Bilim insanlarının uyku sorunu yaşayanlara bir önerisi var

Bilim insanları kısa süreli hafif egzersiz tekrarlarının uykuyu 30 dakikaya kadar uzatabildiğini söylüyor

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Bilim insanlarının uyku sorunu yaşayanlara bir önerisi var

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Yeni bir araştırma, akşamları sandalyeli squat ve baldır kaldırma gibi hafif egzersizler yapmanın, gece daha iyi uyumayı ve yaşlı yetişkinlerde diyabetle kalp hastalıkları riskinin azalmasını sağlayabileceğini söylüyor.

Geçmişteki çalışmalar uzun süre oturma ve yetersiz uykuyla kalp hastalığı, diyabet ve ölüm riskinin artması arasında bağlantı kurmuştu. 

Fakat yatmadan önce ağır egzersiz, vücut sıcaklığını ve nabzı yükselterek uyku kalitesini düşürebileceği için uzun zamandır önerilmiyor.

BMJ Open Sport & Exercise Medicine akademik dergisinde yayımlanan yeni çalışma, akşamları kısa aralıklarla yapılan hafif hareketlerin uykuyu 30 dakikaya kadar uzatabileceğini keşfetti.  

Alanının ilk örneği olan araştırmada yaklaşık 30 katılımcı, 4 saatlik iki uzun oturma seansını, aralar vererek tamamladı. Oturma seansları her yarım saatte bir üç dakikalık hareket etme arasıyla bölündü.

Hareket etme araları üç egzersiz içeriyordu: Sandalyeli squat, baldır kaldırma ve ayakta dizi çekip bacağı kalçadan ileriye düz uzatma.

Çalışmanın yazarlarından Meredith Peddie şöyle dedi:

Bu basit vücut ağırlığı egzersizleri, ekipman veya çok fazla alan gerektirmediği ve izlediğiniz televizyon programını bölmeden yapılabileceği için seçildi.  

Araştırmacılar, katılımcıların egzersiz aralarını tamamladıktan sonra 30 dakika daha fazla uyuduğunu gözlemledi.

Çalışmanın baş yazarı Jennifer Gale "Çoğumuz için en uzun aralıksız oturma süresinin akşam evdeyken olduğunu biliyoruz. Önceki çalışmalarımızda yemekten sonra her 30 dakikada bir ayağa kalkıp birkaç dakika egzersiz yapmanın kandaki şeker ve yağ miktarını azalttığını görmüştük" dedi.  

Fakat pek çok uyku yönergesi, uykudan önceki saatlerde uzun süreli veya ağır egzersiz yapılmaması gerektiğini söylüyor, bu yüzden akşam boyunca çok kısa süren hafif hareketler yapıldığında ne olacağını görmek istedik.

Araştırmacılar, evin içinde dolaşarak veya olduğunuz yerde yürüyerek de benzer bir etki elde edebileceğinizi söylüyor.

Bilim insanları, salonda tek başına dans etmenin bile fayda edebileceğini dile getiriyor.

Dr. Perrie, "En önemli şey sandalyeden düzenli olarak kalkıp vücudu hareket ettirmek" diyerek uzun süre oturmaya düzenli ara vermenin "umut verici bir sağlık müdahalesi" olduğunu sözlerine ekliyor. 

Independent Türkçe



Rekor kıran enerji patlamasının sırrı çözüldü mü?

Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
TT

Rekor kıran enerji patlamasının sırrı çözüldü mü?

Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)

Bilim insanları gizemli bir enerji patlamasının, kırmızı cüce bir yıldızdan ve ölü bir yıldızın kalıntısından geliyor olabileceğini buldu.

Gökbilimciler radyo dalgası yayan bir patlama türünü uzun zamandır anlamaya çalışıyor. Normalde bir bölgeden gelen art arda patlamalar arasında birkaç saniye hatta daha kısa süre olur.

Ancak 2006'dan beri, patlamalar arasındaki sürenin birkaç dakikadan birkaç saate kadar değişebildiği olaylar saptanmaya başladı.

Uzun periyotlu radyo geçişi denen bu olaylar neredeyse 20 yıldır bilim insanlarının kafasını karıştırıyor ve bu aralıklı patlamalarda nasıl radyo dalgası üretildiğini anlamaya çalışıyorlar.

Bunlar genellikle galaksinin kalabalık bölgelerinde görüldüğü için hangi cisimden geldiklerini anlamak da zorlu bir iş.

Bulguları hakemli dergi Astrophysical Journal Letters'ta 26 Kasım'da yayımlanan yeni çalışmadaysa Samanyolu'nun daha az gökcismi içeren eteklerinden gelen bir uzun periyotlu radyo geçişi incelendi.

GLEAM-X J0704-37 adı verilen bu olayda her üç saatte bir 30 ila 60 saniye süren patlamalar gerçekleşiyor. Uzun periyotlu radyo geçişi olayları arasında, art arda patlamaları arasında en çok süre olan GLEAM-X J0704-37 bu anlamda rekoru elinde tutuyor.

Güney Afrika'daki MeerKAT ve Şili'deki Güney Astrofizik Araştırma teleskoplarını kullanan bilim insanları, GLEAM-X J0704-37'nin M-tipi yıldız diye de bilinen bir kırmızı cüceden geldiğini gözlemledi.

Curtin Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Natasha Hurley-Walker "M-tipi yıldızlar, Güneş'in kütlesinin ve parlaklığının çok azına sahip olan düşük kütleli yıldızlardır. Samanyolu'ndaki yıldızların yüzde 70'ini oluştursalar da hiçbiri çıplak gözle görülemez" diyerek ekliyor: 

M-tipi yıldız tek başına bizim gördüğümüz miktarda enerji üretemez.

Verileri tekrar inceleyen ekip kırmızı cücenin muhtemelen ikili bir sistem içinde yer aldığını buldu. Araştırmacılar diğer cismin, beyaz cüce yıldız olduğunu tahmin ediyor. 

Güneş gibi yıldızlar, süpernova patlaması geçirecek kütleye sahip olmadığı için yaşam döngülerinin sonuna geldiğinde dış katmanlarını atmaya başlıyor. Geriye kalan çekirdekse muazzam bir yoğunluğa sahip beyaz cüceye dönüşüyor. 

Bilim insanları sistemdeki güçlü manyetik alanların, hızla dönen nötron yıldızları (pulsar) gibi düzenli enerji patlamalarına yol açtığını öne sürüyor. 

Ekip halihazırda çalışmalarına devam ederek bu sistemi doğrulamaya ve radyo dalgalarını tam olarak nasıl ürettiğini anlamaya çalışıyor. 

Ayrıca teleskopların eski gözlemlerinde, GLEAM-X J0704-37'ye benzer patlamalar da bulmayı umuyorlar.

Independent Türkçe, Space.com, Science Daily, Astrophysical Journal Letters