عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Irak’taki silahlı grupların İsrail'e fırlattığı roketler ABD’yi ve İran'ı endişelendirdi

Irak’taki silahlı grupların İsrail’e yönelik roketli saldırıların son dönemde artması, bölgede gerilimin tırmanmasına yol açabileceği endişesine neden oldu

Iraklı silahlı gruplardan Hizbullah Tugayları, üyelerinin İsrail bayrağını çiğnediği bir askerî geçit töreni düzenledi (Reuters)
Iraklı silahlı gruplardan Hizbullah Tugayları, üyelerinin İsrail bayrağını çiğnediği bir askerî geçit töreni düzenledi (Reuters)
TT
TT

Irak’taki silahlı grupların İsrail'e fırlattığı roketler ABD’yi ve İran'ı endişelendirdi

Iraklı silahlı gruplardan Hizbullah Tugayları, üyelerinin İsrail bayrağını çiğnediği bir askerî geçit töreni düzenledi (Reuters)
Iraklı silahlı gruplardan Hizbullah Tugayları, üyelerinin İsrail bayrağını çiğnediği bir askerî geçit töreni düzenledi (Reuters)

Irak'taki İran yanlısı silahlı grupların son birkaç haftadır İsrail'e yönelik roket saldırılarını arttırması Washington'da endişelere yol açarken, İran'ın müttefiklerinden bazıları da saldırıların kan dökülmesine yol açması halinde İsrail'in misilleme yapmasından ve bölgede gerilimin tırmanmasından korkuyor.

Batılı yetkililer ve İsrailli uzmanlar her ne kadar yüzlerce kilometre uzaktan düzenlenen bu saldırıları İsrail için Hamas Hareketi’nin ve Hizbullah’ın doğrudan saldırıları kadar büyük bir tehdit olarak görmese de saldırıların sıklığı ve karmaşıklığı artmış durumda.

ABD'li yetkililere ve İsrail ordusunun kamuoyuna yaptığı açıklamalara göre saldırılardan en az ikisi hedeflerini vururken, ABD ve İsrail savunma sistemleri çok sayıda füze ve mermiyi karşılamak zorunda kaldı.

İran’ın ve ABD'nin endişeleri

ABD merkezli düşünce kuruluşu Washington Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü’nden Michael Knights, genel olarak kullanılan silah sistemlerinin çeşitliliğinin ve saldırıların sıklığının arttığını belirtti. Knights, bu durumun ‘İsrail'in görevini zorlaştıracağını ve savunma alanındaki maliyetlerini arttıracağını’ söyledi.

Reuters, aralarında Iraklı silahlı gruplar ve İran'ın Direniş Ekseni olarak bilinen bölgesel müttefik ağındaki diğer gruplardan kaynakların yanı sıra, ABD ve bölge ülkelerinden yetkililerin de araların bulunduğu 10'dan fazla kişiyle konuştu. Bu kişilerin çoğu hassas bir konuda samimi değerlendirmelerde bulunabilmek için isimlerinin gizli kalmasını şart koştu.

Hizbullah Tugayları (Ketaib Hizbullah) ve Nuceba Hareketi gibi Iraklı silahlı grupların saldırılarının Washington'da giderek artan bir endişeye yol açtığı belirtiliyor. Bunun yanı sıra kapsamlı bir bölgesel çatışmadan kaçınmak için İsrail ile çatışmalarını dikkatle ölçüp biçen İran ve Lübnan'daki müttefiki Hizbullah’ta da bazı çevreler bu konuda tedirgin.

İran’a yakın Iraklı gruplar arasındaki hâkim görüşü aktaran Direniş Ekseni komutanlarından biri, “Direniş Ekseni’ni, şu an istemediği bir duruma bulaştırabilirler” dedi.

“Doğal bir seyir”

Direniş Ekseni’nin en örgütlü unsurları olan İran ve Hizbullah geçmişte Iraklı grupları dizginlemeye çalışmıştı.

Irak’ta İsrail’e yönelik saldırılara katılan başlıca silahlı gruplardan biri olan Nuceba Hareketi Sözcüsü Hüseyin el-Musevi Reuters'a yaptığı açıklamada, saldırıların, Iraklı grupların rolünün ‘doğal bir seyri’ olduğunu ve Gazze'deki savaşın maliyetini arttırmayı amaçladığını söyledi.

Direniş Ekseni tarafından yürütülen operasyonların zaman ya da mekanla sınırlı olmadığını söyleyen Musevi, “Direniş Ekseni gruplarından biri olarak haklı olduğumuz ve arkamızdaki halk ve resmi iradeyi temsil ettiğimiz sürece sonuçlarından korkmuyoruz” ifadelerini kullandı.

xscdvfrgb
Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, İran Dışişleri Bakan Vekili Ali Bakıri'yi Beyrut'ta ağırladı (Hizbullah Medya Ofisi/Reuters)

Hem Washington hem de Tahran'la ittifakını dikkatli bir şekilde dengeleyen Irak hükümeti, saldırıları resmen onaylamadı, ancak durduramadı ya da durdurmak istemedi.

Eleştirmenlere göre bu durum, İran'a yakın Iraklı silahlı grupların siyasi kanatlarının yer aldığı bir koalisyon tarafından kurulan hükümetin başında olan Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin otoritesinin sınırlarını gösterirken, aynı zamanda Irak'ın iş dünyasına kapılarını açan istikrarlı bir ülke olarak imajını düzeltme çabalarını da baltalayabilir.

Iraklı silahlı grupların kökleri

Irak İsrail'i tanımıyor ve 2022 tarihli bir yasa, İsrail ile ilişkileri normalleştirmeye çalışanlar ya ölüme ya da müebbet hapis cezasına çaptırılmasını öngörüyor.

Ne İsrail ne de Irak hükümetleri yorum taleplerine yanıt verirken, ABD Dışişleri Bakanlığı da konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti.

Iraklı silahlı grupların kökleri 2003 yılında Saddam Hüseyin rejiminin düşürülmesinin ardından Irak'ta ABD güçlerine karşı verilen mücadeleye dayanıyor. O zamandan beri bölgede daha fazla alana erişen bu grupların ve Kızıldeniz'deki gemilere saldırılar düzenleyen Yemen'deki Husiler gibi İran’ın diğer müttefiklerinin rolleri de ivme kazandı.

Iraklı silahlı gruplar, İran'ın Suriye savaşında desteklediği Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed'e bağlı güçlerin yanında yer alarak, İsrail sınırına yakın bölgelerde mevziler edindiler. Bunun yanında 2021 ve 2022'de Suudi Arabistan’a ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) karşı insansız hava araçlarıyla (İHA) düzenlenen saldırıların sorumluluğunu kimliği belirsiz bir Iraklı grup üstlendi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’dan aktardığı habere göre Michael Knights, Iraklı silahlı grupların İsrail'e yönelik saldırılarının Bağdat'ın güneyindeki bölgelerden ve Irak-Suriye sınırında İran yanlısı grupların kontrolündeki bölgelerden düzenlendiğini söyledi.

Füzelerin Irak'tan İsrail'e ulaşabilmesi için Suriye, Ürdün ya da Suudi Arabistan üzerinden geçmesi gerekiyor.

Yanlış hesaplama

Direniş Ekseni komutanlarından biri, İran’ın Iraklı grupların İsrail'e karşı bölgesel savaşa katılmasını istemesine rağmen, yanlış hesap yapmalarından her zaman endişe duyduğunu ifade etti.

Iraklı silahlı gruplar, geçtiğimiz ocak ayında Ürdün'de ABD üssüne İHA ile düzenledikleri saldırıda üç ABD askerini öldürerek, istemeden de olsa büyük bir bölgesel gerilimi tetiklemişlerdi.

Irak’a komşu bir Arap ülkesini hedef alarak ve ABD askerlerini öldürerek ABD'nin ve bölge ülkelerinin kırmızı çizgilerini aşan saldırı üzerine ABD hem Irak’ta hem Suriye'de hava saldırıları düzenledi. Saldırılar sonucunda çok sayıda kişi öldü.

İranlı ve Iraklı kaynaklar o dönemde Reuters'a yaptıkları açıklamalarda gerilimin tırmanma riskinin, İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun yurt dışı kolu Kudüs Gücü Komutanı İsmail Kaani’nin Bağdat'a giderek, Iraklı silahlı gruplardan saldırılarını azaltmalarını istemesini gerektirecek kadar ciddi olduğunu söylediler.

ABD askerlerini hedef alan saldırılar durduktan sonra kısa bir süre sakin bir ortam hâkim olsa da bu sürenin ardından Iraklı silahlı gruplar bu kez İsrail'e odaklandılar.

Konunun hassas olması nedeniyle isminin açıklanmaması şartıyla konuşan İranlı üst düzey bir yetkili, Iraklı grupların odak noktasının Gazze savaşı nedeniyle İsrail üzerindeki baskıyı sürdürme planı çerçevesinde İsrail’e kaydığını söyledi.

Bu saldırıların karmaşık ve sık olmasının Iraklı silahlı grupların yarattığı tehditteki artışa işaret ettiğini söyleyen İranlı yetkili, “ABD ordusu, askerlerini korumak ve müttefiklerinin savunmasını güçlendirmek için harekete geçmekte tereddüt etmeyecektir” değerlendirmesinde bulundu.

Artan tehditler

Irak daha önce de 1991 yılında Körfez Savaşı sırasında İsrail'i tehdit etmiş, Saddam Hüseyin, Tel Aviv ve Hayfa’yı scud füzeleriyle yaylım ateşine tutmuştu.

Washington, o dönemde, Irak ordusunu Kuveyt'ten çıkarmak için ABD öncülüğünde Arap ordularından oluşan koalisyona zarar verebilecek bir gerilimden kaçınmak için İsrail'i karşılık vermemeye ikna etti.

Hamas üyelerinin 7 Ekim 2023 tarihinde İsrail'e saldırması ve ardından Gazze'deki savaşın başlamasından sonra, Iraklı silahlı grupların yanı sıra İran'la müttefik olan diğer gruplar da Filistinli gruplarla dayanışma içinde saldırılar düzenleyeceklerini açıkladılar.

Söz konusu gruplar başlangıçta ağırlıklı olarak ABD’nin Irak ve Suriye'deki askeri üslerini hedef alsalar da 2 Kasım'da İsrail'e yönelik ilk saldırılarını duyurdular.

Bunu takip eden aylarda İran yanlısı silahlı grupların saldırıların sorumluluğunu üstlendikleri açıklamalara göre silahlı grupların ABD güçlerine yönelik saldırıları açıkça durdurmasından sonra bile, dördü şubat ayında olmak üzere İsrail'e başka saldırılar düzenlendiği iddiası ortaya atıldı.

İddia edilen saldırıların sayısı mart ayında 17'ye yükseldi. Bu ise söz konusu saldırıların mayıs ayında iki kattan fazla aratarak günlük ortalama bir saldırıya tekabül ettiği anlamına geliyor. Ancak ABD'li yetkililer ve İran yanlısı Direniş Ekseni’nden bir kaynak, iddia edilen saldırıların hepsinin gerçek olduğundan emin olmadıklarını söylediler.

Reuters, tam olarak kaç saldırı düzenlendiğini ya da kaçının hedefini vurduğunu belirleyemedi.

İddialara genellikle sosyal medya platformlarında yayınlanan ve füzelerin Irak'ın uzak çöl bölgelerinden fırlatıldığını gösteren videolar eşlik ederken, silahlı unsurların dini figürlerin isimlerini zikrettikleri duyuruluyordu. Reuters bahsi geçen videoların ne zaman ve nerede çekildikleri de teyit edemedi.

“Sınırsız yetki”

İsrail, komşusu olduğu ülkelerde düzenlediği hava saldırıları hakkında nadiren yorum yapıyor. Ancak 2019 yılında Irak'ta İran yanlısı gruplara ait mevzilere hava saldırıları düzenlediğine inanılıyor. Zira İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, orduya ‘İran'ın planlarını engellemek’ üzere harekete geçmeleri için ‘sınırsız yetki’ verdiğini söyledi.

İsrail ordusu, Irak'taki İran yanlısı gruplar tarafından fırlatıldığı öne sürülen füzeler hakkında bilgi istendiğinde yorum yapmaktan kaçındı.

İsrailli yetkililer, ilki kasım ayında bir okulu, ikincisi ise nisan ayında bir deniz üssünü hedef alan ve İsrail basınında saldırının Irak’tan yapıldığı belirtilen, kıyı kenti Eilat'a yönelik en az iki saldırıyı kamuoyu önünde teyit ettiler.

Bunun yanında İsrail ordusu, ‘doğudan’ gelen ve Irak’tan fırlatıldıkları düşünülen füzelerin hava savunma sistemi tarafından imha edildiğini, saldırılar sonucunda herhangi bir yaralanma ya da ölüm vakası bildirilmediğini açıkladı.

İsrail Hava Kuvvetleri'nden emekli general ve eski askeri istihbarat şefi Amos Yadlin, İsrail'e yönelik saldırıların oluşturduğu tehdidin düzeyinin, Lübnan'daki Hizbullah’ın ya da Yemen'deki Husilerin oluşturduğu tehditten ‘daha düşük’ olarak sınıflandırıldığını söyledi.

ABD Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) bir yetkili, Ortadoğu'nun çeşitli yerlerinde faaliyet gösteren ABD güçlerinin, ABD’nin İsrail'i ve bölgesel güvenliğini savunma taahhüdü çerçevesinde Irak'tan fırlatılan füzeleri önlediğini açıkladı. Yetkili, artan tehditler karşısında bu tür önlemlerin de arttığını ifade etti.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Savaştan sonra Gazze: Beş senaryo

İllüstrasyon: Nash Weerasekera
İllüstrasyon: Nash Weerasekera
TT
TT

Savaştan sonra Gazze: Beş senaryo

İllüstrasyon: Nash Weerasekera
İllüstrasyon: Nash Weerasekera

Nasır el-Kudva

Sorulması gereken asıl soru ‘savaşın sona ermesinden sonra Gazze Şeridi'ndeki duruma hangi çözüm uygun olur?’ sorusudur. Bu soruya verilecek doğru yanıt, bölgeyi bir bütün olarak doğruya götürecektir. -Allah korusun- yanlış bir cevap verilmesi halinde ise bu sadece Gazze Şeridi ya da Filistin davası için değil, genel olarak bölge ve belki de ötesi için büyük felaketlere yol açacaktır.

Bazı Batılı taraflar Gazze Şeridi'nde savaş sonrasını ‘ertesi gün’ olarak adlandırırken, Filistin’in aydın ve nüfuz sahibi tarafları çeşitli nedenlerle savaş sonrasına dair tartışmada yer almadı. Sorunlardan biri, çok sayıda Batılı düşünce kuruluşunun Filistin'deki ya da Gazze'dekine benzer durumlarla ilgili uzmanlığa ve bilgiye sahip oldukları iddiasıyla bu sorunun cevabın vermeye çalışmalarıdır. Şimdiye kadar bu soruyu cevaplama girişimlerinde kasıtlı bir kafa karışıklığı ya da Filistinlilerin çıkarlarını göz ardı ederek İsrail’in aptalca ve hatta pratik olmayan tutumlarını savunmak için ortak bir çaba nedeniyle umut verici ilerlemeler kaydedilemedi. Tüm bu girişimlerde, bağımsız Filistin devletini desteklemek ve bu devletin İsrail ile istikrarlı bir barışa ulaşması için gerekli olan bir Filistin ekonomik, sosyal ve siyasi yapısının kurulması ihtiyacı görmezden gelindi.

Bu makalenin kaleme alınmasındaki amaç, Gazze Şeridi'nin öncelikle fiziksel ve sosyal olarak yeniden inşa edilmesi gerektiği gibi bariz konulara değinmekten ziyade, başarısız olanlar da dahil olmak üzere çeşitli olasılıkları incelemek ve bu olasılıkların neden başarısız olduklarını göstermektir. Böylece bir dereceye kadar farklılık ve değişiklik olsa da makul ve uygulanabilir bir olasılığın önünü açmaktır. Bu hususta beş temel olasılık söz konusu. Beraberlerinde de türettikleri alt olasılıklar bulunuyor.

“Gazze Şeridi'nin şu ya da bu şekilde işgal edilmesi, sadece zamanın ruhuna ve arzulanan siyasi çözüme aykırı olduğu için değil, aynı zamanda İsrail bunu uygulamaktan aciz olduğu için de son derece aptalcadır.

İlk olasılık, İsrail’in Gazze’de çeşitli şekillerde uzun bir süre daha askeri olarak kalmaya devam etmesi ve potansiyel olarak sivil veya yerel bir Filistin yönetiminin kurulması. Bu senaryo, İsrail'in Batı Şeria'yı işgal etmesini takip eden yıllarda yaptıklarına benziyor ve Batı Şeria’da yerleşim birimleri inşa etme, buraya akın akın yerleşimci taşıma, Oslo Anlaşmalarının uygulanmasını engelleme ve anlaşmayı tam tersine çevirme girimlerini yansıtıyor. Bu çözüm, Gazze Şeridi'nin etrafında bir tampon bölge kurulması, askeri olarak kontrol edilmesini kolaylaştırmak için çapraz yollar inşa edilmesi, nüfusun zorla yerinden edilmesi ve hatta Gazze Şeridi'nde yeniden İsrail yerleşim birimlerinin inşa edilmesi gibi umutsuz ve aşırı sağcı fikirlere hizmet ediyor.

Bu olasılığın temelleri, Gazze Şeridi'nin şu ya da bu şekilde yeniden işgal edilmesine dayanıyor. Sadece zamanın ruhuna ve arzulanan siyasi çözüme aykırı olduğu için değil, aynı zamanda İsrail bunu uygulamaktan aciz olmasının yanında, özellikle savaşın devam etmesine ve işgale karşı direnişin gelişmesine yol açacağı gerçeğinden dolayı da son derece aptalcadır. Direnişin gelişmesi yoğun bir askeri varlık ve büyük bir idari çaba gerektirecektir. Gazze Şeridi'nin tamamen harap olmuş halini düzeltme konusundaki büyük ikilemden bahsetmiyorum bile. İsrail bunu sağlayamaz, zaten hiçbir şekilde yapmak istemez. Bu olasılık, hayata geçirilmesinde iş birliği yapan her Filistinli bir ajan olarak görülecek ve hayatını tehlikeye sokacaktır.

Son olarak, bu olasılık İsrail için daha ciddi iç siyasi sorunlara yol açacaktır. İsrail, Gazze Şeridi’nde sadece sınırlı bir süre kalmak istese bile bu, uluslararası toplumla ek sorunlar yaşamasına neden olacaktır. Burada neredeyse İsrail'in tüm dostlarının, ona bu olasılıktan kaçınmasını tavsiye ettiğini hatırlatmakta fayda var.

İkinci olasılık ise Gazze Şeridi'nde kanun ve düzenin korunmasından sorumlu olacak ve özellikle de Hamas'ın askeri olarak yeniden toparlanmasını engelleyecek, çok uluslu bir gücün konuşlandırılmasıdır. Buna söz konusu çok uluslu güce katılan ülkelerin siyasi hedeflerine hizmet etmesi de eşlik edebilir. Şarku’l Avsat’ın Majalla’dan aktardığı analize göre bu çok uluslu güç, bazı Filistinli kuruluşları veya kişileri yerel bir organ oluşturmak amacıyla kullanabilir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nden (BMGK) söz konusu güç için karar çıkarma girişiminde bulunulabilir. Ancak bunun gerçekleşmesi pek olası değildir. Zira bu güç, BMGK tarafından yetkilendirilse bile, BM barış gücünden farklı olacaktır, çünkü BM barış gücü muharip bir güç değildir. Bu gücün oluşturulma olasılığı en iyi ihtimalle ABD'nin doğrudan katılma isteğiyle bağlantılı olacaktır ki, ABD yönetimi bunu defalarca kez göz ardı etti. Ayrıca Filistinliler ve Arap ülkeleri halklarının büyük bir kısmı bu gücü, İsrail işgalinin sulandırılmış bir biçimi olarak görecektir. Bu yüzden söz konusu güce karşı silahlı direniş ortaya çıkabilir.

“Genel seçimler yapılana kadar Gazze Şeridi’ni inşa edecek ve yönetecek bir mekanizma oluşturulması gerekiyor. Bu mekanizma Filistin Yönetimi’ne bağlı ancak yetkinlik ve yolsuzluktan arınmışlık açısından ondan farklı olmalı.

Üçüncü olasılık, Hamas’ın Gazze Şeridi'ni kontrol etmeye bir şekilde devam etmesi. Fakat İsrail'in, hatta ABD'nin ve Batılı ülkelerin buna izin vereceğini düşünmek zor. Bazı bölge ülkeleri bile bu fikri kabullenemeyebilir. Dolayısıyla bu ihtimal gerçek bir olasılık olarak görünmüyor.

Dördüncü olasılık, Filistin Yönetimi'nin dışarıdan destek alarak Gazze Şeridi'nin yönetim sorumluluklarını yeniden üstlenmesi. Bazı güvenlik birimlerinde bu olasılığa yönelik birtakım hazırlıklar yapıldığına dair sinyaller görülmeye başladı. Mevcut İsrail hükümeti, Abbas'ı Batı Şeria'da tutsa da İsrailli bazı aşırı sağcı bakanların Filistin Yönetimi’ni devirmek ve Batı Şeria'yı ilhak etmek amacıyla son zamanlarda tutumlarını değiştirmelerine rağmen bu olasılığı reddediyor. Çünkü İsrail hükümeti bunun Filistin’in varlığına ve ulusal bağımsızlık fikrine doğru atılacak büyük bir adım olacağını düşünüyor.

Bu çözüm ve belki de diğer bazı tarafların bu çözüme verdiği destek, yüzeysel olarak mantıklı görünse de iki açıdan sorunlu. Bunlardan birincisi, mevcut yetkililerin Gazze Şeridi'nde gerekli çalışmaları etkili ve kabul edilebilir bir şekilde yürütememesi. İkincisi ve en önemlisi, Hamas ve Gazze Şeridi'ndeki müttefiklerinin bu fikri kabul etmelerini hayal etmenin zor olması. Çünkü bu fikre katı bir bakış açısıyla yaklaşacaklarını ve hedeflerinin siyasi olarak bile olsa Hamas’ı tamamen ortadan kaldırmak olacağını biliyorlar. Buna bir de Ramallah’taki Filistin Yönetimi'nin Filistinlilerin büyük bir kısmı tarafından kabul görmemesi ve hatta önde gelen isimlerinden nefret edilmesi ekleniyor.

Bu yüzden yukarıdaki dört temel olasılığın başarısızlıkla sonuçlanacağı neredeyse kesin olmasından dolayı, gerçekliğe ve başlıca tarafların tutumlarına hitap eden ve Gazze Şeridi'ndeki mevcut zor görevleri tamamladıktan sonra sonraki aşamalara geçmeyi kolaylaştıran beşinci bir çözüm düşünmek gerekiyor. Bu elbette sihirli bir çözüm olmayacak. Ancak bu çözüme ulaşmak için bazı önkoşullar da bulunuyor. Bunların ilki, İsrail'in Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi. Bu, Gazze Şeridi'nin, uluslararası toplumun ciddi bir katılım göstermesiyle yeniden inşasına olanak sağlayacaktır. Bu geri çekilmenin, rehinelerin serbest bırakılmasına olanak tanıyacak makul bir takas anlaşması gerektirdiği anlaşılıyor. İkinci olarak genel seçimler yapılana kadar Gazze Şeridi’ni inşa edecek ve yönetecek bir mekanizma oluşturulması gerekiyor. Bu mekanizma Filistin Yönetimi’ne bağlı, ancak yetkinlik ve yolsuzluktan arınmışlık açısından ondan farklı olmalı. Aynı zamanda ne Hamas'ın ne de diğer grupların doğrudan dahil olduğu, ancak Hamas'ın kendisine karşı düşmanca bir yapı olarak görmediği, yeni bir Filistin güvenlik yapısının kurulmasına yönelik adımları başlatması gereken bir mekanizma olmalı.

“Binyamin Netanyahu ve hükümetinin bir çözüme izin vermeyeceği açık. Çünkü Netanyahu savaşı kendini kurtarmak için sürdürmek istiyor. Hem o hem de hükümeti mümkün olan tek siyasi çözüme karşılar.

Üçüncü olarak geçici bir güvenlik yapısı oluşturulmalı. Tercihen Araplar yer almalı ve her halükârda geçici olmalı. Bu yapı ne Gazze Şeridi'ni yönetecek ne de idare edecek. Yalnızca Filistin mekanizmasına ve onun güvenlik yapısına yardımcı olmalı. Ön şartlarının başında ise İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi yer almalı. Bu oluşum aynı zamanda 1967 sınırlarında bağımsız bir Filistin devleti kurulmasını ve belirli bir takvim çerçevesinde, İsrail ile birbirlerini tanımalarını öngören ve taraflarca üzerinde mutabık kalınan bir siyasi çerçeve ile bağlantılıdır.

Başka bir deyişle, bu çözüm Gazze Şeridi’ndeki daha geniş kapsamlı bir çözümle, yani Filistin ve İsrail'den oluşan iki devletin yan yana yaşamasına dayalı siyasi bir çözümle bağlantılıdır. Burada kapsamlı katılımın ve gerçek bir uygulamanın sağlanması için Gazze'nin yeniden inşasına yönelik uluslararası bir bağışçılar konferansının düzenlenmesi gerektiğini, ayrıca uluslararası toplumun, sürecin ulusal niteliğini ortadan kaldırmadan süreci takip etmesine ve incelemesine olanak tanıyacak gerekli mekanizmaları bulabileceğini de not ediyoruz.

Beşinci olasılık, yukarıdaki ilgili tüm bu hususlar, tüm gereklilikleri birbiriyle ilişkilendirme becerisi gerektiriyor. Bu nedenle büyük bir güç, ilgili taraflar arasında geniş anlayış ve tarafların bir dereceye kadar tatmin olması da buna ekleniyor. Ancak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve hükümetinin bir çözüme izin vermeyeceği açık. Çünkü Netanyahu savaşı, kendini kurtarmak için sürdürmek istiyor. Hem o hem de hükümeti mümkün olan tek siyasi çözüme karşı çıkıyorlar. Özellikle ABD Başkanı Joe Biden'ın savaşı sona erdirme ve esir takası anlaşmasına ulaşma girişimi için bizzat ağırlığını koymasının ardından neler olacağını hep birlikte göreceğiz.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafında Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.