Kanalizasyondan Yunan tanrısı heykeli çıktı

Mermer heykel, Türkiye'nin komşusunda bulundu

Tanrıların habercisi Hermes'in Antik Roma inanışındaki karşılığı Merkür'dü (Archaeologia Bulgarica/Facebook)
Tanrıların habercisi Hermes'in Antik Roma inanışındaki karşılığı Merkür'dü (Archaeologia Bulgarica/Facebook)
TT

Kanalizasyondan Yunan tanrısı heykeli çıktı

Tanrıların habercisi Hermes'in Antik Roma inanışındaki karşılığı Merkür'dü (Archaeologia Bulgarica/Facebook)
Tanrıların habercisi Hermes'in Antik Roma inanışındaki karşılığı Merkür'dü (Archaeologia Bulgarica/Facebook)

Antik Roma döneminden kalma bir kanalizasyonda Yunan tanrılarından birini tasvir ettiği düşünülen bir heykel çıkarıldı. 

Bulgaristan'ın güneybatısında yer alan antik şehir Heraclea Sintica'da kazı yapan arkeologlar bu hafta mermer bir heykel buldu. Çok iyi korunmuş heykelin Antik Yunan tanrılarından Hermes'i tasvir ettiği düşünülüyor. 

Bugünkü Bulgaristan'ın, Yunanistan sınırına yakın bir yerindeki Heraclea Sintica, Makedonya Kralı II. Filip tarafından MÖ 356 ila MÖ 339'da kurulmuştu. 

Bilim insanları MS 4. yüzyıl sonlarındaki bir deprem yüzünden şehrin büyük ölçüde yıkıldığını söylüyor. Doğal afetin ardından hızla çöküşe geçen Heraclea Sintica, MS 500 civarinda tamamen terk edilmişti.

Yeni kazıları yürüten ekip yaklaşık 2 metre boyundaki heykelin, depremin ardından kanalizasyona yerleştirilerek toprakla kaplanması sayesinde çok iyi korunduğunu düşünüyor.
Heykelin bulunduğu Heraclea Sintica, 2002'de keşfedilmişti (Reuters)Heykelin bulunduğu Heraclea Sintica, 2002'de keşfedilmişti (Reuters)

Çalışmaya liderlik eden Lyudmil Vagalinski, "Başı korunmuş, çok iyi durumda. Ellerinde birkaç kırık var" diyor. Arkeolog heykelin, Antik Yunanlılara ait bir eserin Romalılar tarafından yapılan bir kopyası olduğunu ekliyor.

Arkeologlar, Roma İmparatorluğu'nda Hıristiyanlığın resmi din olmasından sonra bile Heraclea Sintica halkının heykeli korumaya çalışmış olabileceği görüşünde. Vagalinski şu ifadeleri kullanıyor:

Pagan olan her şey yasaktı ve yeni ideolojiye katıldılar ancak görünüşe göre eski tanrılarına sahip çıkmışlar.

Öte yandan heykelin kanalizasyona konması, eski inanışların sembolik bir reddi olarak da yorumlanabilir.

Arkeologlar, mermer heykelin hem Heraclea Sintica'da hem de Bulgaristan'da bulunan en iyi durumdaki antik dönem heykellerinden biri olduğunu tahmin ediyor.

Independent Türkçe, Reuters, Heritage Daily



Uydu görüntüleri, Antarktika'daki "çarpıcı" renk değişimini gözler önüne serdi

Antarktika Yarımadası'nda yer alan Robert Adası'ndaki bitki örtüsü, parlak yeşil renkle gösteriliyor (WorldView-2/DigitalGlobe)
Antarktika Yarımadası'nda yer alan Robert Adası'ndaki bitki örtüsü, parlak yeşil renkle gösteriliyor (WorldView-2/DigitalGlobe)
TT

Uydu görüntüleri, Antarktika'daki "çarpıcı" renk değişimini gözler önüne serdi

Antarktika Yarımadası'nda yer alan Robert Adası'ndaki bitki örtüsü, parlak yeşil renkle gösteriliyor (WorldView-2/DigitalGlobe)
Antarktika Yarımadası'nda yer alan Robert Adası'ndaki bitki örtüsü, parlak yeşil renkle gösteriliyor (WorldView-2/DigitalGlobe)

Yükselen sıcaklıkların etkisindeki Antarktika Yarımadası'nın "çarpıcı bir hızda" yeşil bir örtüyle kaplandığı ortaya kondu. 

Yeryüzünün en soğuk bölgesi olan Antarktika da iklim krizinden nasibini alıyor. Büyük ölçüde kar, buz ve kayadan oluşan kıta, dünyanın geri kalanı gibi son yıllarda rekor sıcaklıklara sahne oluyor. 

Bu türden değişimler Antarktika'nın beyaz görünümüne yeşil rengini eklerken, yeni bir çalışmada sözkonusu etkinin boyutları gözler önüne serildi.

Bilim insanları, NASA ve ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'nun Landsat programının uydu görüntülerinden yararlanarak Antarktika Yarımadası'ndaki bitki örtüsünün 1986-2021 döneminde geçirdiği değişimleri analiz etti. 

Güney Kutbu'ndaki kıtanın en kuzeyindeki Antarktika Yarımadası, küresel ortalamadan 5 kat daha hızlı ısınıyor. 

Nature Geoscience adlı hakemli dergide dün (4 Ekim) yayımlanan araştırmada, çoğunluğu yosunlardan oluşan bitki habitatının son 40 yılda 10 kattan fazla arttığı saptandı. 

Uydu verileri, 1986'da 1 kilometrekareden daha az alanı kaplayan bitki örtüsünün 2021'de 12 kilometrekareye yayıldığını gösterdi. 

Antarktika Yarımadası, dünya ortalamasından çok daha hızlı ısınıyor (Matt Amesbury)

Antarktika Yarımadası, dünya ortalamasından çok daha hızlı ısınıyor (Matt Amesbury)

Araştırmacılar ayrıca bölgenin yeşile dönme hızının 2016-2021 döneminde yüzde 30 arttığını da kaydetti. 

Yaklaşık 522 bin kilometrekarelik Antarktika Yarımadası'nın 12 kilometrekaresinin yeşile dönmesi ciddi bir sorun gibi görünmeyebilir. Fakat yeni çalışmanın ortak yürütücüsü çevre uzmanı Dr. Thomas Roland, "bu küçük alanın çarpıcı bi̇r hızda genişlediğini" belirtiyor.

Exeter Üniversitesi'nden Dr. Roland, "Bulgularımız, insan kaynaklı iklim değişikliğinin etkisinin sınırı olmadığını doğruluyor" ifadelerini kullanıyor: 

Antarktika Yarımadası'nda; bu en sert, ücra ve izole 'vahşi doğa'da bile manzara değişirken, bu etkiler uzaydan görülebiliyor.

Bilim insanları iklim krizine bağladıkları bu renk değişiminin gittikçe artacağını öngörüyor. Bitki örtüsünün daha geniş alanlar kaplamasının, toprak oluşumunu artırarak istilacı türlerin bölgeye girmesine yol açması ve doğal yaşamı tehlikeye sokması bekleniyor.

Çalışmaya liderlik eden bilim insanlarından Dr. Olly Bartlett "Antarktika'da toprak çoğunlukla ya azdır ya da hiç yoktur ancak bitki yaşamındaki bu artış bölgeye organik madde ekleyerek toprak oluşumunu kolaylaştırıyor" diyerek ekliyor: 

Bu da muhtemelen ekoturistler, bilim insanları ya da kıtaya giden diğer ziyaretçilerin bölgeye yabancı ve istilacı türler taşıma riskini artırıyor.

Koyu renkli yüzeyler ısıyı daha çok hapsettiği için Antarktika Yarımadası'ndaki renk değişimi, bölgenin güneş ışınlarını uzaya gönderme becerisinde de gerilemeye yol açabilir. Bu durum her ne kadar yerel bir etki yaratsa da bitki örtüsünün daha geniş alanlara yayılmasına katkı sağlayabilir. 

Bilim insanları bundan sonra Antarktika'daki buzulların erimesiyle gün yüzüne çıkan alanlarda bitkilerin nasıl yaygınlaştığını araştırmayı planlıyor. 

Independent Türkçe, Guardian, CNN, Nature Geoscience