Estonya Başbakanı İsrail'e yardım konusunda şu soruyu sordu: Batı Ukrayna'yı neden desteklemedi?

Estonya Başbakanı Kaja Kallas (EPA)
Estonya Başbakanı Kaja Kallas (EPA)
TT

Estonya Başbakanı İsrail'e yardım konusunda şu soruyu sordu: Batı Ukrayna'yı neden desteklemedi?

Estonya Başbakanı Kaja Kallas (EPA)
Estonya Başbakanı Kaja Kallas (EPA)

Estonya Başbakanı Kaja Kallas dün (Çarşamba) Avrupa Birliği (AB) liderlerinin katıldığı bir toplantıda, Batılı güçlerin İran'ın insansız hava araçları (İHA) ve füzelerle gerçekleştirdiği saldırıyı püskürtmek için İsrail'e yardım ederken Ukrayna'ya neden yardım etmediklerini sordu.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre Brüksel'de düzenlenen Avrupalı liderler zirvesinin açılışından önce gazetecilere konuşan Kallas, Ortadoğu'da geçen hafta sonu yaşanan gelişmelerle AB'nin yanı başındaki iki yıllık çatışma arasında bir paralellik kurdu.

Kiev'in savaş çabalarına Avrupa'nın desteğini arttırmak için bir kampanyaya öncülük eden ve Kremlin'in açık sözlü bir eleştirmeni olan Kallas, “İran'ın İsrail'e saldırısını püskürtmek için farklı ülkeler arasındaki iş birliğine baktığımızda, bu daha fazlasını yapabileceğimizi gösteriyor” dedi.

Kallas, “Saldırıları önleyebilmesi için Ukrayna'ya benzer şekilde hava savunması sağlayabiliriz” ifadesini kullandı.

Tahran, 1 Nisan'da Şam'daki konsolosluğuna yapılan saldırıya karşılık olarak İsrail’e 300'den fazla İHA ve füze fırlattı.

İran saldırısı, ABD, İngiltere, Fransa ve Ürdün güçleri tarafından desteklenen İsrail hava savunma sistemleri tarafından engellenmesinin ardından çok sınırlı hasar ve kayıpla sonuçlandı.

Saldırının ardından Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy müttefiklerine İsrail için gösterdikleri ‘birlikteliği’ Ukrayna için de göstermeleri çağrısında bulundu. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ise Kiev'in hava saldırılarına karşı aynı korumadan yararlanmasını önerdi.

Rus güçlerinin Ukrayna'ya karşı kullandığı İran yapımı Şahid İHA’lara atıfta bulunan Kallas, “İsrail’e fırlatılan İHA’lar, gece gündüz Ukrayna'ya saldıran İHA’ların aynısı. Eğer aynı müttefikler onları İsrail’de yok edebiliyorsa, Ukrayna'da da yok edebilir. Bu, iş birliği yapabileceğimizi ve bunu başarabileceğimizi gösteriyor” ifadelerini kullandı.



İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
TT

İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)

İsrail'le 12 günlük çatışmanın ardından İran ülke içindeki baskıyı artırıyor.

Guardian'ın haberinde, 13 Haziran'da İsrail'in saldırısıyla başlayan ve İran'ın misillemesinin ardından 24 Haziran'da ABD'nin arabuluculuğunda ateşkes ilan edilen çatışmaların, İran'da "geniş çaplı bir iç baskı dalgasını" tetiklediği belirtiliyor.

İsrail'in 23 Haziran'da Evin Hapishanesi'ne düzenlediği saldırıda 71 kişinin hayatını kaybettiği anımsatılıyor. Hayatta kalan bazı mahkumların da daha kötü koşullardaki cezaevlerine nakledildiği yazılıyor.

Mahsa Emini protestolarına katıldığı gerekçesiyle hapse atılan aktivist Rıza Handan'ın, bombalamadan sonra daha kötü şartlardaki bir hapishaneye gönderildiği belirtiliyor. 60 yaşındaki aktivistin kızı şunları söylüyor:

Ne babamın ne de diğer mahkumların yatağı var, yerde uyumak zorunda kalıyorlar. Bir keresinde uyandığında battaniyesinin içinde 6 ya da 7 tahtakurusu bulmuştu.

Kadın mahkumların da yanlarına kişisel eşyalarını bile alamadan Karçak Hapishanesi'ne gönderildiği belirtiliyor. İdam cezasına çarptırılan Kürt yardım çalışanı Pakşan Azizi'den en az iki gündür haber alınamadığı aktarılıyor. Af Örgütü'ne göre Azizi, "barışçıl insani yardım ve insan hakları faaliyetleri" nedeniyle cezalandırıldı. Tahran yönetimiyse kendisini "devlete karşı silahlı isyanla" suçluyor.

Savaş sonrası İran genelinde bir güvenlik baskısı dalgası başlatıldığı da ifade ediliyor. Kolluk kuvvetlerinin kontrol noktaları oluşturduğu ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle birçok kişinin tutuklandığı aktarılıyor.

İsrail-İran çatışmalarında Mossad'ın Tahran'da gizli bir drone üssü kurduğu ortaya çıkmıştı. Ayrıca istihbarat teşkilatına bağlı komandoların saldırıdan aylar önce başkente sızarak operasyon sırasında İran'ın hava savunma sistemlerini imha ettiği belirlenmişti. Mossad da casusların saldırılarda yer aldığını doğrulamıştı.

İran devlet medyasında geçen ay çıkan haberlerde, İsrail istihbaratı adına çalıştığı iddia edilen 700 kişinin yakalandığını duyurulmuştu. ABD merkezli İran İnsan Hakları Merkezi'nin (CHRI) verilerine göre 6 kişi casusluk iddiasıyla idam edildi. CHRI'dan Hadi Gayemi şu iddiaları paylaşıyor:

İranlı yetkililer, insanları hiçbir gerekçe göstermeden ve avukatlarına erişim hakkı vermeden gözaltına alıyor, ardından ‘ulusal güvenlik' suçlamalarıyla idam ederek halkı sindirmeye ve kontrolü yeniden kurmaya çalışıyor.

New York Times'ın analizinde de Evin Hapishanesi'nin "insan hakları ihlalleriyle" gündem olduğu hatırlatılıyor. Haberde, 12 günlük çatışmaların ardından Tahran yönetiminin tarihsel bir kavşakta olduğu yazılıyor. İran'ın ileride içerideki baskıyı artırmakla ülkenin dönüşümüne yönelik politikaları uygulamak arasında bocalayabileceği ifade ediliyor.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times