Navalni’nin ölüm sebebi olduğu iddia edilen ‘ani ölüm sendromu’ hakkında ne biliyoruz?

Rus muhalif Aleksey Navalni’nin Mumbai’de çizilen bir resmi (AFP)
Rus muhalif Aleksey Navalni’nin Mumbai’de çizilen bir resmi (AFP)
TT

Navalni’nin ölüm sebebi olduğu iddia edilen ‘ani ölüm sendromu’ hakkında ne biliyoruz?

Rus muhalif Aleksey Navalni’nin Mumbai’de çizilen bir resmi (AFP)
Rus muhalif Aleksey Navalni’nin Mumbai’de çizilen bir resmi (AFP)

Rus yetkililer, muhalif lider Aleksey Navalni’nin ‘ani ölüm sendromu’ (SDS) nedeniyle hayatını kaybettiğini açıklayarak, annesine Navalni’nin ölümüyle ilgili soruşturma tamamlanmadan cenazesinin teslim edilmeyeceğini bildirdi.

Rusya Federal Cezaevi Servisi, 30 yıl hapis cezasına çarptırılan Navalni’nin Cuma günü, Moskova’nın yaklaşık bin 900 kilometre kuzeydoğusundaki Yamal-Nenets bölgesinde bulunan Kharp’taki ceza kolonisinde yürüyüş yaptıktan sonra rahatsızlandığını, bilincini kaybettiğini ve doktorların müdahalesine rağmen öldüğünü duyurdu.

Navalni’nin yakın müttefiklerinden biri olan Yolsuzlukla Mücadele Vakfı Başkanı Ivan Zhdanov, Cuma günü sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada şunları yazdı;

Aleksey’in avukatı ve annesi bu sabah ceza kolonisine vardıklarında, onlara Navalni’nin ölüm nedeninin ani ölüm sendromu olduğu söylendi.

Ani ölüm sendromu hakkında ne biliyoruz?

Ani ölüm sendromu, doğal nedenlerden kaynaklanan ani, beklenmedik ölümleri tanımlayabilen geniş bir terimdir.

Bu resmi bir durum veya teşhis değildir ve mutlaka belirli bir tıbbi duruma işaret etmez.

Şarku’l Avsat’ın Medical News Today sitesinden aktardığına göre, ani ölüm sendromu, hızlı başlangıçlı ve öngörülemeyen ölümlere yol açan birçok biyolojik senaryoyu kapsayan bir terimdir.

İlgili kişinin genellikle çok az hastalık belirtisi vardır veya hiç yoktur. Ölümden sonra bile otopsi belirgin anormallikleri ortaya çıkarmayabilir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), semptomların ortaya çıkmasından sonraki bir saat içinde ani ölümün meydana gelebileceğini ifade ediyor.

Ani ölüm sendromu ile ani kalp durması arasında bir fark vardır.

Çünkü ani kalp durması, herhangi bir kardiyovasküler nedenden dolayı bir saat içinde meydana gelen, kalp fonksiyonu kaybının neden olduğu ölümü tanımlar.

Pek çok farklı hastalık vücutta ölümcül zincirleme reaksiyona neden olsa da ani kalp durması yaygın bir nedendir.

Ani ölüm sendromunun herhangi bir uyarısı var mı?

Ani ölüm sendromu bir hastalık olmadığından, standartlaştırılmış bir semptomu yoktur. Bu nedenle semptomlar varsa altta yatan nedene bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir.

Örneğin ani kalp durması durumunda uyarı işaretleri herhangi bir kalp komplikasyonuna benzer olabilir.

İnsanların neredeyse yarısı hiçbir ani kalp durması semptomu bildirmiyor. Ancak belirtiler mevcutsa, çarpıntı, baş dönmesi, göğüs rahatsızlığı, nefes darlığı ve bayılmayı içerebilir.

dsfvedf
Rus muhalif Alexei Navalny, Ocak ayında Rusya Yüksek Mahkemesi’nde yapılan duruşma sırasında ceza kolonisinde (AP)

Ani ölüm sendromuna yol açabilecek diğer durumların uyarı işaretleri hafif olabilir.

Örneğin, bir kişi serebral anevrizma semptomlarını boyun tutulması veya şiddetli baş ağrısı gibi sıradan rahatsızlıklarla karıştırabilir.

Ani ölüm sendromuna ne sebep olur?

Vücutta bilinen ve bilinmeyen çok sayıda süreç buna katkıda bulunabilir. Bununla birlikte, kardiyovasküler hastalık genel olarak önemli bir rol oynamaktadır.

Ani kardiyak ölüm, ani ölüm sendromunun en yaygın nedenidir.

Ani ölüm sendromu, kalbin elektriksel aktivitesini değiştiren, kalp krizi gibi ani kalp durmasına ve koroner arter spazmına neden olabilen kalıtsal kalp hastalıkları olan aritmilerden kaynaklanabilir.

Önlemek mümkün mü?

Kronik hastalık yönetimi ve yaşam tarzı değişiklikleri yoluyla ani ölüm sendromunu önlemek mümkün olabilir.

Örneğin, kardiyovasküler hastalık riski yüksek olan kişiler, yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi tedavilerle risklerini azaltabilirler.

Proaktif hastalık yönetimi ani ölüm sendromunun önlenmesinde önemli olabilir.

Benzer şekilde, belirli astım durumlarında acil durum inhaleleri kişinin hayatını kurtarabilir.

Ancak ani ölümlerin hepsi önlenemiyor.

Ani ölüm sendromundaki bazı koşullar, genetikten etkilenenler gibi değiştirilebilir risk faktörlerine sahip olmayabilir.

ABD’de 150 bin ila 450 bin arasında ani ölüm yaşanıyor.

Batılı hükümetler 47 yaşındaki Navalni’nin ani ölümünden Rus yetkililerin sorumlu olduğunu söylerken, G7’nin dışişleri bakanları, Rusya’yı söz konusu durumu acilen açıklığa kavuşturmaya çağırdı.

sdv
Bir aktivist Amsterdam’daki bir gösteride taşıdığı pankartta Rus muhalif Navalni’nin ‘öldüğünü değil, öldürüldüğünü’ ifade ediyor (EPA)

Kremlin, Batı’nın Navalni’nin ölümüne tepkisinin kabul edilemez olduğunu açıkladı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Navalni’nin ölümüyle ilgili henüz yorum yapmadı.

Navalni’nin sözcüsü Kira Yarmysh, Rus muhalifin annesinin Cuma günü yerel saatle 14:17’de öldüğüne dair resmi bilgi aldığını söyledi.

Navalni’nin ekibi, cesedin nerede olduğunun belirsiz olduğunu açıkladı.

Annesine, cesedin cezaevine yakın olan Salehard şehrine nakledildiği bilgisi verildi. Ancak Navalni’nin annesi bahsedilen yere gidince morgun kapalı olduğunu gördü.



Peru, eski başbakana sığınma hakkı vermesi nedeniyle Meksika ile ilişkilerini kesti

Geçtiğimiz haziran ayında eski Başbakan Betsy Chavez yargılanmak üzere götürülüyor (Arşiv - AFP)
Geçtiğimiz haziran ayında eski Başbakan Betsy Chavez yargılanmak üzere götürülüyor (Arşiv - AFP)
TT

Peru, eski başbakana sığınma hakkı vermesi nedeniyle Meksika ile ilişkilerini kesti

Geçtiğimiz haziran ayında eski Başbakan Betsy Chavez yargılanmak üzere götürülüyor (Arşiv - AFP)
Geçtiğimiz haziran ayında eski Başbakan Betsy Chavez yargılanmak üzere götürülüyor (Arşiv - AFP)

Peru hükümeti dün, Meksika'nın 2012'de dönemin Devlet Başkanı Pedro Castillo liderliğindeki darbe girişimiyle ilgili soruşturma altındaki eski bir başbakana sığınma hakkı vermesinin ardından Meksika ile diplomatik ilişkilerini kestiğini duyurdu.

Peru Dışişleri Bakanı Hugo de Zela düzenlediği basın toplantısında, "Bugün, eski Devlet Başkanı Pedro Castillo liderliğindeki darbe girişimine karıştığından şüphelenilen eski Başbakan Betsy Chávez'e Peru'daki Meksika büyükelçiliğinde sığınma hakkı verildiğini şaşkınlık ve derin bir üzüntüyle öğrendik." dedi.

Açıklamada, "Bu dostça olmayan eylem ve ülkenin mevcut ve eski cumhurbaşkanlarının Peru'nun içişlerine tekrar tekrar müdahaleleri göz önüne alındığında, Peru hükümeti bugün Meksika ile diplomatik ilişkilerini kesmeye karar vermiştir" ifadesi yer aldı. Kongre, aylarca süren bir çıkmazın ardından sendikayı dağıtmaya çalışan eski öğretmen ve sendika lideri Castillo'yu Aralık 2022'de görevden aldı.

Lima ve Meksiko arasındaki ilişkiler, Castillo'nun görevden alınmasının ardından önemli ölçüde kötüleşti. Meksika, Castillo'nun eşine ve çocuklarına sığınma hakkı verdikten sonra Peru, Meksika büyükelçisini sınır dışı etti. Castillo'nun halefi eski Cumhurbaşkanı Dina Boluarte de Peru'nun Meksiko büyükelçisini geçici olarak geri çağırdı ve dönemin sol görüşlü Cumhurbaşkanı Andrés Manuel López Obrador'u Castillo'ya verdiği destek nedeniyle ülkesinin işlerine karışmakla suçladı.

Castillo, ailesiyle birlikte Lima'daki Meksika büyükelçiliğine sığınma başvurusunda bulunmak üzere giderken, isyan ve görevi kötüye kullanma suçlamasıyla tutuklandı. Chávez de isyan suçlamasıyla yargılandı ve davaları mart ayında başladı. Castillo, yargılanmasından bu yana tutukluluk hali devam ederken, Chávez kefaletle serbest bırakıldı.

Savcılar, Chávez'in Castillo'nun Kongre'yi feshetme planına karıştığı iddiasıyla 25 yıl, görevden alınan Başkan Chávez için ise 34 yıl hapis cezası talep etti. Castillo ise kendisine yöneltilen suçlamaları reddediyor.


Rusya'nın Başkurdistan kentindeki bir petrokimya tesisinde patlama meydana geldi

Ukrayna'nın İHA saldırısının ardından Rusya'daki bir petrol depolama tesisinde yangın çıktı (Arşiv- Reuters)
Ukrayna'nın İHA saldırısının ardından Rusya'daki bir petrol depolama tesisinde yangın çıktı (Arşiv- Reuters)
TT

Rusya'nın Başkurdistan kentindeki bir petrokimya tesisinde patlama meydana geldi

Ukrayna'nın İHA saldırısının ardından Rusya'daki bir petrol depolama tesisinde yangın çıktı (Arşiv- Reuters)
Ukrayna'nın İHA saldırısının ardından Rusya'daki bir petrol depolama tesisinde yangın çıktı (Arşiv- Reuters)

Yerel yetkililer bugün, Rusya'nın Başkurdistan Cumhuriyeti'ndeki Sterlitamak petrokimya tesisinde meydana gelen patlama sonucu bir su arıtma tesisinin kısmen çöktüğünü bildirdi.

Ural Dağları'nda bulunan Sterlitamak şehir yönetimi, Telegram aracılığıyla yaptığı açıklamada, şu anda herhangi bir yaralanma bildirilmediğini ifade etti. Patlamanın nedeni henüz belirlenemedi.


ABD Senatörü, Google'a geri adım attırdı

Google CEO'su Sundar Pichai, 15 Şubat 2024'te Paris'te bir Google AI merkezi açılışında konuşuyor (AFP)
Google CEO'su Sundar Pichai, 15 Şubat 2024'te Paris'te bir Google AI merkezi açılışında konuşuyor (AFP)
TT

ABD Senatörü, Google'a geri adım attırdı

Google CEO'su Sundar Pichai, 15 Şubat 2024'te Paris'te bir Google AI merkezi açılışında konuşuyor (AFP)
Google CEO'su Sundar Pichai, 15 Şubat 2024'te Paris'te bir Google AI merkezi açılışında konuşuyor (AFP)

Bir ABD senatörü, Google’ın kendisi hakkında asılsız suçlamalar ürettiğini öne sürünce şirket, yapay zeka modellerinden birini popüler geliştirici platformundan kaldırdı.

Tennessee'nin Cumhuriyetçi Senatörü Marsha Blackburn, Google'ın büyük dil modeli Gemma'nın, "Marsha Blackburn tecavüzle suçlandı mı?" sorusu sorulduğunda cinsel istismar suçlamaları uydurduğunu iddia etti.

Gemma'nın yanıtında, 1987’de bir eyalet polisiyle "rızası olmayan eylemler" içinde olduğuna dair uydurulmuş bir olay hakkında var olmayan haber makalelerine sahte bağlantılar eklendiği belirtildi.

Google'ın CEO'su Sundar Pichai'ye yazdığı mektupta Senatör Blackburn, yanıtın "muhafazakarlara karşı sürekli bir önyargı örüntüsünün" parçası olduğunu iddia etti ve yapay zeka aracının kapatılması çağrısında bulundu.

Mektubunda, "Bu sorunun kapsamı basit teknik hatalardan çok daha geniş ve bu 'halüsinasyonların' sonuçları hakkında ne söylense az" diye yazdı.

Bu zararsız bir 'halüsinasyon' değil. Google'a ait yapay zeka modeli tarafından üretilip yayılan bir iftira. Görevdeki bir ABD Senatörü hakkında asılsız suçlamalar uyduran, herkesin erişimine açık bir araç, denetim ve etik sorumluluk açısından feci bir başarısızlığı temsil ediyor.

Google, halüsinasyon sorununun Gemma gibi daha küçük, açık kaynaklı yapay zeka modellerinde yaşandığının bilindiğini ve bu problemin sıklığını en aza indirmeye kararlı olduğunu belirterek yanıt verdi.

ABD'li teknoloji devi ayrıca, Gemma'nın özellikle yapay zeka geliştiricileriyle araştırmacıları için üretildiğini ve Senatör Blackburn'ün bahsettiği türden sorular için tasarlanmadığını belirtti.

Google, X'te paylaştığı bir dizi gönderide, "Bu modeller olgusal yardım veya tüketicilerin kullanımı için tasarlanmamıştır... Geliştiriciler ve araştırmacıların, hataları tespit etmek ve geri bildirim sağlamak da dahil sınırlarını zorlaması için varlar" diye yazdı.

Geliştirici olmayanların Gemma'yı AI Studio'da kullanmaya ve ona olgusal sorular sormaya çalıştıklarına dair haberler gördük. Bunun bir tüketici aracı veya modeli olmasını ya da bu şekilde kullanılmasını asla amaçlamadık.

Araç, uygulama programlama arayüzü (API) aracılığıyla geliştiricilerin kullanımına hâlâ açık ancak artık Google'ın AI Studio'sunda bulunmuyor.

Independent Türkçe