İsrail, neden şimdi Batı Şeria'yı hedef alıyor?

İsrail Dışişleri Bakanı Katz'dan Batı Şeria için 'geçici tahliye' açıklaması: Filistinli nüfusun geçici olarak tahliyesi için uğraşmalıyız

TT

İsrail, neden şimdi Batı Şeria'yı hedef alıyor?

İsrail, neden şimdi Batı Şeria'yı hedef alıyor?

Eğer İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz’ın dün sabah yaptığı açıklamada söyledikleri doğruysa, Batı Şeria'daki gerilimin ve operasyonların arkasında İran var. Katz, “İran, teröristleri finanse edip silahlandırarak ve Ürdün'den gelişmiş silah kaçakçılığı yaparak Batı Şeria'da İsrail'e karşı Gazze ve Lübnan modeline benzer bir doğu terör cephesi kurmaya çalışıyor” diyerek askeri operasyonun bunu engellemek için yapıldığını vurguladı. Şu an İsrail tamamen İran'ın oyun alanına çekilmiş durumda. Entrikalardan kaçmak yerine, Gazze Şeridi’nde ve Lübnan’da sıkışıp kaldığı yıpratma savaşını derinleştirdi ve yeni bir cephe daha açtı.

Ancak Tel Aviv'in zeki liderleri arasında yer almayan Katz, niyetini açıklayarak “Filistinli nüfusun geçici olarak tahliyesi ve gerekli diğer adımlar da dahil olmak üzere Gazze'deki terörist altyapıyla uğraştığımız gibi Batı Şeria'daki tehditle de uğraşmalıyız” dedi. Katz,  patronu Binyamin Netanyahu'nun sözleriyle, “Bu savaşı kazanmak zorundayız” diye ekledi.

xzcvfd
Tulkerim Mülteci Kampı’nın girişini kapatan iki İsrail aracı (Arşiv- AFP)

Gerçek şu ki, İsrail Batı Şeria'ya ‘İran’ın planı’ diye öne sürdüklerinden çok daha önce askeri operasyon başlatmıştı. İsrail, Batı Şeria’da 2022 yılının mart ayı sonlarında, kısa ömürlü Yair Lapid hükümeti sırasında, görünüşte ‘İsrail içindeki bombalı saldırıları önlemek’ amacıyla ‘Dalga Kıran’ adı verilen büyük bir tutuklama kampanyası başlattı. Yair Lapid hükümetinin aşırı sağdan İslamcı harekete kadar garip bir yapısı vardı. Siyasi süreci ilerletmek için müzakerelere girmekten kasten kaçınmaya karar veren hükümet, zayıflık belirtileri gösteriyordu. Tüm Filistinlileri kızdıran bu tutum, Filistinli silahlı örgütler tarafından İsrail'in büyük şehirlerinde silahlı faaliyetleri yeniden başlamak için bir fırsat olarak değerlendirildi. Bu arada Lapid hükümeti düştü ve Netanyahu liderliğindeki, Filistin davasını tasfiye etmeyi planlayan partilerin yer aldığı aşırı sağcı kanatın kazandığı genel seçimler yapıldı. İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich tarafından ‘kararlı plan’ olarak adlandırılan Filistinlilere boyun eğdirme planı uygulamaya konuldu. Bu plan, birincisi Batı Şeria'da kaos yaratılması, ikincisi, Filistin Yönetimi’nin düşürülmesi, üçüncüsü, Filistin milliyetçi hareketinin tasfiye edilmesi ve dördüncüsü, Filistinlilerin sınır dışı edilmesi olmak üzere dört aşamadan oluşuyor.

dfvgbrh
İşgal altındaki Batı Şeria'nın Tulkerim şehri yakınlarındaki Nur Şems Mülteci Kampına baskın düzenleyen İsrail askerleri (Arşiv- AFP)

İki buçuk yıldır devam eden tutuklama kampanyası bugün de hız kesmeden sürüyor. İsrail ordusu ve istihbarat güçleri her gece, her seferinde ‘aranan bir grubu’ tutuklamak için aynı anda birkaç bölgede konuşlandı. Tutuklama kampanyasına acımasızca gerçekleştirilen baskılar ve zulüm eşlik etti. İsrail ordusu tarafından o gün yapılan resmî açıklamada, “Kudüs ve Bnei Brak, Hadera, Beerşeba, Tel Aviv, Ariel ve Elad gibi İsrail’in diğer şehirlerinde Filistinli sabotajcılar tarafından gerçekleştirilen ve İsrailli sivillerin ölümüne ya da yaralanmasına neden olan çeşitli saldırıların ve sabotaj faaliyetlerinin ardından, Yahudiye ve Samarya Bölgesi’nde teröristlerin saklandığı yerlere karşı bir tutuklama kampanyası başlatıldı. Kampanya sırasında İsrail ordusu ve güvenlik güçleri Yahudiye ve Samarya Bölgesi’nde radikal terör örgütlerine mensup aranan kişilere yönelik aramalar ve tutuklamalar gerçekleştirdi” denildi.

İsrail güçleri, tutuklama kampanyasının başında Hamas Hareketi ve İslami Cihad Hareketi üyelerine odaklandı. Filistinli gençlerin, liderlik kadroları arasındaki bölünmenin aksine sahada tüm gruplar arasında şaşırtıcı bir şekilde birleştiği ortaya çıkarken, tutuklama kampanyası güçlü bir direnişle karşılaştı. Aslanların İni (Arinu'l Usud), Tulkerim Tugayları, Cuba Tugayları ve birlik tugayları olarak bilinen diğer Filistinli örgütler ortaya çıktı. Bu örgütlerin içinde, Fetih Hareketi’nin (El Fetih) bazı üyeleri ve hatta Filistin güvenlik birimlerinde çalışan bazı memurlar da vardı.

xscdvfb

Tutuklama kampanyası 7 Ekim'den sonra hız kazandı. İsrail ordusu, Filistinlilerin Batı Şeria'da bir savaş cephesi açmasını engelleme kararı aldı. F-16 savaş uçakları güneyde Eriha'dan kuzeyde Cenin'e kadar birçok kenti ve mülteci kampını bombalarken, tanklar ve D9 denilen dev buldozerler, başta Cenin, Balata, Nur Şems ve el-Uca olmak üzere çeşitli mülteci kamplarına girdi. İsrail, Gazze’deki savaşı bahane ederek daha önce kullanmadığı yöntemleri kullanmaya başladı. Artık amaç tutuklama değil, suikasttı. Yüzlerce ev ve altyapının büyük bölümü yıkıldı.

İsrail ordusunun istatistiklerine göre savaş sırasında İsrail'de ve yerleşim birimlerinde 11 silahlı saldırı gerçekleştirildi, 111 terör saldırısı ise engellendi. Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin öldürülmesinin ve Tel Aviv'deki son saldırının ardından Hamas, İsrail şehirlerinde istişhada (şehadet eylemleri) yeniden başlayacağını duyurdu. İsrail bu tehditleri ciddiye alarak bugün Batı Şeria’ya yeni bir saldırı daha düzenledi. Filistinliler bu saldırıyı Smotrich'in planı çerçevesinde Batı Şeria'da kaos yaratmayı amaçlayan bir gerginlik olarak görürken, İsrail ordusu, saldırının aşırı sağın kaos yaratmak amacıyla kullandığı operasyonları gerçekleştirmemek için bir kötüye gidişi engellemeye yönelik olduğunu öne sürdü.

xcdvfgb
İsrail ordusuna ait bir zırhlı araç, Batı Şeria'nın Tubas kenti yakınlarındaki el-Fer’a Mülteci Kampı’na düzenlenen baskın sırasında yolu kapattı (Arşiv- AFP)

Ancak her iki durumda da İsrail ordusu tarafından yürütülen operasyonlar, Smotrich’e ve onun planına hizmet ediyor. Çünkü Filistin halkı, durumu daha da kötüleştiren yeni bir istismar dalgasına maruz kalıyor. Söz konusu operasyonlar, önceki nesil direniş örgütlerinden daha yetenekli bir İsrail karşıtı ordu yaratıyor. İsrail ordusunun güce ve işe yaramaması halinde daha fazla güç kullanılmasına dayanan politikası sadece İsrail'de değil, dünyanın dört bir yanında başarısız oldu.

Eğer İsrail ordusu, kendisini eleştiren ve kendisini başarısızlıkla, korkaklıkla ve savaş, cesaret ve yüzleşme doktrinini terk etmekle suçlayan aşırı sağcı hükümetin önünde kaslarını esnetmek istiyorsa, Batı Şeria'da yaptıkları sadece hükümete olan güvensizliği arttıracaktır. İsrail'deki aşırı sağcılar aç gözlüdür ve ordu ne kadar çok saldırırsa onlar da o kadar çok saldırmasını isteyecektir. Nihai hesaplaşmada sonuç yine onun aleyhine olacaktır. Bir milyon askerin dörtte üçünden oluşan güçlü bir orduyu yöneten ve son teknoloji ürünü ölümcül silahlara sahip olan İsrail ordusu, Hamas gibi küçük bir örgüte karşı 11 aydır savaşıyor ve aşırı sağcı hükümet savaşı bitirmesine izin vermiyor. Şimdi ise yeni bir bataklığa giriyor. Ancak sonuç ne olursa olsun onurlu olmayacak ve zafer peşinde koşmanın aptallığından kurtulamayacak.



Suveyda'dan Beyrut'a: Mezhepçilik oyunu sürerken, Lübnan, diğer ülkelerin çatışmalarının bedelini mi ödüyor?

 Lübnan'ın Suriye çatışmalarına dahil olması, mezhepsel bölünmeleri derinleştiriyor ve savaşı Lübnan'a taşıma tehdidi oluşturuyor (Sosyal medya)
Lübnan'ın Suriye çatışmalarına dahil olması, mezhepsel bölünmeleri derinleştiriyor ve savaşı Lübnan'a taşıma tehdidi oluşturuyor (Sosyal medya)
TT

Suveyda'dan Beyrut'a: Mezhepçilik oyunu sürerken, Lübnan, diğer ülkelerin çatışmalarının bedelini mi ödüyor?

 Lübnan'ın Suriye çatışmalarına dahil olması, mezhepsel bölünmeleri derinleştiriyor ve savaşı Lübnan'a taşıma tehdidi oluşturuyor (Sosyal medya)
Lübnan'ın Suriye çatışmalarına dahil olması, mezhepsel bölünmeleri derinleştiriyor ve savaşı Lübnan'a taşıma tehdidi oluşturuyor (Sosyal medya)

Tony Bouloss

Bölge için tehlikeli bir şeylerin planlandığı aşikar. Olaylar hızla gelişiyor ve siyasi mesajlar, Lübnanlı yetkililerin boş yere tekrarladığı boş egemenlik sloganlarının arkasına gizlenemeyecek kadar netlik kazanıyor. ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın “Lübnan, Biladuşşam’ın bir parçasıdır” demesi boşuna değil. Bu bir dil sürçmesi değil. Aksine, zayıf ve dağılmış devletlerin kalıntıları üzerinde nüfuz haritalarını yeniden çizen uluslararası ve bölgesel uyarıların açık bir ifadesidir. Buna, “Trablus ve Bekaa'nın Suriye'ye ilhakı” gibi tehlikeli senaryolar veya birbiri ile savaşan dini gruplar ve mini devletler arasında yeniden nüfuz dağıtımını sağlayacak “mezhepsel konfederasyon çözümleri” gibi medyada yer alan şüpheli sızıntılar eşlik ediyor. Tüm bu haberler, Lübnan arenasını kızıştırmak ve Lübnanlıları hiçbir ilişkileri ve çıkarları olmayan bir çatışmaya çekmek için kötü niyetli bir şekilde medyaya ve siyasi alana pompalanıyor.

Hassas nokta mezhepçilik

Bu tür önerilerin propagandasını yapmak ne spontane ne de masum bir şey. Bu, Lübnan ve Suriye arasındaki mezhepsel ve dini gerginlikleri yeniden alevlendirmeyi amaçlayan tehlikeli bir oyunun parçası. İç içe geçmiş bir dini ve ulusal mozaikle birleşen iki ülke, bir kez daha büyük hesaplaşmalar için bir satranç tahtasına dönüşüyor.

Örneğin Suveyda'da, Dürziler ile Suriye makamları arasında sosyal, mezhepsel ve siyasi boyutların iç içe geçtiği kanlı bir çatışma sahnesine tanık oluyoruz. Ancak orada yaşananlar sadece Suriye ile sınırlı değil; her zamanki gibi, yankıları hemen Lübnan'a da ulaştı.

Lübnan'da Sünniler arasında mezhepçi duygular canlandı ve Suriye'de “yeni Sünni rejim” olarak adlandırdıkları oluşumla dayanışmaya yönelik hareketlenmeler arttı. Lübnan sanki kendi başına bir devlet olmaktan çıkıp, askeri ve mezhepsel destek için bir platform haline gelmiş gibi, Suveyda'ya savaşmaya giden Lübnanlılar öldü.

Diğer tarafta, Suriye rejimine karşı Suveyda Dürzilerini desteklemek amacıyla Lübnan'ın çeşitli bölgelerinde Dürzi kitleler harekete geçti. Böylece Lübnan, sanki Lübnanlılar dış çatışmalar için her zaman “yedek mühimmat” olmaya mahkummuş gibi, sınır ötesi mezhepsel bölünmelerin tekrar tekrar yaşandığı bir sahne haline geldi.

Hizbullah sahnesinin tekrarı

Bugün yaşananlar, daha önce Hizbullah'ın aktörü olduğu sahnenin yeni bir versiyonu. Hizbullah, İran örtüsü altında Suriye savaşına askeri müdahalede bulunmaya karar verdiğinde, gerekçe olarak “Şiileri ve türbeleri korumayı” öne sürmüştü. Bu müdahale çok geçmeden Suriye'deki Alevi rejiminin varlığını sürdürmesine yönelik doğrudan bir desteğe dönüşmüştü.

Bugün, aynı denklem farklı biçimlerde tekrarlanıyor:

Sünniler, Suriye'deki “yeni Sünni rejimi” desteklemek için savaşçı gönderiyor.

Dürziler, rejime karşı Suveyda Dürzileri ile dayanışma içinde.

İronik bir şekilde, yalnızca Hristiyanlar farklı bir tutum sergilediler ve tarafsızlık ilkesinin bilincinde olarak Suriye'deki Hristiyanları destekleme yönünde hiçbir adım atmadılar. Zira Lübnanlı Hristiyanlar, Suriyeli Hristiyanları, seçeneklerinin farkında olan ve kendilerine uygun olanı seçebilecek Suriyeliler olarak görüyorlar.

Bu Hristiyan tutumu, yani tarafsız kalmak ve krizleri ithal veya ihraç etmemek, ara sıra kendisine yöneltilen eleştirilere rağmen, bu çıkmazdan çıkmak için gereken modeldir.

Kriz ihraç etmek

Lübnan'ın bugünkü sorunu, yalnızca başkalarının ateşini kendi topraklarına çekmesi değil, aynı zamanda kendisinin de dışarıya kriz ihraç etmesidir. Bazı Lübnanlı liderler, tehlikeli bir bölgesel oyunun piyonları haline geldiler.

Bazıları Velid Canbolat'ın Suriye Dürzi çatışmasına müdahale ederek Şeyh Yahya el-Belus'u desteklediğini, onu Şam'daki yeni hükümet ile yakınlaşmaya teşvik etmeye çalıştığını düşünüyor. Buna karşılık, rejime sadık diğer Dürzi güçler Şeyh Hikmet el-Hicri'yi desteklemek için harekete geçtiler. Bu durum, Suriye'yi doğrudan etkileyen ve Suveyda'da durumun alevlenmesine katkıda bulunan tehlikeli bir Dürzi bölünmesine yol açtı.

Şarku’l Avsat’ın Indpendent Arabia’dan aktardığı analize göre yaşananlar, devletinin zayıflığı ve kurumlarının çöküşü gölgesinde Lübnan'ın bir vekil “destek arenasına” dönüştüğünün açık bir kanıtı. Her Lübnanlı grup, tıpkı Lübnanlı silahlı grupların yıllardır bölgesel çatışmalarda dış güçleri desteklemesi gibi, dışarıdaki kendi grubunu destekliyor.

Lübnan fanatizmin rehinesi

Lübnanlıların bugün sorması gereken soru şudur: Bu politikalar bizi nereye götürüyor?

Dış mesajlar için bir posta kutusu olmak Lübnan'ın çıkarına mı?

Başkaları için savaşmak, mültecilerini kabul etmek ve çatışmalarını finanse etmek mi istiyoruz?

Lübnan'ın yabancı istihbarat çatışmalarının arenası haline gelip parçalanmasına ve toplumun dağılmasına yol açan 1970’ler ve 1980'lerdeki deneyimi tekrarlamamız gerekiyor mu?

Lübnan devletinin rolünü yerine getirmediği açık. Siyasi, diplomatik ve güvenlik sınırlarını her türlü dış projeye açarken, silah ve savaşçı kaçakçılığına, mezhep çatışmalarını 24 saat boyunca körükleyen kışkırtma kampanyalarına göz yuman güçsüz ve kırılgan bir devlet var.

Tarafsızlık seçeneği gerçek çözümdür

Bugün yaşananlar, tarafsız olmamanın doğrudan bir sonucudur. Tarafsızlığı benimsemeyen ülkeler savaş alanlarına dönüşürler. Sloganlar mezhepsel ve bölgesel çatışmaların bahanesi haline geldiğinde, herkes bedelini öder.

Tarafsızlık bir lüks değil, ulusal bir zorunluluktur. Tek başına Lübnan'ın bölgesel bataklığa sürüklenmesini engelleyebilir.

Zira İran, Lübnan'ı kurtarmayacaktır.

Ne Suudi Arabistan ne de Katar, milislerin yönettiği bir ülkeyi yeniden inşa etmeyecektir.

Amerika Birleşik Devletleri veya Avrupa da devlet olmayı reddeden bir devleti desteklemek için acele etmeyecektir.

Yıpranmayı durdurmak ve çöküşü önlemek

Lübnan devleti işleri derhal kontrol altına almazsa, daha fazla parçalanmaya doğru gidiyoruz. Lübnan bugün sadece ekonomik çöküşün eşiğinde değil, aynı zamanda daha tehlikeli bir siyasi ve ahlaki çöküşün de ortasında.

İçerideki partiler ile liderlerin, her birinin kendi mezhebine göre, dışarıda şu veya bu tarafı desteklemek için seferber olması kabul edilemez.

Trablus'un, Bekaa'nın veya Güney'in Suriye, İran veya Körfez ülkeleri için vekil çatışma platformları haline gelmesi kabul edilemez.

Her türlü bölücü projeye karşı savunmasız bir ülke olarak kalmamız kabul edilemez.

Bugün ihtiyaç duyulan şey cesur ve egemen bir karar almaktır. Lübnan'ın bir destek arenası haline gelmesini engelleme kararıdır. Siyasi ve sosyal sınırları kontrol etme kararıdır. Lübnan'ın başkalarının savaşları için bir sahne olması değil, her şeyden önce gelmesi kararıdır.

Aksi takdirde bölünme yoldadır ve belki de bu sefer Lübnan diye bir şey kalmayacaktır.