Bilim insanları kafatasının arkasında bugüne kadar görülen en büyük boynuzu taşıyan bir dinozor türü keşfetti. Adını İskandinav mitolojisindeki kurnazlık tanrısı Loki'den alan dinozor, "tuhaflığın sınırlarını zorluyor".
Hakemli dergi PeerJ'de dün yayımlanan bir makalede Ceratopsidae familyasına ait yeni bir otobur dinozor türü tespit edildiği açıklandı.
Yaklaşık 92 milyon yıl önce ortaya çıkan ve 66 milyon yıl önce dinozorların sonunu getiren kitlesel yok oluşa kadar yaşayan bu familya burunlarındaki boynuzlarıyla biliniyor.
Lokiceratops rangiformis adı verilen yeni dinozorunsa burnunda boynuzları yok. Bunun yerine kafatasının arkasındaki yaka denen kısımda bıçak gibi boynuzlar taşıyan canlı, bunların hem gösterişli hem de büyük olmasıyla dikkat çekiyor.
Çalışmanın ortak başyazarı Joseph Sertich "Bu yeni dinozor, bir ceratopsia türünde bugüne kadar görülen en büyük yaka boynuzlarına sahip olmasıyla tuhaf ceratopsia başlıklarının sınırlarını zorluyor" diyor:
Bu kafatası süsleri, boynuzlu dinozor çeşitliliğinin kilidini açmanın anahtarlarından biri ve evrimsel seçilimin Kretase ekosistemlerinin baş döndürücü zenginliğine katkıda bulunarak gösterişli bir görünüme yol açtığını gösteriyor.
Ceratopsidae familyasını içine alan ceratopsia grubunun en meşhur üyesi Triceratops, Lokiceratops'tan 12 milyon yıl sonra ortaya çıktı.
2019'da ABD'nin Montana eyaletinde bulunan kalıntıları bir araya getiren bilim insanları, yeni keşfettikleri Lokiceratops'un yaklaşık 7 metre uzunluğunda ve 5 ton ağırlığında olduğunu tahmin ediyor. Yaka boynuzlarının uzunluğuysa yaklaşık 1 metre.
Araştırmacılar bu canlının, Centrosaurinae adlı boynuzlu dinozorların Kuzey Amerika'da bugüne kadar bulunan en büyük örneği olduğunu söylüyor.
Sertich, ağzında en az 200 dişi bulunan Lokiceratops için "Muhtemelen günümüzdeki gergedan ve fillere benzer şekilde davranan 4 ayaklı bir otoburdu" ifadelerini kullanıyor:
Keskin gagasıyla sert bitkileri kesiyor ve yanağındaki dişlerle de bunları dilimliyordu.
Dinozorun boynuzlarınınsa kuşların tüylerine benzer bir amaç taşıdığını düşünen Sertich "Muhtemelen yaka ve boynuzlarını, partner bulmak, rakiplerini korkutmak veya kendi türünün üyelerinin onu tanıması için süs olarak kullanıyordu" diyor.
Bıçak gibi boynuzları olan dinozorun ismi, İskandinav mitolojisinde kılıç kullanan tanrı Loki'ye referansla kondu. Lokiceratops rangiformis, "Loki'nin ren geyiğine benzeyen boynuzlu yüzü" anlamına geliyor.
Bilim insanları ayrıca Lokiceratops'un 78 milyon yıl önce, ikisi Centrosaurinae grubundan 4 farklı boynuzlu dinozorla beraber yaşadığını saptadı. Yakın akraba olan üç türe bu bölge dışında hiç rastlanmadı.
Makalenin ortak başyazarı Mark Loewen "Daha önce paleontologlar aynı yer ve zamanda en fazla iki ayrı boynuzlu dinozor türünün bir arada var olabileceğini düşünüyordu" diyor:
İnanılmaz bir şekilde, aynı anda birlikte yaşayan 5 tür tespit ettik.
Araştırmacılar Lokiceratops'un keşfinin, bu türlerin küçük bir alanda hızla evrimleştiğine dair kanıt sunduğunu belirtiyor.
Independent Türkçe, Science Daily, Newsweek, PeerJ
Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)