İsrail Savaş Konseyi’nin, Mescid-i Aksa üzerindeki güvenlik yetkilerini Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’den geri alma ve Ramazan ayında 1948 Filistinlileri’nin Mescid-i Aksa’ya alınmaması yönündeki talebini uygulamama kararı aldı.
Konsey’in ayrıca, Ben-Gvir’in bazı taleplerini kabul ettiği ve Ramazan ayında Cuma günleri 250 bin yerine 50-60 bin kişinin Mescid-i Aksa’ya girmesine izin verme kararı aldığı ortaya çıktı.
Şarku’l Avsat’ın İsrail merkezli Kanal 12’den aktardığı habere göre Savaş Kabinesi, bu konuyla ilgili kararları güvenlik güçlerinin tavsiyeleri doğrultusunda almaya ve Filistinli İsrail vatandaşlarının Mescid-i Aksa’ya girişine geniş kısıtlamalar getirmemeye karar verdi.
Ayrıca polisin güvenlik gerekçesiyle ibadet edecek kişi sayısına tavan koyması ve ‘istihbarat bilgilerine göre’ kişisel kısıtlama getirilmesi de kararlaştırıldı.
Polis, Ramazan başında durumun daha sonra değerlendirilmesi şartıyla yaklaşık 50-60 bin kişinin Mescid-i Aksa’ya girmesine izin verecek.
Ben-Gvir ise konuya ilişkin bir açıklama yaparak, Başbakan Binyamin Netanyahu’yu Savaş Kabinesi’nin aldığı kararlara dair çıkan haberleri reddetmeye çağırdı.
Ulusal Güvenlik Bakanı açıklamasında, Başbakan’ın Mescid-i Aksa konusunda savaş kabinesi üyesi Benny Gantz’ın, barışın baş eğerek ve teröre teslim olarak elde edildiği görüşünü benimsediğini iddia etti.
Ayrıca, Ulusal Güvenlik Bakanı’nın yetkilerinin ‘algı kabinesine teslim edildiğini’ belirtti.
Savaş Konseyi’nin söz konusu kararından önce, İsrail polis teşkilatındaki üst düzey yetkililer bir uyarıda bulundu.
Yetkiler, Ben-Gvir’in Mescid-i Aksa’da dayattığı, Ramazan ayında Mescid-i Aksa’ya kısıtlama getiren kararlarının Kudüs’te ve İsrail’de ‘karma şehirler’ olarak bilinen 1948 Filistinlilerinin yaşadığı bölgede güvenlik durumunun alevlenmesine yol açabileceği konusunda uyardı.
İlk bakışta, Netanyahu ile Ben-Gvir arasında beklenen bir kriz var gibi görünüyor.
Ben-Gvir, Ramazan ayı boyunca güvenlik durumuyla ilgili görüşmelerin yapılacağı polis liderliği oturumuna, Netanyahu’nun bir temsilcisinin katılmasına izin vermedi.
İsrail hükümeti, Gazze’de savaşın başından itibaren Müslümanların Mescid-i Aksa’da ibadet etmesine kısıtlamalar getirirken, Yahudiler her an Mescid-i Aksa’ya girme imkanına sahip.
Mescid-i Aksa’da Cuma namazın kılanların sayısı normal şartlarda 50 bin iken savaş döneminde 5 bin ila 10 bin arasında kaldı.
Ramazan ayındaki Cuma günlerinde ise burada namaz kılanların sayısı normal günlerde 250 ile 500 bine ulaşırken, Ramazan ayında Mescid-i Aksa’da ibadet edenlerin sayısının 60 binden fazla olamayacağına dair karar tepki çekebilir.
Savaş Konseyi, Ben-Gvir’in Batı Şeria sakinlerinin Kudüs ve Mescid-i Aksa’ya girişinin engellenmesi yönündeki tavsiyelerinden bazılarını kabul etti.
Ben-Gvir bunların tamamen yasaklanmasını isterken, polis Batı Şeria’da 60 yaş ve üzeri sakinlerin girişine izin verilmesini önerdi.
İstihbarat servisi Şin Bet ise, 45 yaş üstü Batı Şeria sakinlerinin girişine izin verilmesini teklif etti.
Bu konuda henüz net bir karar alınmış değil ancak girişlerin ciddi şekilde kısıtlanması yönünde bir eğilim var.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Galant ise Salı günü yaptığı açıklamada, Hamas’ın Ramazan ayını ‘istismar etmesine’ karşı uyardı.
Galant, bu durumun Hamas’ın asıl amacı olan, İran ve Hizbullah üzerinden güçlendirilip 7 Ekim’de başlayan planının ikinci aşamasına dönüştürüleceğini iddia etti.
Bakan açıklamasında şu ifadelere yer verdi;
Bunu yapmalarına izin vermemeliyiz, amaç her ne şekilde olursa olsun bölgeyi sakinleştirmektir. Bu açıdan süreci iki basit parçaya bölmek gerekiyor ki, bunu siz de iyi biliyorsunuz, onlar da ayrımını yapıyorlar. Kim sabotajcıdır, kimden şüphelenilmelidir ya da kim bunu yapmak üzeredir ona ulaşmalı, onu durdurmalı ve ortadan kaldırmalıyız.
İsrail Ordu Radyosu’na göre, ordu ve Şin Bet, Netanyahu’yu, İsrail’deki Arap vatandaşların Ramazan ayında Mescid-i Aksa’da ibadet etmelerine yönelik kısıtlamalar konusunda yeni müzakereler yürütme ve bu konudaki kararı değiştirmeye çağırdı.
Şin Bet, Batı Şeria’da ‘güvenlik bozulması ihtimalinin yüksek olduğunu’ belirten bir rapor sundu ve bu gerçekleşirse, önümüzdeki dönemde bu gerilimi durdurup durduramayacaklarına dair şüphelerin olduğunu ifade etti.
Gazze’deki savaşa ve Hizbullah’a yönelik karşılıklı bombardımanlara atıfta bulunulan raporda, İsrail güçlerinin tüm bu cephelere konuşlandığı bir dönemde yeni çatışma ihtimaline karşı uyarı yer aldı.
Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, Kudüs ve Batı Şeria’daki Filistinlileri, Müslümanların girişine yönelik kısıtlamaya, Ramazan’ın ilk gününde Mescid-i Aksa’ya yürüyerek yanıt vermeye çağırdı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller ise, Hanniye’nin açıklaması hakkında yorum yapması istendiğinde, “ABD, geçmişteki uygulamalara uygun olarak, İsrail’i Müslümanların Ramazan ayı boyunca Mescid-i Aksa’ya erişimini kolaylaştırmaya çağırmaya devam ediyor” dedi.
Miller ayrıca, “Bu sadece insanlara hak ettikleri ve hakları olan din özgürlüğünün verilmesi meselesi değil, aynı zamanda İsrail’in güvenliği için de doğrudan önemli olan bir mesele. Batı Şeria’da veya daha geniş bir bölgede gerilimi alevlendirmek İsrail’in güvenlik çıkarına değildir” diye ekledi.
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
New York Belediye Başkanı seçilen Zohran Mamdani, San Juan'daki Karayip İslam Merkezi'ni ziyareti sırasında (EPA)
