"Felaket kaydırması" beyinde nasıl hasara yol açıyor?

Negatif medyanın sürekli tüketimi, insan beyninde hasara yol açabilir

TT

"Felaket kaydırması" beyinde nasıl hasara yol açıyor?

Bilim insanları "felaket kaydırması"nın (doomscrolling) beynimiz için kötü olduğunu ispatlayan kanıtlar buldu.

Journal of Computers in Human Behavior Reports'da yayımlanan yeni çalışmada bir grup araştırmacı, ABD ve İran'dan 800'den fazla üniversite öğrencisiyle yaptıkları anketler sonucunda, "felaket kaydırması"yla varoluşsal kaygı, umutsuzluk, güvensizlik ve başkalarından şüphe duyma duyguları arasında bağlantı olduğunu tespit etti.

Çalışmanın başyazarı, Flinders Üniversitesi araştırmacısı Reza Shabahang'a göre, olumsuz haberlere sürekli maruz kalmak "dolaylı travma kaynağına" dönüşerek izleyicilerin ve okuyucuların ikinci elden travma yaşıyormuş gibi hissetmesine yol açabilir.

Shabahang, The Guardian'a yaptığı açıklamada, "İnternette sürekli olumsuz haber ve bilgilere maruz kaldığımızda, bu durum kendi ölümlülüğümüz ve kendi hayatlarımız üzerindeki kontrolümüz söz konusu olduğunda inançlarımızı tehdit edebilir" dedi.

Araştırma ekibine göre bu maruz kalış, "hayatın kırılgan ve sınırlı olduğu, insanların temelde yalnız olduğu ve bireylerin hayatları üzerinde tam kontrole sahip olmadığı" hislerine yol açabilir.

Araştırmaları sonucunda ekip, olumsuz haberlere sürekli maruz kalmanın nihayetinde "dünyanın adaleti ve iyiliğine ilişkin temel varsayımlara" meydan okuduğunu tespit etti. Bununla birlikte çalışma örneklemi araştırmacılara erişilebilirlik ve uygunluklarına göre seçildiğinden ekip, örneklem büyüklüğünün felaket kaydırmasının etkileri hakkında sonuca varmak için yeterince "uygun" olmadığı uyarısında bulunuyor.

Felaket kaydırması genellikle kişilerin sosyal medyada olumsuz ya da iç karartıcı içerikleri aşırı süreler boyunca tüketmesiyle ortaya çıkıyor. Psikolog Dr. Susan Albers, Cleveland Clinic'e yaptığı açıklamada bunun ruh sağlığı sorunlarını, uykusuzluğu ve gerçeklik algısını daha da kötüleştirebileceğini söyledi.

Dr. Albers, "Bunalmış hissettiğimizde, genellikle nasıl hissettiğimizi doğrulayabilecek bilgiler ararız" dedi.

Felaket kaydırması da aynı zihniyetle çalışır: Kötü hissediyorsanız, olumsuz haberleri okumak sadece nasıl hissettiğinizi teyit eder. Çoğu zaman bunu yaptığınızın farkında bile olmayabilirsiniz. Ama alışkanlık haline gelir: Boş bir anınız olduğunda, telefonunuzu elinize alır ve gerçekten farkında bile olmadan kaydırmaya başlarsınız.

Dr. Albers sözlerine şöyle devam etti:

Burnunuzu telefona gömmek aslında kopukluk ve yalnızlık hislerini daha da kötüleştirebilir. Haberler kötü olsun ya da olmasın, herhangi bir medya ya da sosyal medya sitesinde çok fazla zaman geçirmek depresyon duygularıyla ilişkilendiriliyor.

Psikolog, felaket kaydırmasının olumsuz etkilerinden kaçınmak için kişilere haber ve sosyal medya tüketimleri hakkında daha bilinçli olmalarını tavsiye etti. Sosyal medyaya ara vermekten şimdiki zamana odaklanmaya kadar, olumsuzluklara karşı sağlıklı bir duygusal mesafeyi korumak uzun vadede insanlara yardımcı olabilir.

Independent Türkçe

 

 

 



Hideo Kojima'dan yeni bilimkurguya tam not: Kesinlikle inanılmaz

Pluribus'ta Carol rolündeki Rhea Seehorn, Better Call Saul'daki performansıyla iki kez Emmy'ye aday gösterilmişti (Apple TV)
Pluribus'ta Carol rolündeki Rhea Seehorn, Better Call Saul'daki performansıyla iki kez Emmy'ye aday gösterilmişti (Apple TV)
TT

Hideo Kojima'dan yeni bilimkurguya tam not: Kesinlikle inanılmaz

Pluribus'ta Carol rolündeki Rhea Seehorn, Better Call Saul'daki performansıyla iki kez Emmy'ye aday gösterilmişti (Apple TV)
Pluribus'ta Carol rolündeki Rhea Seehorn, Better Call Saul'daki performansıyla iki kez Emmy'ye aday gösterilmişti (Apple TV)

Video oyunu dünyasının efsane ismi Hideo Kojima, yeni Apple TV dizisi Pluribus'ı izledikten sonra diziye övgüler yağdırdı ve yapımı 1956 tarihli ikonik bilimkurgu filmine benzetti.

Breaking Bad'in yaratıcısı Vince Gilligan'ın imzasını taşıyan ve Better Call Saul yıldızı Rhea Seehorn'ın başrolünde olduğu dizi, tüm insanlığı "tek bir mutlu bilince" dönüştüren bir virüsün yayıldığı bir dünyada geçiyor. 

Aynı anda düşünebilen bu kolektif zihnin dışında kalan sadece 12 kişi var. Romantik roman yazarı Carol Sturka ise bu bağışıklığa sahip nadir insanlardan biri.

Dizi, eleştirmenlerden son derece olumlu yorumlar aldı. ScreenRant'ten Greg MacArthur, Pluribus'ı "mükemmel odaklanma ve ustaca gerilimle işlenmiş" sözleriyle övdü. 

66 incelemenin ardından yapım, eleştirileri derleyen Rotten Tomatoes'da hâlâ yüzde 100'lük beğeni oranına sahip. İlk iki bölüm, seyirciden de olumlu karşılık alarak yüzde 88'lik beğeni puanına ulaştı.

Popüler kültüre dair yorumlarını sık sık paylaşan Kojima da ilk bölümü izledikten sonra görüşlerini sosyal medyada açıkladı. Ünlü oyun tasarımcısı, diziyi "kesinlikle inanılmaz" diye nitelendirdi ve "Vince gerçekten bir dahi" ifadelerini kullandı. 

Açılış sahnesinden itibaren dizinin kendisini içine çektiğini söyleyen Kojima, yorumlarında şu sözlere yer verdi:

Vince Gilligan'ın uzun zamandır beklenen yeni dizisi Pluribus'ın ilk bölümünü nihayet izledim. Aman Tanrım, bu inanılmaz! Kesinlikle inanılmaz. Daha açılış sahnesinde sizi içine çekiyor. Vince gerçekten bir dahi!

62 yaşındaki Kojima, sözlerini şöyle sürdürdü:

Henüz söylemek için çok erken ama bu, Vince Gilligan'ın Beden Kemiricilerin İstilası (Invasion Of The Body Snatchers) yorumu olabilir mi? Jack Finney'nin 1955 tarihli eseri, Soğuk Savaş döneminin istila ve totaliterlik korkularına dair bir metafordu. Acaba Pluribus, bugün Amerika'nın sosyal medya ve kutuplaşma halinin bir hicvi mi? Devamını görmek için sabırsızlanıyorum.

Pluribus'ın 7 Kasım'da yayımlanan ilk sezonu, Apple TV'den izlenebiliyor.

Independent Türkçe, GamesRadar, ScreenRant


Efsane yönetmen 120 milyon dolarlık fiyasko sonrası parasız kaldı

Megalopolis, Yeni Roma Şehri'nin geleceğine dair farklı hayalleri olan dahi sanatçı Cesar Catilina'yla belediye başkanı Franklyn Cicero arasındaki mücadeleyi anlatıyor (Lionsgate Films)
Megalopolis, Yeni Roma Şehri'nin geleceğine dair farklı hayalleri olan dahi sanatçı Cesar Catilina'yla belediye başkanı Franklyn Cicero arasındaki mücadeleyi anlatıyor (Lionsgate Films)
TT

Efsane yönetmen 120 milyon dolarlık fiyasko sonrası parasız kaldı

Megalopolis, Yeni Roma Şehri'nin geleceğine dair farklı hayalleri olan dahi sanatçı Cesar Catilina'yla belediye başkanı Franklyn Cicero arasındaki mücadeleyi anlatıyor (Lionsgate Films)
Megalopolis, Yeni Roma Şehri'nin geleceğine dair farklı hayalleri olan dahi sanatçı Cesar Catilina'yla belediye başkanı Franklyn Cicero arasındaki mücadeleyi anlatıyor (Lionsgate Films)

Francis Ford Coppola, milyonlarca dolar kaybettiği tutku projesi Megalopolis'in ardından çok değer verdiği bir varlığına daha veda etmek zorunda kaldı.

Bu kez satışa konu olan, 85 yaşındaki yönetmenin sık sık tatil yaptığı Belize'deki özel ada oldu. Coral Caye adıyla bilinen ada, 2,5 dönümlük bir alana sahip. Anakaraya 25 dakikalık tekne yolculuğu mesafesindeki ada, 12 kilometre uzunluğunda ve su tanklarıyla güneş panelleri sayesinde kendi kendine yetebilen bir yapıda. Coppola son 9 yıldır adayı kiralıyordu ancak ada 1,8 milyon dolara el değiştirdi. 

Corcoran Group'tan Peter McLean, küresel emlak piyasası hakkında içeriklerin yer aldığı önde gelen dijital platform Mansion Global'a yaptığı açıklamada, "Bay Coppola kiralama süresinin sona ermesine çok üzüldü" diyerek şunları ekledi: 

Burası onun için cennet gibiydi ve çok özel bir anlamı vardı.

McLean, Coppola'nın Coral Caye'i üç ila 6 ayda bir ziyaret ettiğini söyledi. Corcoran Group, adayı Guatemalalı bir iş insanının satın aldığını ve onu bir tatil köyüne dönüştürmeyi planladığını da açıkladı. 

Bu satış, Oscarlı yönetmenin Megalopolis için kendi cebinden 120 milyon dolar harcamasının ardından geldi. Ancak film gişede büyük hayal kırıklığı yaratarak dünya çapında yalnızca 14,4 milyon dolar hasılat elde edebildi. 

Coppola'nın, H.G. Wells'in Things to Come (Gelecek Şeyler) kitabından esinlenen epik filminde Adam Driver, Shia LaBeouf, Aubrey Plaza, Nathalie Emmanuel ve Jon Voight rol almıştı. Megalopolis, yıkıcı bir felaketin ardından New York'u bir ütopya olarak yeniden inşa etmek isteyen bir mimarın hikayesini konu ediyordu.

Coppola, filmi ilk kez 2024 Cannes Film Festivali'nde gösterirken prodüksiyonun yüksek maliyeti hakkında konuşmuş ve şunları söylemişti:

Çocuklarımın hepsi, servete ihtiyaç duymadan da harika kariyerlere sahip. Biz iyiyiz, önemli değil. Para önemli değil. Önemli olan arkadaşlardır. Bir arkadaş sizi asla yarı yolda bırakmaz. Para buhar olup gider.

Ancak yönetmen daha sonra martta konuk olduğu Tetragrammaton podcast'inde parasız kaldığını açıklamıştı:

Hiç param yok çünkü Megalopolis'i yapmak için borç aldığım bütün parayı yatırdım. Temelde gitti. Belki 15–20 yılda geri gelir ama şu anda yok.

5 Oscarlı Coppola'nın daha önce de mali kayıplarını karşılayabilmek için en az 1 milyon değer biçilen, F.P. Journe imzalı eşsiz saatini satmak zorunda kaldığı biliniyor.

86 yaşındaki Coppola'nın filmleri arasında Kıyamet (Apocalypse Now), Konuşma (The Conversation), Baba (The Godfather) üçlemesi, Yağmurcu (The Rainmaker) ve Dracula (Bram Stoker's Dracula) yer alıyor.

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Tetragrammaton, Mansion Global, San Francisco Chronicle


36 kişinin öldüğü uçak kazasının nedeni belli oldu

21 Temmuz 2025'te Dakka'da meydana gelen uçak kazasının yaşandığı yerde itfaiye ve güvenlik personeli çalışıyor (AFP)
21 Temmuz 2025'te Dakka'da meydana gelen uçak kazasının yaşandığı yerde itfaiye ve güvenlik personeli çalışıyor (AFP)
TT

36 kişinin öldüğü uçak kazasının nedeni belli oldu

21 Temmuz 2025'te Dakka'da meydana gelen uçak kazasının yaşandığı yerde itfaiye ve güvenlik personeli çalışıyor (AFP)
21 Temmuz 2025'te Dakka'da meydana gelen uçak kazasının yaşandığı yerde itfaiye ve güvenlik personeli çalışıyor (AFP)

Bangladeş'in geçici liderine sunulan bir soruşturma raporuna göre, temmuzda 36 kişinin ölümüne yol açan ve Güney Asya ülkesinin tarihinin en kötü havacılık felaketlerinden biri olan kazanın nedeni pilotaj hatasıydı.

Bangladeş Hava Kuvvetleri'ne ait Çin yapımı Chengdu FT-7BGI uçağı, 21 Temmuz günü yaklaşık saat 13.00'te, öğrenciler sınıflarından çıkarken başkent Dakka'daki Milestone Okulu ve Koleji'ne çarpmıştı.

Kazada, çoğu 12 yaşın altında 25 çocuk hayatını kaybetmiş ve iki düzineden fazlası ağır olmak üzere yaklaşık 170 kişi yaralanmıştı.

Olayı soruşturmak üzere oluşturulan komite, kazaya pilotun eğitim uçuşu sırasında kontrolü kaybetmesinin yol açtığı sonucuna vardı.

Geçici hükümet lideri Muhammed Yunus'un basın sekreteri Shafiqul Alam, "Kalkışta bir hata vardı" dedi. 

Durum pilotun kontrolünün dışına çıktı. Ulaşılan sonuç bu.

Soruşturmayı yürütenler; uzmanlar ve tanıklar da dahil yaklaşık 150 kişiyle görüştükten sonra sonuca ulaştıklarını söyledi.

Raporda 168 bulguya yer verdiler ve gelecekte bu tür kazaların önlenmesi için 33 öneride bulundular.

Önemli bir öneride kamu güvenliğini sağlamak amacıyla Bangladeş Hava Kuvvetleri'nin temel uçuş eğitim tesisinin Dakka dışına taşınması çağrısı yapılıyor.

Soruşturma ayrıca okulun Başkent Kalkınma Kurumu'ndan onay almadığını ve üç merdiven zorunlu kılınırken sadece bir merdivene sahip olduğunu ortaya koydu.

fg
21 Temmuz 2025'te Dakka'da hava kuvvetleri uçağının düşmesinin ardından halk kurtarma operasyonunu izleyerken, bir yolcu uçağı geçiyor (Reuters)

Kaza, kamuoyunda büyük bir tepkiye yol açtı ve hava kuvvetlerinin "modası geçmiş ve güvenli olmayan" eğitim uçaklarını artık kullanmaması yönünde çağrılar yapıldı.

Ordu ilk başta 27 yaşındaki pilotun rutin bir eğitim görevinde olduğunu ve uçağın mekanik bir arıza nedeniyle düştüğünü açıklamıştı.

Bu olay, 1984'ten beri Bangladeş'te yaşanan  en ölümcül havacılık trajedisiydi. O zaman ulusal havayolu şirketi Biman Bangladesh Airlines'a ait bir uçağın, Dakka Havalimanı yakınlarına inmeye çalışırken bir sazlığa çakılması sonucu 49 kişi hayatını kaybetmişti.

2008'deyse bir başka hava kuvvetleri eğitim uçağı başkent yakınlarında düşmüş ve pilot, teknik bir sorun olduğunu fark ettikten sonra fırlatma hareketini yapmasına rağmen hayatını kaybetmişti.

Independent Türkçe