Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



YouTube videoların "kamerayla çekilip çekilmediğini" belirtecek

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

YouTube videoların "kamerayla çekilip çekilmediğini" belirtecek

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

YouTube artık kullanıcılarına videolar "kamerayla çekildiğinde" söyleyecek çünkü videoların birçoğu öyle değil.

Etiketler, videonun altında "bu içerik nasıl yapıldı" yazan bir mesajla birlikte yer alacak. Etikette "Bu içerik, kamera veya başka bir kayıt cihazı kullanılarak çekildi" yazacak.

Etiketler, yapay zekanın yükselişine ve onunla üretilen videoların yaratabileceği risklere bir yanıt. Birçok uzman, videoları gerçek olup olmadığına göre etiketlemenin insanların sahte görüntüler yüzünden yanlış yönlendirilmesini engellemeye yardımcı olacağını ileri sürüyor.

Videolar, çeşitli platformların videonun montaj veya gerçek olup olmadığını netleştirmek için kullanabileceği bir standart olan C2PA (İçerik Güvenirliği ve Özgünlüğü Koalisyonu) standardını kullanıyor. Örneğin bazı kamera şirketleri, YouTube'un videonun gerçekten bir cihazda kaydedilip kaydedilmediğini otomatik olarak görebilmesi için bu teknolojiyi kameralarına eklemişti.

Videolar montaj edilse de bu etiketi alabiliyor. Ancak, videonun "temel doğasında veya içeriğinde" "önemli değişiklikler" yaratacak veya videonun nereden geldiğinin tespit edilmesini imkansız kılacak şekilde montajlanmaması gerekiyor.

Google halihazırda kendi yapay zeka üretimlerini işaretleyebilmeleri için YouTube kullanıcılarının videolarında "değiştirilmiş veya sentetik içerik" bulundurduğunu belirtmek için bir düğme kullanmasına izin veriyordu. Ancak yeni sistem, kullanıcıların gerçek videoları işaretlemesine izin vererek tam tersi şekilde çalışıyor ve yalan söylemeyi zorlaştıracak teknik sistemlere de başvuruluyor.

Independent Türkçe