Sudan, Guterres ile Hamideti arasındaki görüşmeyi onaylamadığını BM’ye bildirdi

Burhan bu ayın başında Vad Medeni kentine yaptığı ziyarette (Egemenlik Konseyi Medyası)
Burhan bu ayın başında Vad Medeni kentine yaptığı ziyarette (Egemenlik Konseyi Medyası)
TT

Sudan, Guterres ile Hamideti arasındaki görüşmeyi onaylamadığını BM’ye bildirdi

Burhan bu ayın başında Vad Medeni kentine yaptığı ziyarette (Egemenlik Konseyi Medyası)
Burhan bu ayın başında Vad Medeni kentine yaptığı ziyarette (Egemenlik Konseyi Medyası)

Sudan Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Sudan’daki Özel Temsilcisi Ramtan Lamamra’ya, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in “isyancı” biri olarak Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) ile yaptığı telefon görüşmesini onaylamadığını bildirdi.

Sudan Dışişleri Bakan Vekili Ali es-Sadık, dün basına yaptığı açıklamada, “Bazı BM kurumları ve uluslararası toplumun çoğunluğu tarafından kınanan korkunç ihlallere imza atan bir hareketin lideriyle böyle bir temas kurulmasını kabul etmiyoruz” dedi. Sadık, Lamamra’ya “BM Genel Sekreteri ve HDK Komutanı arasındaki görüşmeyi Sudan halkının onaylamadığını ve halkın tepkisini çektiğini” bildirdi.

ytj6uk
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM Güvenlik Kurulu’nun bir toplantısında konuşurken (AFP)

Geçen kasım ayında, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Cezayirli Ramtan Lamamra’yı Sudan’daki özel temsilcisi olarak atamıştı. Bu, BM Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS) Başkanı ve BM Temsilcisi Volker Peretz’in geçen eylül ayında Sudan hükümeti tarafından ‘istenmeyen adam’ ilan edilmesiyle istifasını sunmasının ardından yapılmıştı.

Sudan resmi haber ajansı SUNA’nın aktardığına göre, Dışişleri Bakan Vekili Ali es-Sadık, “Ramtan Lamamra’ya savaşın çıkmasına yol açan nedenleri, bundan önceki atmosferi, çerçeve anlaşmasının etkisini ve HDK’nin hareketlerini açıkladım” dedi.

Sadık “isyanın” -HDK’yi kastediyor- iktidarı devirmeyi ve ele geçirmeyi amaçladığını, başarısız olduğunda da devlete, vatandaşlara ve onların mülklerine karşı kapsamlı bir savaşa başvurduğunu söyledi.

Sadık, şu anda Port Sudan’da bulunan BM temsilcisine, hükümetinin Cidde Anlaşması’nda belirtildiği gibi müzakere yoluyla bir çözüme ulaşmaya hazır olduğu konusunda güvence vererek, “Temsilciye insani durumu anlattık. Kendisinden BM’ye ve bağışçılara insani yardım sağlanması için çağrıda bulunmasını istedik” dedi.

dvfr
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Sudan’daki Özel Temsilcisi Cezayirli Ramtan Lamamra (AP)

Lamamra, göreve atanmasından bu yana ülkeye yaptığı ilk ziyarette, Geçici Egemenlik Konseyi’nden istifa eden Aişe Musa’nın liderliğini yaptığı Ulusal Mekanizma olarak bilinen siyasi grupla bir araya geldi. Musa, Lamamra’ya Sudan krizini çözme, demokratik sivil dönüşüm yolunu yeniden tesis etme, savaşı durdurma ve ülkenin yönetimine dair anayasal çerçeveye ilişkin projesi hakkında bilgi verdi.

Ulusal Mekanizma tarafından yapılan ayrı bir açıklamada, Lamamra’nın mekanizmanın savaşın sona ermesine katkıda bulunacak çaba ve önerilerinin yanı sıra istikrarı tesis edip, devleti yeniden inşa edecek şekilde kapsamlı ulusal dönüşüme ilişkin genel düzenleme ve prosedürlerini övdüğü bildirildi.

Geçen hafta düzenlediği basın toplantısında Sudan’daki savaşı durdurma vizyonunu açıklayan Ulusal Mekanizma, hiçbir tarafa karşı önyargılı olmadığını ve yalnızca Sudan halkının çıkarlarını önemsediğini vurgulamıştı.

Lamamra ayrıca, siyasi aktivist Eş-Şefii Hadır ile de bir araya gelerek ‘ateşkes’ meselesini görüştü. Lamamra, Sudan Ordu Komutanı ile HDK Komutanı arasında doğrudan bir görüşme sağlanması, siviller arasında siyasi konuların tartışılmasına hazırlık amacıyla bir ateşkes yapılması ve buna uyulması yönünde gösterilen çabalara dikkat çekti.



İnsani krizler karşısında Sudan'ı desteklemeye yönelik uluslararası çabaların artırılması

Uluslararası yardımların bir parçası (Şarku’l Avsat)
Uluslararası yardımların bir parçası (Şarku’l Avsat)
TT

İnsani krizler karşısında Sudan'ı desteklemeye yönelik uluslararası çabaların artırılması

Uluslararası yardımların bir parçası (Şarku’l Avsat)
Uluslararası yardımların bir parçası (Şarku’l Avsat)

Sudan'da devam eden insani kriz ve ülke içinde ve komşu ülkelerde nüfusun artan temel ihtiyaçları ışığında, 2023 yılında çatışmaların patlak vermesinden bu yana devam eden zor durumunda Sudan halkına destek sağlamaya yönelik uluslararası çabaların önemi artıyor.

Raporlar, Sudan'ın, özellikle ülke içinde ve dışında savaştan etkilenen insanların ve mültecilerin sayısının artmasıyla birlikte gıda, sağlık, barınma ve eğitim dahil olmak üzere acil insani yardıma ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.

İnsani yardım kuruluşları

Geçtiğimiz yıl boyunca insani yardım kuruluşları Sudan genelinde 15,6 milyondan fazla insana 1,8 milyar dolarlık destekle ulaştı. Sağlanan yardımlar arasında 13 milyondan fazla insan için gıda ve geçim desteğinin yanı sıra su, sanitasyon, hijyen, sağlık, beslenme ve barınma yardımı da yer aldı.

Komşu ülkelerde faaliyet gösteren insani yardım kuruluşları bir milyondan fazla kişiye gıda, yarım milyon kişiye tıbbi destek ve 800 binden fazla kişiye koruma hizmetleri sağlayarak hayat kurtarıcı yardımlarda bulundu.

Kötüleşen koşullar

Bu bağlamda Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), insani krizin başlangıcından bu yana Sudan'a destek sağlıyor. Suudi Arabistan, Nisan 2023'te krizin patlak vermesinden önce daha sürdürülebilir müdahaleler uygulamaya yönelen Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi'nin (KSrelief) çabalarının bir parçası olarak, birçok coğrafi alana ve insani sektöre dağıtılan 132 milyon dolarlık insani yardım da dâhil olmak üzere Sudan'a 3 milyar dolardan fazla destek sağladı.

KSrelief, çatışma nedeniyle kötüleşen insani durumun bu kazanımları heba ettiğini, bunun da KSrelief’i acil yardım sağlamak için geri dönmeye zorladığını ve Nisan 2023'ten bu yana Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer insani yardım kuruluşlarıyla iş birliği içinde 73 milyon dolardan fazla maliyetle 70'ten fazla insani yardım projesi uyguladığı Sudan'daki ihtiyaç alanlarındaki çabalarını iki katına çıkardığını açıkladı.

Kalkınma projeleri

BAE Dışişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan son istatistikler, BAE'nin 2014-2025 yılları arasında 3,5 milyar dolar değerinde insani yardım ve kalkınma yardımı sağladığını ortaya koyarken, 2023'te çatışmanın patlak vermesinden bu yana 600,4 milyon dolar tahsis edildi. Bu yardımlardan iki milyondan fazla kişi doğrudan faydalandı.

defd
Sudan'a yönelik Suudi yardımı hava yoluyla ulaştırıldı. (Şarku’l Avsat)

Bu çabaların bir parçası olarak BAE, Şubat 2025'te Addis Ababa'da düzenlenen Sudan için Üst Düzey İnsani Yardım Konferansı'nda 200 milyon dolar taahhüt etti. BAE ayrıca 162 uçak ve bir deniz sevkiyatı aracılığıyla, 6 bin 388 tonu Sudan içinde ve 280 tonu tıbbi yardım olmak üzere 12,6 bin ton gıda, sağlık ve yardım malzemesi dahil olmak üzere yardımların ulaştırılmasına katkıda bulundu.

Sudanlı mültecileri desteklemek üzere Çad'a 6 bin ton ve Uganda'ya 200 ton gönderildi. Ayrıca bir sağlık merkezine destek sağlandı, 3 su kuyusu açıldı ve 10 sağlık tesisi inşa edildi. BAE ayrıca, Güney Sudan'daki mültecilere 300 ton yardım sağladı.

Sağlık sektörü

Sağlık sektöründe BAE, Çad'da 90 bin 889'dan fazla hastaya tıbbi hizmet sağlayan iki sahra hastanesi kurdu ve Güney Sudan'ın Bahr el-Gazal eyaletinde bir hastane açtı. Ayrıca 14 Sudan eyaletinde 127 sağlık tesisi desteklendi.

İstatistikler, BAE'nin Sudan'da faaliyet gösteren BM kurum ve kuruluşlarına 70 milyon dolar, komşu ülkelerdeki Sudanlı mültecilere de 30 milyon dolar sağladığını gösterdi. Buna Dünya Gıda Programı (WFP) için sağlanan 25 milyon dolar da dahil.

csdvfgt
BAE yardımı, Sudan'da mağdur olanlara yardım etmek için çeşitli kalemler içeriyor. (WAM)

Söz konusu mali katkılar şöyle: WFP’ye 25 milyon dolar, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne (UNHCR) 20 milyon dolar, Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) 8 milyon dolar, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'na (UNICEF) 7 milyon dolar, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) yaklaşık 5 milyon dolar ve Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’ne (OCHA) yaklaşık 5 milyon dolar.

Ek destek

BAE ayrıca, krizden etkilenen Sudanlı mülteci kadınlar için WHO’ya 3 milyon dolar, UNHCR'ye 3 milyon dolar, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'na (UNFPA) 2 milyon dolar, Kadın Barış ve İnsani Yardım Fonu'na 2 milyon dolar ve Çad'daki Toplumsal Cinsiyete Dayalı Müdahale Programı'na 250 bin dolar olmak üzere 10,25 milyon dolar değerinde ek destek sağladı.

Eğitime destek bağlamında BAE, UNICEF ile Çad'daki Sudanlı mültecilerin eğitimine 4 milyon dolar destek sağlamak üzere bir anlaşma imzaladı.

Bu çabalar, Sudan'ın hem ülke içinde hem de mülteci kamplarında milyonlarca insanın yaşam koşullarının kötüleştiği bir ortamda, insani krizi hafifletmek için daha koordineli bir uluslararası desteğe ihtiyacı olduğunu vurguluyor.