Güney banliyösü Hamas ve Lübnan dışından gelen yetkililer için güvenli bir sığınak mı?

Hamas için geçerli olan İslami Cihad için geçerli değil.

Beyrut’un güney banliyösünde bir itfaiyeci saldırı alanını temizliyor (Reuters)
Beyrut’un güney banliyösünde bir itfaiyeci saldırı alanını temizliyor (Reuters)
TT

Güney banliyösü Hamas ve Lübnan dışından gelen yetkililer için güvenli bir sığınak mı?

Beyrut’un güney banliyösünde bir itfaiyeci saldırı alanını temizliyor (Reuters)
Beyrut’un güney banliyösünde bir itfaiyeci saldırı alanını temizliyor (Reuters)

Hamas yöneticilerinden Salih el-Aruri’nin öldürülmesinin ardından hareketin Beyrut’un güney banliyölerindeki yerleşim bölgelerinde liderleri için neden ofisler kurduğuna dair ortaya atılan sorular kamuoyunu meşgul etmeye devam ediyor. Öyle ki bu durum, özellikle İsrail’in dünyanın neresinde olursa olsun Hamas yetkililerini takip etme yönündeki tehditleri göz önüne alındığında, bölge sakinlerini çeşitli tehlikelere maruz bırakıyor. Ancak gerçek şu ki, Hamas’ın Lübnan’daki güvenlik ve askeri varlığı, Suriye krizi ve hareketin Suriye rejimiyle yaşadığı büyük anlaşmazlıktan sonra daha da arttı. Bu da siyasi liderlerinin Doha ile Türkiye arasında dağıtılmasına ve bu güvenlik ve askeri personelin Lübnan’da, özellikle ülkenin güneyindeki Sayda bölgesine ve bazı kamplara, esas olarak ise Hizbullah’ın kalesi olan ve onlar için güvenli bir sığınak olan Beyrut’un güney banliyölerine yerleştirilmesine yol açtı.

Ancak Hamas için geçerli olan, Şam’dan ayrılıp oraya geri dönmeyen İslami Cihad Hareketi için geçerli değil. Liderlerinin Lübnan’daki varlığı sınırlı ve ayrıca direniş eksenindeki gruplar arasındaki koordinasyon çerçevesinde kalmış durumda.

Konu hakkında bilgi sahibi bir kaynak, “Askeri rolü olan ve İran’la doğrudan koordinasyon sağlaması gereken liderler, Lübnan’da bulunuyor. Bunlar arasında Hamas ve İslami Cihad’dan isimler de yer alıyor. Katar ve Türkiye’deki liderler ise siyasi liderlik rolüne ve askeri olmayan faaliyetlere sahipler” dedi. Aynı kaynak, “Güney banliyöleri, genellikle bu liderler için ideal yerlerdir. Ancak İsrail, Aruri’ye suikast düzenleyerek Hamas liderlerinin çatışma kurallarının dışında olduğu mesajını verdi” ifadelerini kullandı. Beyrut’un güney banliyösü, güvenlik kontrolüne tabi olduğu için Hizbullah’ın ana kalesi olarak kabul edilirken, resmi Lübnan güvenlik güçlerinin oradaki varlığı sembolik görünüyor.

Stratejik Araştırmalar ve İnsani Gelişme Geliştirme Merkezi Direktörü Filistinli araştırmacı Hişam Debsi, “Hamas’ın siyasi liderliğinin Lübnan’da yoğunlaşması, Ahmed Abdulhadi, Ali Baraka, Eymen Şanaa ve Rıfat Marra gibi Lübnan arenasından sorumlu olanlarla sınırlıdır. Usame Hamdan, Aruri, Halil el-Hayye, İsmail Heniyye ve diğerleri gibi üst düzey liderler ise Doha’da görev yapıyor” açıklamasında bulundu. Debsi, “Diğer ülkelerin kendi topraklarında bu tür eylemleri engellemesinin bir sonucu olarak, Lübnan arenasında tüm bu insanların oynadığı önemli bir medya rolü var. Hatta Usame Hamdan bile Beyrut’ta Gazze ile ilgili basın toplantıları yaparken, Heniyye de kaydedilmiş videolar gönderiyor” dedi.

Debsi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas’tan farklı olarak İslami Cihad Hareketi’nin, Suriye güvenlik güçleri ve İran Devrim Muhafızları’nın koruması altında, Suriye rejiminin ve liderlerinin ‘kucağında’ olduğunu belirtti.

Lübnan’daki Filistin meselesiyle ilgilenen kaynaklar, Aruri suikastının, Hamas’ın güvenlik ve askeri liderlerinin Lübnan ve banliyölerdeki varlığını ve konumunu etkilemeyeceğini söyledi.

7 Ekim’den bu yana Hizbullah’ın yanı sıra Filistinli ve Lübnanlı silahlı gruplar, Gazze’deki savaşçılara destek amacıyla Lübnan’ın güney sınır bölgesinden işgal altındaki bölgelere yönelik saldırılar gerçekleştiriyor.



Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.