İranlı kadınlar evlenememekten rahatsızhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4765086-i%CC%87ranl%C4%B1-kad%C4%B1nlar-evlenememekten-rahats%C4%B1z
İran’da gençler arasında evlenmeye yönelik isteksizlik tartışmalara yol açıyor. (AFP)
İran Parlamentosu Kültür Komitesi üyesi Amir Hüseyin Banki Bur, ülkedeki 30 yaş üstü bekar kadın sayısının 2 milyon 100 bine ulaştığını, evlenmemiş toplam genç sayısının da yaklaşık 4 milyon 600 bin olduğunu bildirdi. “Bu konuda endişe var... Bu sayı giderek artıyor” dedi.
İran'da gençler arasında bekarlık oranının yüksek olması, doğum oranının azalmasına yol açan faktör arasında. 2015 yılındaki son nüfus sayımına göre 15 -20 yaş arasındaki bekar kadınların sayısı 5 milyon 800 bin, 20 yaş üstü bekar kadınların sayısı 3 milyon 700 bin. Bekar kızların sayısı ise 3 milyon 700 bine ulaştı. 40 yaş üstü bekar kadınların sayısı 426 bine, 45 yaş üstündekilerin sayısı ise 242 bine ulaştı.
İran medyasında geçtiğimiz ekim ayında yayınlanan rapora göre ileri yaşlarda bekarlık, ülkenin gelecek yıllarda karşılaşabileceği krizlerden biri.
Raporda şu ifadelere yer verildi:
İran'da nüfusun yüzde 9,5'i yaşlı olarak kabul ediliyor ve eğer 1970'ler ve 1980'lerde doğan bekar bireylerin yaşlılık dönemine girişi de dikkate alınırsa, bu oran ülkenin toplam nüfusunun yüzde 30'unun üzerine çıkıyor.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığına göre1990 doğumlu bireyler arasındaki bekarlık sorununa dair yapılan bir çalışma, ekonomik sorunlar, konut maliyetlerinin artması, gelecek kaygısı ve evlilikte başarısızlık korkusu gibi nedenlerin bekarlık oranlarını artırdığını ortaya koydu. Ayrıca 70'ler ve 80'lerde doğanların boşanma oranlarının artması nedeniyle, 40 yaşın üzerindekiler arasındaki bekarlık sorununun İran için daha ciddi bir mesele haline geleceği kaydedildi.
Demografi alanında çalışmalar yürüten İranlı Şehla Kazemi bir yıl önce, bu sorunla ilgili uyarıda bulunmuştu. Kazemi, "Erkeklerde bekarlık oranı yüzde 2 iken, kadınlarda yüzde 5'" demişti.
Sosyologlar, nüfus artış hızının azalmasını bekarlık oranlarının yüksek olmasına bağlayarak, hükümetin yanlış politika ve nüfusu artırmak için sunduğu sonuçsuz çözümlerin, bekarlık olgusunun yayılmasına yol açacağı görüşünde. Bilim insanlarına göre bu olgu geçmişte, 40 yaşındaki kadınlar arasında dikkatli bir şekilde araştırılmadı. Hükümet sadece evlilik ve çocuk sahibi olduktan sonrasına ilişkin planlamalar ve araştırmalar yapıyor.
İran'da son on yılda yaşanan ekonomik sıkıntılar ve artan boşanma vakaları, evlenme isteğini kaybeden erkek ve kadınların sayısının artmasında büyük bir etken oldu. İranlı yöneticiler, başta Ayetullah Ali Hamaney olmak üzere rejim yetkilileri, bu soruna çözüm olarak kadınların sadece annelik ve ev işleriyle ilgilenmeleri gerektiğini savunuyor. Ancak bu yaklaşım, bireysel hak ihlallerini, ayrımcılık yasalarını, ekonomik ve sosyal sorunları dikkate almıyor.
Gazze ateşkesi: Atılım için geri sayım başladı mı?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5137140-gazze-ate%C5%9Fkesi-at%C4%B1l%C4%B1m-i%C3%A7in-geri-say%C4%B1m-ba%C5%9Flad%C4%B1-m%C4%B1
Gazze ateşkesi: Atılım için geri sayım başladı mı?
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)
Arabulucuların Gazze Şeridi'nde ateşkesin yeniden başlamasıyla ilgili olarak tarafların tutumlarında ‘kısmi ilerleme’ kaydedildiğine dair güvencelerinin ortasında, Hamas ile İsrail arasında bir anlaşmaya varılmasının, özellikle ‘savaşın nasıl sonlandırılacağı’ konusunda bir anlaşma sağlanamaması nedeniyle ‘zor’ olduğu tahmin ediliyor.
Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani dün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Doha'da düzenlediği basın toplantısında, Gazze'de yeni bir ateşkese ulaşma çabalarında ‘bazı ilerlemeler kaydedildiğini, ancak İsrail ile Hamas arasında bir anlaşmaya varılmasının zor olduğunu’ söyledi. Al Sani, “Perşembe günü diğer toplantılara kıyasla bazı ilerlemeler kaydettik. Ancak en önemli soruya bir cevap bulmamız gerekiyor: Bu savaşı nasıl sona erdireceğiz? Tüm müzakerelerin odak noktası bu” ifadelerini kullandı.
Al Sani’ye göre Hamas, İsrail Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirirse kalan tüm İsrailli esirleri serbest bırakmaya hazır. Ancak İsrail, Hamas’ın ‘savaşı sona erdirmek için net bir vizyon ortaya koyulmadan esirleri serbest bırakmasını’ istiyor. Al Sani, “Taraflar arasında ortak bir hedef olmadığında, savaşı sona erdirme şansının çok zayıfladığını düşünüyorum” dedi.
Fidan, Türk yetkililerin Hamas'la yaptığı görüşmelerin, hareketin Gazze'deki ateşkesin ötesine geçen ve İsrail'le yaşanan krize iki devletli çözüm de dahil olmak üzere kalıcı bir çözüm getirmeyi amaçlayan bir anlaşmaya daha açık olacağını gösterdiğini söyledi.
Kapsamlı bir vizyon
Öte yandan Hamas, Gazze Şeridi'ne gönderilen yardım malzemelerinin azalmasının yarattığı baskı ve İsrail'deki sivil itaatsizlik çağrıları arasında ‘kapsamlı’ olmasını istediği ‘bir anlaşmaya varma çabalarının başarısını’ desteklemekten bahsediyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın yaklaşık iki hafta sonra bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde yaşanan bu gelişmeler, ‘yakın bir ateşkes için geri sayımın her zamankinden çok daha olası hale geldiğini’ gösteriyor. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre, kapsamlı mı yoksa geçici mi olduğu konusunda görüş ayrılıkları bulunan olası bir anlaşmayı, ziyaret öncesi ABD'nin baskısı çözecek gibi görünüyor.
Dün Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas'tan bilgili bir kaynağa göre, hareket cumartesi günkü toplantıda Mısırlı arabulucu aracılığıyla, entegre bir girişim de dahil olmak üzere savaşı sona erdirmek için kapsamlı vizyonunu sundu. Kaynak, “Hamas tarafından Mısır aracılığıyla sunulan bu girişim, geniş çapta memnuniyetle karşılandı” dedi.
İsrail'in dün Gazze'nin orta kesiminde yer alan el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırının ardından Filistinli bir adam yaralı bir çocuğu taşıyor. (AFP)
Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, girişimin ‘saldırganlığın durdurulması, işgal güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi, Filistin halkına acil yardım sağlanması, beş ila yedi yıl arasında değişen uzun vadeli bir ateşkesin kabul edilmesi, Gazze Şeridi'nin bir toplum destek komitesi aracılığıyla yönetilmesi için Mısır vizyonuna bağlılık, yeniden inşa çabalarının desteklenmesi ve anlaşmanın uygulanmasını kolaylaştırmak için açık ve uygulanabilir garantiler sağlanması karşılığında tüm İsrailli esirleri içeren bir takas anlaşmasının uygulanmasını’ öngördüğünü söyledi.
Hamas'ın Kahire ziyareti, geçen hafta Türkiye'de Fidan ile yapılan görüşmenin ardından bir hafta içinde ikinci kez gerçekleşirken, hareketten iki kaynak o dönemde Şarku’l Avsat'a, Hamas’ın ‘aralarındaki iyi ilişkiler’ ışığında ‘kapsamlı anlaşma’ konusundaki vizyonunu Trump yönetimine iletmek için Türkiye'den destek istediğini doğruladı.
Büyük bir fırsat
Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi ve İsrail meseleleri konusunda uzman bir akademisyen olan Dr. Ahmed Fuad Enver, ‘üç ay önce göreve başlamasının arifesinde yaptığına benzer bir anlaşmayı tekrarlamak isteyen Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye gelecek olması nedeniyle müzakerelerde somut ilerleme sağlamak için büyük bir fırsat olduğuna’ inanıyor. Enver, “Sadece insani ya da geçici bir ateşkes değil, savaşın sona erdirilmesi konusunda da iyi haberler gelmesi muhtemel” dedi.
Filistin'in eski Kahire Büyükelçisi Berekat el-Ferra, ‘Hamas'ın önerilen bu anlaşmayla seçeneklerini tüketmesinden sonra, bir atılım için geri sayımın artık kesin olduğuna’ inanıyor. El-Ferra, ‘bir sonraki anlaşmanın şu anda kapsamlı olmayacağını, daha ziyade kapsamlı bir anlaşmaya yönelik müzakereleri içerecek geçici bir anlaşma olacağını’ belirtti.
Hamas konusunda uzman bir Filistinli siyasi analist olan İbrahim el-Medhun, ‘hareketin girişimi ve ciddiyetinden sonra topun tamamen İsrail'in sahasında olduğu’ değerlendirmesinde bulundu. El-Medhun'a göre ‘İsrail işgali, kapsamlı ve nihai bir anlaşmaya varmayı reddederek oyalamaya devam edecek.’
İsrail'in dün Gazze'nin orta kesiminde yer alan el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırının ardından yıkılan evlerin enkazı arasında duran Filistinli bir kadın (AFP)
Medhun, “Hamas'ın, işgalin öldürme ve yıkıma geri dönmesine izin verecek herhangi bir kısmi ya da kırılgan geçici çözümü reddeden kesin tutumunda ısrar etmesi muhtemel. Hamas'ın kesin tutumu ışığında kısmi bir anlaşmaya varma olasılığı pek mümkün görünmüyor” ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray'dan yapılan son açıklamaya göre Trump'ın 13-16 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) yapacağı ziyaret için geri sayım sürerken ve Binyamin Netanyahu hükümeti savaşın sona ermesini talep eden ve sivil itaatsizlik tehdidinde bulunan gösterilerle baskı altındayken, İsrail Hamas'ın gündeme getirdiği öneri hakkında yorum yapmadı.
Sivil itaatsizlik
İsrail iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet'in (Şabak) eski direktörü Ami Ayalon, cumartesi günü binlerce İsraillinin Netanyahu hükümetine karşı esirlerin iadesi talebiyle düzenlediği gösterilere katılımı sırasında yaptığı açıklamada, İsrail'i korumanın bir görev olduğunu düşünerek barışçıl sivil itaatsizlik çağrısında bulundu.
Mart ayının başından bu yana sınır kapılarının kapatılması, Gazze Şeridi'ne gıda ve insani yardım malzemelerinin girişinin engellenmesi ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşını yeniden başlatmasıyla birlikte, Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi'nin (OCHA) işgal altındaki Filistin topraklarındaki kıdemli insani işler görevlisi Jonathan Whittall dün yaptığı basın açıklamasında malzemelerin tükenmekte olduğunu doğruladı.
Enver, İsrail'in iç baskılarının arttığına ve Trump'ın baskısının Netanyahu'nun bir anlaşmayı kabul etmesiyle sonuçlanabileceğine inanırken, el-Medhun ‘ciddi ve kararlı bir ABD müdahalesinin denklemi değiştirebileceğini’ vurguladı. El-Ferra'ya göre bu baskılar ışığında Trump'ın ziyareti yakın bir atılımı kolaylaştırabilir ve önce kısmi bir anlaşmaya, ardından da bölgedeki çıkarlarını güvence altına almak için ciddi ve gerçek bir ABD baskısının ardından kapsamlı bir anlaşmaya varılabilir.
