30 kadını köleleştiren Kudüslü hahamın cezası belli oldu

Din okulu adı altında "korku evi" yönetiyordu

"Tarikat lideri" diye nitelenen hahamın okulu daha önceden de tartışma yaratmıştı (Unsplash)
"Tarikat lideri" diye nitelenen hahamın okulu daha önceden de tartışma yaratmıştı (Unsplash)
TT

30 kadını köleleştiren Kudüslü hahamın cezası belli oldu

"Tarikat lideri" diye nitelenen hahamın okulu daha önceden de tartışma yaratmıştı (Unsplash)
"Tarikat lideri" diye nitelenen hahamın okulu daha önceden de tartışma yaratmıştı (Unsplash)

İsrail'de 30 kadını köleleştirdiği gerekçesiyle yargılanan haham Aharon Ramati'nin cezası belli oldu.

Kudüs Bölge Mahkemesi'nin çarşamba günü açıkladığı kararda, Ramati'ye 9 ay kamu hizmeti cezası verildiği duyuruldu. Ayrıca haham, kurbanlara toplamda 43 bin dolar tazminat ödeyecek. 

Duruşmada, Ramati'nin suçunu itiraf edip anlaşmaya vardığı bildirildi. Ayrıca 11 kişinin yaşadığı ağır travmaların ardından hahama karşı duruşmada tanıklık yapmayı reddettiği aktarıldı.

Ramati, Kudüs'ün şehir merkezinde yer alan ve sadece kadınların katıldığı Baer Miriam adlı din okulunun yöneticiliğini yapıyordu. Haham, hakkında çıkan iddiaların ardından Şubat 2020'de tutuklanmıştı. 

İsrail polisi, "tarikat lideri" diye nitelediği Ramati'nin bu okulda kadınlarla kız çocuklarını köle gibi alıkoyduğunu bildirmişti. Olay, bu okuldan kaçan iki kadının haham hakkında suç duyurusunda bulunmasının ardından gündeme gelmişti. Ramati ise o dönem hakkındaki iddiaları yalanlamıştı. 

İsrail medyasında aktarılanlara göre Ramati, genç kadınlara ve kızlara, aylığı 220 dolara yatacak yer kiralıyordu. Haham'ın "korku evi" diye nitelenen bu okula giden kişilere fiziksel ve psikolojik şiddet uyguladığı, onları ailelerinden ve çocuklarından ayırarak yalnızlaştırdığı aktarıldı. 

Ayrıca kadınların hijyensiz ortamlarda zorla tutulduğu ve düzgün beslenmelerinin engellendiği ifade edildi.

Ramati'nin işkence ve istismar ağını ilk olarak 2008'de başlattığı bildirildi. Haham, 2015'te de tutuklanmış fakat mahkemeye çıkarıldığında, okuldaki kişilerin kendisi lehine savunma yapmasıyla serbest bırakılmıştı.

Independent Türkçe



Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor

Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
TT

Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor

Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)

İnsan beyninin daha fazla büyüyen bölgelerinin daha hızlı yaşlandığı saptandı. 

6 ila 7 milyon yıl önce ortaya çıkan insanları, yakın akrabaları olan diğer primatlardan ayıran en önemli özelliklerden biri büyük bir beyne sahip olması. 

Milyonlarca yıllık evrim sürecinde büyümekle kalmayıp karmaşık bir yapıya da bürünen insan beyni, dille iletişim kurmaktan geleceği planlamaya kadar pek çok avantaj sağlıyor.

Öte yandan hakemli dergi Science Advances'ta yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, bütün bunların bir bedeli de var. 

İnsan ve diğer primatların beyninin nasıl yaşlandığını gözlemlemek isteyen araştırmacılar, 480 insan ve 189 şempanzenin beyin taramalarını inceledi. 

Şempanzeler, insanların atası değil fakat iki tür de ortak bir atadan evrimleşti. İnsan beyni ise, şempanzelerinkinin üç katı büyüklükte.

Bilim insanları iki beyinde de 17 ayrı bölge olduğunu kaydetti. Bunların bazıları eşit boyuttayken, bir kısmı insanlarda daha geniş bir alana yayılmıştı. 

Bunlardan biri de gözlerin hemen arkasında yer alan ve karar vermede kritik rol oynayan orbitofrontal korteksti. 

Ardından yaşlanma sürecini inceleyen ekip, iki türün beyninin de zaman içinde küçüldüğünü gözlemledi. 

Ancak bazı kısımlar daha hızlı küçülürken, insan beynindeki en hızlı yaşlanmanın, orbitofrontal korteks ve evrimsel süreçte daha fazla büyümenin görüldüğü diğer bölgelerde gerçekleştiği bulundu.

Araştırmacılar ayrıca babun ve Hint şebeğinin beynini de şempanzelerle karşılaştırdı. Öte yandan bu kıyaslarda, beyin genişlemesi ve yaşa bağlı gerileme arasında bir ilişki saptanmadı. 

Heinrich Heine Düsseldorf Üniversitesi'nden ve çalışmanın yazarlarından Dr. Sam Vickery, beynin en hızlı genişleyen bölümlerinin, en karmaşık işlerden sorumlu olduğunu söylüyor. Bu durum, sözkonusu bölgelerin daha çabuk yıpranıp küçülmesini açıklayabilir.

Ancak insan beynindeki daha büyük kısımların neden daha hızlı küçüldüğünü açıklamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. 

Çalışmada yer almayan bazı uzmanlar da bulguların daha fazla katılımcıyla desteklenmesi gerektiğini düşünüyor. University College London'dan antropolog Dr. Aida Gomez-Robles "İnsanlardaki yaşlanmaya ilişkin benzer çalışmalar genellikle binlerce kişiyi içeriyor" diyerek ekliyor:

Bulgular, bu bölgelerin bazıları için geçerli ancak hepsi için geçerli olup olmadığını bilmiyoruz.

Bulguların kesin bir şekilde doğrulanması halinde ilginç bir durum da ortaya çıkıyor: İnsanların hayatta kalma şansını artırarak şempanzelerden daha uzun ömürlü olmasını sağlayan bölgeler, aynı zamanda ilk yaşlanan kısımlar.

Yaşın ilerlemesiyle ortaya çıkan bazı sorunlar, evrimin bir avantajla beraber bir dezavantaj da getirmesinin sonucu olabilir. Dr. Vickery şu ifadeleri kullanıyor:

Böyle muhteşem bir beynimiz var ama bunun bir bedeli de var.

Independent Türkçe, Science Alert, New York Times, Science Advances