Mango sağlıklı bir hamilelik geçirmeye yardımcı oluyor

Mango, hastalık riskini azaltan lezzetli bir meyve olarak ön plana çıkıyor. (ABD Ulusal Mango Konseyi)
Mango, hastalık riskini azaltan lezzetli bir meyve olarak ön plana çıkıyor. (ABD Ulusal Mango Konseyi)
TT

Mango sağlıklı bir hamilelik geçirmeye yardımcı oluyor

Mango, hastalık riskini azaltan lezzetli bir meyve olarak ön plana çıkıyor. (ABD Ulusal Mango Konseyi)
Mango, hastalık riskini azaltan lezzetli bir meyve olarak ön plana çıkıyor. (ABD Ulusal Mango Konseyi)

ABD’de yapılan bir araştırma, mango meyvesinin gebe kalmaya çalışan, hamile olan veya emziren kadınların beslenme ihtiyaçlarını karşıladığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, mangoyu kadınların diyetine dahil edilmesinin sağlıklı bir hamilelik için gerekli olan hayati besinlerin kalitesini artırdığını gözler önüne serdi. Sonuçlar perşembe günü Nutrition dergisinde yayınlandı.

Hamile kadınlar, gebelik diyabeti ve yüksek tansiyon gibi çeşitli sağlık sorunları riskiyle karşı karşıya. Bu durum hem kendi sağlıklarını hem de fetüsün sağlığını riske atıyor ve diyet, gebelikle ilgili komplikasyonları önleme planlarında kilit bir unsur olarak ön plana çıkıyor.

ABD’deki Ulusal Mango Konseyi'nden çalışmayı denetleyen araştırmacılara göre bu meyve vücuda lif, folik asit, magnezyum, potasyum ve E vitamini de dahil olmak üzere hamilelikle ilgili hastalık riskini azaltmakla bağlantılı çeşitli besin maddelerinin sağlanmasına katkıda bulunan sağlıklı bir meyve.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre araştırmacılar, 1988-1994 ve 1999-2018 yılları arasında ABD’de Ulusal Sağlık ve Beslenme İnceleme Anketi'ne katılan 15-44 yaş arası 16 bin 444 kadından bilgi topladı.

Ekip, katılımcıların ABD’liler için 2020 Beslenme Kılavuzu’nda yer alan tavsiyelere bağlılıklarını değerlendirmek için ülke içinde onaylanmış bir diyet kalitesi ölçütü kullandı.

Mango içermeyen diyetlerle karşılaştırıldığında, bu meyveyi diyetlerine dahil eden kadınlar arasında ölçek puanları yüzde 16 daha yüksekti.

Daha yüksek diyet kalitesi kısmen iki grup arasındaki besin alımındaki farklılıklardan kaynaklanmıştı.

Kadınlar diyetlerine mango eklediklerinde çok daha fazla miktarda faydalı besin, daha az miktarda da istenmeyen gıda tüketiyor.

Mangolar doğurganlık çağındaki kadınlar için önemli besinler içeriyor. C vitamini, lif, E vitamini, folik asit, magnezyum ve potasyum açısından zengin. Ayrıca şekerler, doymuş yağlar ve toplam yağlar gibi istenmeyen unsurlardan da düşük oranda içeriyorlar.

Fotoğraf Altı: Mango, hamile kadınlar için oldukça faydalı bir meyve olarak gösteriliyor. (ABD Ulusal Mango Konseyi)
Mango, hamile kadınlar için oldukça faydalı bir meyve olarak gösteriliyor. (ABD Ulusal Mango Konseyi)

Çalışmaya ayrıca, özel beslenme bakımı gerektiren bir başka grup olan 60 yaş ve üzeri ikinci bir gurup daha dahil edildi.

Sonuçlar, mango yiyenlerin yemeyenlere kıyasla diyet kalitesi endeksinde yüzde 13 daha yüksek puan aldığını gösterdi.

Ulusal Mango Konseyi Araştırma Direktörü Leonardo Ortega, Eurek Alert internet sitesinde yayınlanan konuşmasında şunları söyledi:

"Bu sonuçlar, çeşitli diyetlere mango eklemenin olumlu etkilerini gösteren ve giderek artan bir araştırma grubuna katkıda bulunmaktadır. ABD’lilerin dörtte birinden fazlası için kültürel olarak bağlantılı bir miras gıda olan mango, çok kültürlü ülkemizde gıda eşitliğini, beslenmeyi ve beslenme kalitesini iyileştirmek için önemli bir gıda olabilir."



Erken bunama... Neden görmezden geliyoruz? En belirgin belirtileri neler?

Bunama genellikle yaşlılarla ilişkilendirilse de bu durum yaş ayrımı gözetmez. (Reuters)
Bunama genellikle yaşlılarla ilişkilendirilse de bu durum yaş ayrımı gözetmez. (Reuters)
TT

Erken bunama... Neden görmezden geliyoruz? En belirgin belirtileri neler?

Bunama genellikle yaşlılarla ilişkilendirilse de bu durum yaş ayrımı gözetmez. (Reuters)
Bunama genellikle yaşlılarla ilişkilendirilse de bu durum yaş ayrımı gözetmez. (Reuters)

Dünya çapında yaklaşık 57 milyon insan bunama (demans) hastalığından mustarip. Demans vakalarının çoğu yaşlı insanlarda teşhis edilirken, vakaların yaklaşık yüzde 7'si 65 yaşın altındaki insanlarda görülüyor.

Bu sayının daha yüksek olmasının nedeni erken bunamanın yeterince teşhis edilememesi olabilir. Bu da pek çok insanın ihtiyaç duyduğu destekten mahrum kalabileceği anlamına geliyor.

Şarku’l Avsat’ın Independent'tan aktardığına göre erken bunamanın yeterince teşhis edilmemesinin beş nedeni ve hastalıkla ilişkili en yaygın semptomlar şunlar:

Demans ve yaşlılıkla ilişkisi

‘Demans’ kelimesini duyduğunuzda aklınıza 65 yaş altı biri geliyor mu? Demans genellikle yaşlılarla ilişkilendirilse de bu durum ayrım gözetmez. Aslında, herkese (hatta çocuklara bile) farklı demans türleri teşhisi konulabilir. Ancak bu yaygın varsayım, pek çok gencin doktorlarına başvurmayacağı anlamına geliyor. Çünkü çoğu kişi semptomlarının herhangi birinin nedeninin demans olabileceğini düşünmez.

Doktorlar da genellikle gençlerde demans olasılığını göz ardı ediyor. Erken bunama teşhisi konulan birçok kişinin semptomları başlangıçta göz ardı edilmiş ve hatta bazı doktorlar bu kişilerin deneyimlerine çok az ilgi göstermiştir. Gençlere demans için ‘çok genç’ olduklarının söylenmesi de alışılmadık bir durum değildir.

Bu deneyimlerin hayal kırıklığına yol açması şaşırtıcı değildir. Hastalar ve aileleri, sağlık sistemleri tarafından önemsenmediklerini ve ihmal edildiklerini hisseder.

Farklı semptomlar

Demans genellikle kısa süreli hafıza kaybı ile ilişkilendirilir. Ancak biliş (düşünmeden algılamaya kadar tüm zihinsel süreçlerimizi kapsar) son derece karmaşıktır.

Bu nedenle demans, kişilik ve dilde değişiklikler, nesneleri tanımada, mesafeleri tahmin etmede veya hareketleri koordine etmede zorluklar ve hatta halüsinasyonlar ve sanrılar gibi çok çeşitli semptomlara yol açabilir.

Yaşlılarda görülen demansla karşılaştırıldığında, erken bunama hastalarında hafıza kaybı dışında belirtilerin görülme olasılığı daha yüksektir. Örneğin, araştırmalar erken Alzheimer hastalığı olan kişilerin yaklaşık üçte birinde koordinasyon sorunları ve görme değişiklikleri ile ilişkili erken belirtiler olduğunu göstermektedir.

Demansın nadir nedenleri

Demans, hepsi bilişsel bozukluğa neden olan bir dizi beyin bozukluğu için kullanılan bir şemsiye terimdir. Yaşlılarda demansın en yaygın nedeni Alzheimer hastalığıdır ve vakaların yüzde 50 ila 75'ini oluşturur. Ancak 65 yaşın altındaki kişilerde demans vakalarının yalnızca yüzde 40'ı Alzheimer hastalığına bağlanabilir.

Bunun yerine, erken bunama genellikle frontotemporal demans gibi nadir görülen nörodejeneratif durumlardan kaynaklanır. Frontotemporal demans, demans teşhisi konulan yaklaşık yirmi kişiden birini etkilemektedir. Bu hastalıklar beynin kişilik, davranış, dil, konuşma ve yürütme işlevlerinden sorumlu bölümlerini etkiler.

Örneğin, primer progresif afazi bir frontotemporal demans türüdür. Bu tür, her 100 bin kişiden yaklaşık üçünü etkiler. Primer progresif afazi esas olarak kişinin iletişim kurma ve konuşmayı anlama becerisini etkiler.

Sekonder demans da erken başlangıçlı demansı olan kişilerde daha yaygındır. Altta yatan başka bir tıbbi durum, bir hastalık (Huntington hastalığı veya beyin tümörü gibi) veya bir dış faktörün (viral enfeksiyon, madde bağımlılığı veya kafa travması gibi) neden olduğu demanstır.

Semptomların diğer durumlarla örtüşmesi

Erken bunama belirtileri, bipolar bozukluk, psikoz, depresyon ve anksiyete gibi bazı ruh sağlığı durumlarında yaygın olarak görülen belirtilere çok benzer.

Belirtiler arasında ilgisizlik, panik hissi, sinirlilik, ajitasyon, halüsinasyonlar ve sanrılar da yer alabilir.

Erken bunamanın erken belirtileri kadınlarda menopoz veya yorgunluk dönemi olarak yanlış teşhis edilebilir.

Elbette bu belirtileri yaşayan herkes erken bunama hastası değildir. Ancak teşhisi kolaylaştırmak için örtüşen semptomlar hakkında farkındalık yaratmak önemlidir.

Deneyimler kişiden kişiye değişir

Bir kişinin semptomlarının türü ve şiddeti, fiziksel sağlığı, sosyal çevresi ve hatta stres düzeyleri gibi birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Tüm bunlar demansın nasıl yaşandığı konusunda önemli farklılıklara yol açar.

Kişinin bilişsel rezervi (beynin hasar veya beyin değişikliklerine rağmen iyi bilişsel işlevi sürdürme yeteneği) de demans semptomlarını nasıl yaşadıklarını ve bunlarla nasıl başa çıktıklarını etkiler. Bazı insanlar bu zorlukların üstesinden gelmek için güçlü destek ağlarına, psikolojik dayanıklılığa veya kişiselleştirilmiş başa çıkma stratejilerine güvenerek daha etkili bir şekilde uyum sağlayabilir.