Bilim insanları bir ilke imza attı: KOAH tedavisinde devrim niteliğinde gelişme

"700 milyon kişiye umut oldu"

Dünyada yaklaşık 700 milyon kişi, akciğerin işlevini bozan KOAH'tan muzdarip (Unsplash)
Dünyada yaklaşık 700 milyon kişi, akciğerin işlevini bozan KOAH'tan muzdarip (Unsplash)
TT

Bilim insanları bir ilke imza attı: KOAH tedavisinde devrim niteliğinde gelişme

Dünyada yaklaşık 700 milyon kişi, akciğerin işlevini bozan KOAH'tan muzdarip (Unsplash)
Dünyada yaklaşık 700 milyon kişi, akciğerin işlevini bozan KOAH'tan muzdarip (Unsplash)

Çinli bilim insanları ilk kez kronik obstrüktif akciğer hastalığını (KOAH) geriletebilecek bir tedavi geliştirdi. 

KOAH, akciğerde bronş adı verilen hava keseciklerinin tıkanması sonucu solunum güçlüğü, öksürük ve nefes darlığı gibi şikayetlere yol açıyor. 

Bilim insanları, bu süreçte sağlıklı kalan progenitör hücrelerden bazılarının, zarar görenlerden ayrılarak çoğaltılmasıyla hastalığın geriletilebileceğini belirledi. Progenitör hücreler, başka hücre türlerine dönüşme özelliğine sahip.

Tedavinin 1. faz denemelerinde, KOAH'tan muzdarip kişilerin akciğerindeki P63+ adlı progenitör hücreler bronkoskopi aracılığıyla alınarak laboratuvarda üç ila beş hafta boyunca çoğaltıldı. 

Süreç sonunda milyonlarca klonlanmış hücre elde eden bilim insanları, bunları tekrar bronkoskopiyle KOAH'tan muzdarip kişilerin akciğerine yerleştirdi.

6 ay sonra yapılan incelemelerde, KOAH'ın farklı evrelerindeki 17 hastada ciddi yan etki meydana gelmediği ve herhangi bir tümör oluşmadığı gözlemlendi. Bazı hastalarda sağlık problemleri çıktığı fakat bunun hücre naklinden değil bronkoskopi sırasındaki sorunlardan meydana geldiği bildirildi. 

İncelemelerde, hastaların akciğerinin karbonmonoksit difüzyon kapasitesinin, tedavi görmeyenlere kıyasla geliştiği gözlemlendi. Bu kapasite, akciğerden kana ne kadar karbonmonoksit geçtiğini gösteriyor.

Ayrıca tedavi gören hastalara 6 dakikalık yürüyüş testi yaptırıldığı ve 6 ay öncesine göre 30 metre daha fazla yürüyebildikleri belirlendi. Bunun "klinik anlamda fiziksel egzersiz kapasitesinde kayda değer bir artış olduğu" ifade edildi.

Bilimsel dergi Science Translational Medicine'da çarşamba günü yayımlanan çalışmada, 6 aylık dönemin ardından hastaların genel yaşam kalitelerinin arttığı aktarıldı. 

Araştırmanın yazarlarından Tongji Üniversitesi'nde çalışan Zuo Wei, bulgulara dair şunları söyledi: 

P63+ progenitör hücre naklinin, KOAH'lı kişilerin akciğer fonksiyonlarını iyileştirmekle kalmadığını, aynı zamanda nefes darlığı, fiziksel egzersiz yeteneğinin azalması ve inatçı öksürük gibi semptomları da hafiflettiğini gördük.

Deneyin 1. fazının başarılı olduğuna dikkat çeken Zuo, progenitör hücre naklinin detaylı incelenebilmesi için daha geniş bir grupla çalışılması gerektiğine de dikkat çekti. Bilim insanı, araştırmanın ilerletilmesi için 2. faza hazırlandıklarını belirtti.

Independent Türkçe



Dubai çikolatasının popülaritesi dünya çapında fıstık kıtlığına neden oluyor

Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
TT

Dubai çikolatasının popülaritesi dünya çapında fıstık kıtlığına neden oluyor

Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)

Dubai çikolatasının popülaritesi, Antep fıstığı arzında küresel bir krize yol açarak dünya çapında fıstık kıtlığını şiddetlendirdi ve fiyatların hızla yükselmesine neden oldu.

Antep fıstığı kreması, kadayıf ve sütlü çikolatanın birleşiminden oluşan Dubai çikolatası, 2021 yılında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) merkezli çikolata şirketi Fix tarafından piyasaya sürülmesinin ardından büyük ilgi gördü ve bir TikTok videosu viral oldu. Aralık 2023'te yayınlanan video 120 milyondan fazla izlendi ve fıstıklı çikolataya karşı küresel bir tutku uyandırarak birçok benzer ürünün ortaya çıkmasına neden oldu.

Kuruyemiş perakendecisi CG Hacking'den Giles Hacking, bu tutku nedeniyle Antep fıstığı fiyatlarının bir yıl önce pound (ağırlık ölçüsü birimi) başına 7,65 dolardan şu anda pound başına yaklaşık 10,30 dolara yükseldiğini söyledi. Hacking, “Şu anda Antep fıstığı piyasasında arz sıkıntısı yaşanıyor” dedi.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times'tan aktardığı habere göre, tüketiciler o kadar heyecanlı ki, Birleşik Krallık gibi ülkelerde bazı mağazalar her müşterinin alabileceği çikolata sayısını sınırlıyor.

vfdghty
Berlin'deki bir tatlı dükkanında Dubai çikolataları hazırlanıyor. (Arşiv - AFP)

Antep fıstığının ana ihracatçısı olan ABD'de geçen yıl hayal kırıklığı yaratan hasadın ardından Antep fıstığı stokları zaten azalmaktaydı. Hacking, ABD mahsulünün normalden daha kaliteli olduğunu ve bunun da genellikle çikolata ve diğer gıdalar için malzeme olarak satılan ucuz, kabuksuz Antep fıstığı içlerinin arzını azalttığını söyledi. Hacking, “Çok fazla arz yoktu. Bu yüzden Dubai çikolatası geldiğinde ve çikolatacılar ellerine geçen tüm ürünleri satın aldıklarında, dünyanın geri kalanında bir kıtlık yaşandı” ifadelerini kullandı.

BAE'ye Antep fıstığı ihracatı

İran gümrük idaresine göre, dünyanın en büyük ikinci antepfıstığı üreticisi olan İran, Mart 2025'te sona eren altı aylık dönemde BAE'ye bir önceki 12 aya kıyasla yüzde 40 daha fazla antepfıstığı ihraç etti.

İran Antep Fıstığı Derneği yönetim kurulu üyesi Behruz Ağa, kıtlığın, küresel fıstık arzının talebi aştığı ve fiyatların düşmesine neden olduğu 2023'ten keskin bir geri dönüşü temsil ettiğini söyledi.

Yetiştiricilikte dönüşüm

Kaliforniya'da bazı çiftçiler badem fiyatlarının düşmesi nedeniyle son yıllarda bademden Antep fıstığına geçiş yaptı. Ancak bu ağaçlar eylül ayındaki bir sonraki hasada kadar üretime başlamayacak.

Diğer yandan çikolata üreticileri yeterince krema dolgulu çikolata üretemediklerini söylüyor.

Financial Times’a göre çikolata severler zaten kakao arzında yaşanan sıkıntıdan mustaripti ve bu durum 2024 yılında sert hava koşulları ve hastalıkların mahsulü etkilemesiyle fiyatların neredeyse üç katına çıkmasına neden oldu. Üreticiler, kakao kullanımını en aza indiren yeni tariflerle daha küçük barlar satmaya başladı.

Fix, başkalarının kendi markasını müşterileri yanıltmak için kullandığına dair endişelerini dile getirdi. Şirket ürünlerini BAE dışında satmıyor ve günde sadece iki saat satışa sunuyor.

İsviçreli çikolata üreticisi Laderach'ın CEO'su Johannes Laderach, “Dubai çikolatasına olan talep bizi çok şaşırttı. Birkaç ay önce piyasaya sürdük ve talep katlanarak artmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.