Sudan’da onlarca sivilin infaz görüntüleri: Ordu olaylara karıştığını reddederken HDK'yı ‘kurgu yapmakla’ suçladı

Orgeneral Burhan’ın Sudan ordusundaki askerleriyle bir araya geldiği arşiv görüntüsü (AWP)
Orgeneral Burhan’ın Sudan ordusundaki askerleriyle bir araya geldiği arşiv görüntüsü (AWP)
TT

Sudan’da onlarca sivilin infaz görüntüleri: Ordu olaylara karıştığını reddederken HDK'yı ‘kurgu yapmakla’ suçladı

Orgeneral Burhan’ın Sudan ordusundaki askerleriyle bir araya geldiği arşiv görüntüsü (AWP)
Orgeneral Burhan’ın Sudan ordusundaki askerleriyle bir araya geldiği arşiv görüntüsü (AWP)

Sudan’da Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (HDK) yakın internet siteleri, Sudan ordusu mensuplarının çok sayıda sivili ‘toplu infaz ettiğini’ gösterdiği ileri sürülen bir video yayınladı. Ancak Sudan ordusu olaylara herhangi bir şekilde dahli olmadığını açıklayarak HDK'yı ‘kurgu yapmakla’ suçladı. Şarku’l Avsat videoların gerçekliğini bağımsız olarak teyit edemedi.

Söz konusu videolar, ülkenin orta kesimlerinde yer alan el-Cezire eyaletinin küçük bir köyünde 50'den fazla sivilin öldürülmesinden birkaç gün ortaya çıkarken HDK, orduyu ve ordu saflarında savaşan ‘aşırılık yanlısı İslamcı milisleri’ cinayetleri işlemekle suçladı.

dcfrgthy
Sudan ordusunun özel görev birimi üyeleri (AFP)

HDK Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu’nun (Hamideti) siyasi danışmanlarından el-Başa Tabik’in de aralarında bulunduğu HDK’nın önde gelen isimleri, Sudan ordusunun ve ‘terörist’ dedikleri el-Bera Tugayları'nın, aralarında ordunun kendi mensuplarının da bulunduğu vatandaşları etnik köken ve aidiyetlerine göre ‘kurşuna dizdiği’ iddia edilen bir video yayınladılar.

Tabik'a göre son birkaç gün içinde HDK ile hiçbir bağlantısı olmayan kişiler infaz edildi.

Buna karşın Sudan ordusu tarafından yapılan basın açıklamasında videonun ‘Dagalu’nun terörist milislerinin medya hücreleri ve onların işbirlikçileri tarafından kurgulandığı’ öne sürüldü.

Sudan ordusu sözcüsü Nebil Abdullah, yaptığı açıklamada şunları söyledi:

Bu tür uygulamalar uluslararası insancıl hukuka bağlı ordu mensupları tarafından gerçekleştirilemez. Ordunun eylemleri, Dagalu’nun terörist milislerinin sistematik ve barbarca ihlallerle savaş tarihinde eşi ve benzeri görülmemiş eylemleriyle tam bir tezat oluşturuyor.

sdcvrfgt
Omdurman'da imha edilmiş bir tank (Reuters)

X platformundaki HDK'ya yanlısı hesaplar, Omdurman şehrinde savaşın ilk aylarından kalma, ordu personelinin gözleri bağlı insanları kaçırıp kurşuna dizerek infaz ettiğini ve büyük bir çukura gömdüğünü gösteren bir videoyu yeniden paylaşmaya başladılar.

 ‘Hamideti’ lakabıyla bilinen Muhammed Hamdan Dagalu liderliğindeki HDK’ya geçtiğimiz hafta sonu Batı Kordofan eyaletinin yönetim şehri Fula’yı ele geçirdikten sonra ordu mensubu onlarca esiri öldürdüğü gerekçesiyle benzer suçlamalar yapılmıştı.

Sudan İnsan Hakları Gözlemevi, X platformundan yaptığı açıklamada ‘iğrenç bir suç’ olarak nitelediği olayı en sert ifadelerle kınadı. Gözlemevi açıklamasında “Bu iğrenç suç, savaş suçu ve insanlığa karşı suç teşkil etmektedir” ifadelerine yer verdi.

su u
HDK unsurları (AFP)

Sudan ordusunun komuta kademesini derhal failleri tutuklamaya, soruşturma başlatmaya ve adalete teslim etmeye çağıran Gözlemevi, olaya karışanların komutanları tarafından verilen emirleri yerine getirdikleri kanıtlanırsa, ilgili kuruluşlar ve kurbanların ailelerinin söz konusu komutanlar hakkında dava açmaları gerektiğinin altını çizdi.

HDK dün, Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi'nden (JEM) ve diğer gruplardan binlerce unsurun Üçüncü Cephe’den ayrıldığını duyurdu.

JEM, Kuzey Darfur eyaletinin yönetim şehri el-Faşir’de orduyla birlikte savaşan silahlı hareketlerin oluşturduğu ortak gücün içinde yer alıyor.

Kuzey Darfur Vali Vekili el-Hafız Buheyt Muhammed, ‘tam bir felaket durumu’ yaşandığını söyledi. Muhammed, bölge sakinlerinin çoğunun sistematik olarak gerçekleştirilen topçu bombardımanları nedeniyle açıkta, evsiz ve yiyeceksiz halde olduklarını açıkladı.

Vali Vekili, el-Faşir'in üç aydır dört bir yandan kuşatılmış olduğunu, temel malları ulaştıracak bir yol bulunamadığını, bunun da mal ve genel olarak gıda maddelerinin fiyatlarında önemli bir artışa yol açtığını belirtti.

xcdfvr
Omdurman’da yıkılmış evler ve yanmış arabalar (AWP)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’a Vali Vekili Muhammed, Kuzey Darfur’daki ‘HDK milislerinin’ şu an son derece zayıf halde olduklarına işaret ederek el-Faşir'e doğrudan müdahale etmesi, Mellit şehrinden geçen ana yolları açması ve ticari mal ve insani yardım taşıyan konvoyların el-Faşir'e ulaşmasını sağlaması çağrısında bulundu.

Şarku’l Avsat’a konuşan yerel kaynaklar, el-Faşir’in dün ağır topçu bombardımanlara maruz kaldığını, 6. Piyade Tümeni karargahının yakınlarındaki yerleşim bölgelerinin ve şehir merkezindeki ana pazarın hedef alındığını söylediler.

HDK'nın cumartesi günü ayrım gözetmeksizin rastgele gerçekleştirdiği topçu bombardımanı, Güney Hastanesi'nin devre dışı kalmasının ardından el-Faşhir’de faaliyet gösteren tek sağlık tesisi haline gelen ‘Suudi Hastanesi’nin eczane bölümünün tamamen hasar görmesine neden oldu.



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.