Sudan: Vad Medeni'de bakıma muhtaç çocuk krizi büyüyor

Hartum'daki Yetim Çocuk Evi (Mygoma), Vad Medeni'ye taşınmadan önce ihtiyaç sahipleri için eski bir merkezdi (Arşiv- AP)
Hartum'daki Yetim Çocuk Evi (Mygoma), Vad Medeni'ye taşınmadan önce ihtiyaç sahipleri için eski bir merkezdi (Arşiv- AP)
TT

Sudan: Vad Medeni'de bakıma muhtaç çocuk krizi büyüyor

Hartum'daki Yetim Çocuk Evi (Mygoma), Vad Medeni'ye taşınmadan önce ihtiyaç sahipleri için eski bir merkezdi (Arşiv- AP)
Hartum'daki Yetim Çocuk Evi (Mygoma), Vad Medeni'ye taşınmadan önce ihtiyaç sahipleri için eski bir merkezdi (Arşiv- AP)

Geçtiğimiz Nisan ayında Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında çıkan savaşta yaşları 1 ila 6 arasında değişen yaklaşık 257 çocuk Hartum'da "Mygoma" Evi olarak bilinen, ihtiyaç sahibi çocukların bakımının yapıldığı merkezde kalıyordu. Çatışmaların merkez çevresinde yoğunlaşması ve onlarca gencin açlıktan ölmesi üzerine aktivistler ve sivil toplum kuruluşları, geçtiğimiz Mayıs ayında bu çocukların Vad Medeni şehrine (El Cezire Eyaleti'nin başkenti) nakledilmesi sorumluluğunu üstlendi.

Ancak Hartum'da kaçtıkları trajediden 8 ay sonra bu çocuklar çatışmaların Vad Medeni’ye taşınması ve el Cezire’nin HDK tarafından ele geçirilmesinin ardından kendilerini   yeni bir krizin ortasında buldu. Bölgede yaşanan gelişmeler yüzbinlerce kişinin kaçmasına ve çocukların yalnız kalmasına sebep oldu. Hartum Eyaleti Sosyal Kalkınma Bakanlığı da dahil olmak üzere resmi birimlerin yürüttüğü çabalar, çocukları idari başkent Port Sudan'da veya başka bir yerde güvenli bir sığınağa tahliye etme konusunda başarılı olamadı.

Sudan Doktorlar Sendikası Ön Komitesi geçtiğimiz hafta acil bir çağrı göndererek "ebeveyn bakımı olmayan çocukların, Hartum'dan Vad Medeni'ye sınır dışı edilen ve ateş hattında yaşayan çocukların kurtarılması" çağrısında bulundu. Açıklamada, 251 çocuk ve 91 refakatçi annenin de bulunduğu kişilerin durumunun ciddi olduğu ve acil yardıma ihtiyaç duyduğu aktarıldı.

Vad Medeni’de kaynaklar Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, HDK’nın ihtiyaç sahibi çocuklara yardımda bulunduğu, ancak zaman zaman kurşun seslerinin duyulmaya devam etmesiyle kentte korkunun hakim olduğunu aktardı.

Şarku’l Avsat’a konuşan Hartum Eyaleti Kalkınma Bakanı Sıddık Freni’ye, “ Hali hazırda durum stabil, henüz kötü bir şeye maruz kalmadılar. A ncak korkutucu olan, bu çocukları barındıran evin Vad Medeni Hastanesi'nin güneybatısında ve çevresinde ordu ile HDK arasında çatışmaların yaşandığı El Cezire Kulesi'nin yakınında yer alması” dedi.

Bakan, çocukların Kızıldeniz Eyaleti'ne transferini ayarlamak için Cenevre'deki Kızıl Haç yönetimiyle temasa geçtiğini doğruladı, ancak "güvenli geçişlerin olmaması nedeniyle özür diledi.

FOTO: Hartum Eyaleti Kalkınma Bakanı Sıddık Freni (Şarku’l Avsat)
Hartum Eyaleti Kalkınma Bakanı Sıddık Freni (Şarku’l Avsat)

Bakan, “Onların Vad Medeni'den ayrılmalarını ayarladık ve buna rağmen her türlü alternatif seçeneğe açığız” dedi.

Sudanlı bakanın ifadesine göre, çocukların Hartum'dan Vad Medeni'ye nakledilmesinden bu yana Mygoma ebeveyni bilinmeyen iki ila dört çocuğu günlük olarak kabul etmeye" devam etti ancak transfer edilen 105 çocuğun endişe kaynağı.

Kurşunlar ve devam eden bombalamaların ölüm riskiyle karşı karşıya kalanlar yalnızca çocuklar değil, yaşlılar da aynı krizden muzdarip. Vad Medeni’nin yaklaşık 50 kilometre kuzeyindeki el Hasaheisa  şehrindeki bakım evlerinden birinde kalan 94 yaşlı erkek ve kadın olduğu tahmin ediliyor.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.