal olarak kabul edilebilir yer ve zamanı belirleyen görgü kuralları düzeyinde ve verimlilik düzeyinde, yani ChatGPT’nin yararlı olduğu yer ve zamanda, insan davranış standartlarının oluşmasına yer açmalı.

"Chat GPT” ve benzerleri olan üretken yapay zeka sistemleri, insanların çalışmalarında önemli bir yer tutacak ve çalışanların bazı görevleri daha hızlı ve daha az hatayla gerçekleştirmelerine olanak sağlayacak. Tıpkı insanların bilgi aramak için Google'ı kullanmayı öğrendikleri gibi, üretken yapay zeka araçlarıyla çalışmak için de yeni uygulamalar öğrenmeleri gerekecek.

Ancak 2024 için beklentiler tamamen pembe değil, çünkü dünya çapında seçimler açısından tarihi bir yıl olacak ve üretken yapay zeka ile yapılan içeriğin kitlelerin görüşlerini etkileyeceğine ve bölünmelere yol açacağına şüphe yok. Meta, siyasi reklamlarda üretken yapay zeka kullanımını yasaklamış olabilir ancak muhtemelen Chat GPT’nin ve benzerlerinin yanlış veya yanıltıcı içerik üretmek ve yaymak için kullanılmasını engellemeyecektir.

Siyasi yanlış bilgi 2016 ve 2020'de sosyal medya ağlarında yayıldı ve 2024'te bu çabaları tamamlamak için üretken yapay zekanın kullanılacağına şüphe yok, özellikle de Chat GPT ve benzerleriyle yapılan konuşmalar sosyal medyadan uzakta bile yanlış bilgi kaynağı olacaktır.

Sonuç olarak, Chat GPT kullanan ve kullanmayan herkesin öğrenmesi gereken bir başka ders daha var; o da herhangi bir teknolojinin ömrünün ikinci yılında her türlü dijital medya söz konusu olduğunda dikkatli olunması gerektiği.

Tribune Medya Hizmetleri



Gazze, İsrail'in yapay zeka teknolojilerini test ettiği bir alana dönüştü

İsrail ordusunun Matzpen teknoloji birimi (Reuters)
İsrail ordusunun Matzpen teknoloji birimi (Reuters)
TT

Gazze, İsrail'in yapay zeka teknolojilerini test ettiği bir alana dönüştü

İsrail ordusunun Matzpen teknoloji birimi (Reuters)
İsrail ordusunun Matzpen teknoloji birimi (Reuters)

İnci Mecdi

İsrail tarafından geliştirilen ve 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana Gazze’deki savaş sırasında Hamas liderlerinin yerini tespit etmek için kullanılan yapay zeka (AI) teknolojileri, özellikle de İsrail'e askeri bir avantaj sağlayan bu teknolojilerin kullanılmasının feci sonuçları göz önüne alındığında, giderek artan etik kaygılara yol açıyor.

İsrailli ve ABD’li yetkililerin ABD merkezli New York Times (NYT) gazetesine verdiği bilgilere göre İsrailli subaylar yapay zeka tabanlı askeri teknolojiyi ilk kez 2023 yılının sonlarında, 7 Ekim 2023 saldırılarının planlanmasına yardımcı olan Hamas’ın üst düzey liderlerinden İbrahim el-Bayari'ye suikast düzenlemek için kullandı. İsrail istihbaratı, Gazze Şeridi'nin altındaki tünellerde saklandığına inanılan Bayari’nin yerini başlangıçta tespit edemedi. Bu da on yıl önce savaşta kullanılmadan geliştirilmiş olan aracı geliştirmek için yeni bir teşvik sağladı. İçeridekilere göre Birim 8200 mühendisleri yapay zekayı bu araca dahil etmekte gecikmedi. İsrail kısa süre içinde Bayari'nin aramalarını dinleyebildi ve aramaların yapıldığı yerin yaklaşık konumunu veren sesli yapay zeka aracını test etti. İsrail bu bilgiyi kullanarak 31 Ekim 2023'te bölgeyi hedef alan hava saldırıları düzenledi ve Bayari'yi öldürdü.

“The Studio”

Ancak İsrail'in savaş sırasında kullandığı yapay zeka teknolojileri önemli sivil kayıplara yol açtı. Şarku’l Avsat’ın Londra merkezli çatışma izleme kuruluşu Airwars'tan aktardığı verilere göre Bayari'ye yapılan saldırıda 125'ten fazla sivil öldü. Kimliklerinin gizli kalması şartıyla NYT’ye konuşan ABD ve İsrailli dokuz yetkilinin açıklamalarına göre Bayari suikastı için düzenlenen hava saldırısında 125'ten fazla sivil öldürüldü. Bunun için kullanılan sonik araç, İsrail'in Gazze'deki savaşı yapay zeka destekli askeri teknolojileri dünyanın daha önce hiç görmediği bir hızda test etmek ve uygulamak için nasıl kullandığının sadece bir örneğiydi.

İsrail, geçtiğimiz 18 ay boyunca kısmen gizlenmiş ya da yaralanmış olan yüzleri gerçek kimliklerle eşleştirmek için yapay zekayı yüz tanıma yazılımına da entegre etti. Potansiyel hava saldırısı hedeflerini gruplandırmak için yapay zekayı kullandı. İki kaynağa göre, mesajları, sosyal medya gönderilerini ve Arapça diğer verileri toplayıp analiz edebilen bir sohbet robotunu güçlendirmek için Arapça bir yapay zeka modeli oluşturdu.

NYT'ye konuşan ve söz konusu teknolojiler hakkında bilgi sahibi olan kişilere göre bu çabaların çoğu Birim 8200'de görevlendirilen askerler ile Google, Microsoft ve Meta gibi teknoloji şirketlerinde çalışan yedek askerler arasında bir ortaklığın da önünü açtı. Kaynaklar, Birim 8200'ün bir inovasyon merkezi ve uzmanların yapay zeka projeleriyle eşleştirildiği bir yer olan The Studio'yu oluşturduğunu söyledi.

Yedek askerler

İsrailli yetkililer, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e sınır ötesi saldırılar düzenleyerek bin 200'den fazla kişiyi öldürmesi ve 250’den fazla kişiyi rehin almasının ardından, Birim 8200 ile The Studio’daki yedek askerler arasındaki iş birliğinin hızla yeni yapay zeka teknolojileri geliştirmesine izin verildiğini açıkladı. Yatırımcıları şirketlerle buluşturan ve kâr amacı gütmeyen İsrailli bir kuruluş olan Startup Nation Central'ın CEO'su Avi Hasson, META, Google ve Microsoft'ta çalışan İsrailli yedek askerlerin insansız hava araçları (İHA) ve veri füzyonu (bilgi bütünleştirme) alanlarında inovasyonu teşvik eden kilit unsurlar haline geldiğini söyledi. Yedek subaylar teknik bilgi birikimi ve orduda bulunmayan kilit teknolojilere erişim sağladılar.

İsrail ordusu İHA filosunu güçlendirmek için de hızla yapay zekayı kullandı. İsrail ordusuyla birlikte çalışan bir yazılım ve yürüyüş şirketi olan XTEND’ın kurucusu ve CEO'su Aviv Shapira, hedefleri uzaktan tanımlayan ve takip eden İHA’lar geliştirmek için yapay zeka algoritmalarının kullanıldığını söyledi.

İsrailli ve ABD'li yetkililere göre İsrail yapay zeka tabanlı cephaneliğini geliştirmek için yarışırken bile, bu teknolojilerin kullanılması bazen yanlış kimliklere, tutuklamalara ve sivil ölümlerine yol açtı. Bazıları, gözetimin artmasına ve sivillerin öldürülmesine yol açabilecek yapay zekanın etik sonuçları hakkında tartışırken Avrupalı ve ABD'li savunma yetkilileri, başka hiçbir ülkenin mevcut savaşlar sırasında yapay zeka araçlarını denemede İsrail kadar aktif olmadığını ve bu teknolojilerin gelecekteki savaşlarda nasıl kullanılabileceğine ve nasıl başarısız olabileceklerine dair bir fikir verdiğini söyledi.

Geniş dil modeli

The Studio tarafından geliştirilen araçlardan biri de geniş dil modeli olarak bilinen Arapça yapay zeka modeliydi. Konuyla ilgili bilgi sahibi İsrailli subaylara göre ülkede onlarca yıldır Arapça konuşulan lehçelerde ele geçirilmiş kısa mesajlar (SMS), telefon görüşmeleri ve sosyal medya paylaşımları bulunuyor. Bu yüzden İsrailli subaylar savaşın ilk birkaç ayında geniş bir dil modeli oluşturdular ve Arapça sorgular yapmak için bir chatbot geliştirdiler. ABD’li ve İsrailli yetkililerin dördü, aracın multimedya veri tabanlarıyla entegre edilerek analistlerin görüntü ve videolar üzerinde karmaşık aramalar yapabilmelerinin sağlandığını söyledi.

İsrailli üç subaya göre İsrail geçtiğimiz eylül ayında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'a suikast düzenlediğinde, bahsi geçen chatbot Arap dünyasındaki tepkileri analiz etti. Teknoloji, halkın tepkilerini ölçmek için Lübnan'daki farklı lehçeleri ayırt ederek İsrail'in karşı saldırı başlatmak için kamuoyu baskısı olup olmadığını değerlendirmesine yardımcı oldu. Ancak iki subaydan biri, chatbotun bazen İngilizceden Arapçaya çevrilen bazı modern argo terimleri ve kelimeleri tanımlayamadığını, bunun da farklı lehçelerde uzman İsrailli istihbarat subaylarının çalışmasını gözden geçirip düzeltmesini gerektirdiğini belirtti.

İsrailli iki istihbarat yetkilisine göre chatbot bazen yanlış cevaplar verdi. Aynı yetkililer, chatbotun örneğin tüfekleri boru olarak gösterdiğini, ancak yapay zeka aracının araştırma ve analizi büyük ölçüde hızlandırdığını söylediler.

İsrail ayrıca 7 Ekim 2023 saldırılarından sonra Gazze Şeridi'nin kuzeyi ve güneyi arasında kurulan geçici kontrol noktalarına, Filistinlilerin yüksek çözünürlüklü görüntülerini tarayıp yapay zeka destekli yüz tanıma yazılımına gönderme özelliğine sahip kameralar yerleştirmeye başladı. Ancak sistem, zaman zaman yüzleri gizlenmiş kişileri tanımlamakta zorlandı. Bu durum, yüz tanıma sistemi tarafından yanlışlıkla teşhis edilen Filistinlilerin tutuklanmasına ve sorgulanmasına yol açtı.