Hayvanseverlerin bildiğini bilim de doğruladı: Kediler aslında sıvı

Kedigiller küçük boşluklara girmeden önce kendi anatomik özelliklerini değerlendiriyor gibi görünüyor

Genç bir kızın balık akvaryumunda taşıdığı yavru kedi (AFP)
Genç bir kızın balık akvaryumunda taşıdığı yavru kedi (AFP)
TT

Hayvanseverlerin bildiğini bilim de doğruladı: Kediler aslında sıvı

Genç bir kızın balık akvaryumunda taşıdığı yavru kedi (AFP)
Genç bir kızın balık akvaryumunda taşıdığı yavru kedi (AFP)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Kedigillerin sıvı gibi davranmakta nasıl başarılı olabildiğine dair bir çalışma yapan bilim insanları, kedilerin en dar alanlara sığmak için kendi vücut şekillerine ve boyutlarına dair alışılmadık bir farkındalıktan yararlanabildiğini bildiriyor.

Birkaç hayvanın, mekanlar arasında dolaşmaya dair kararları büyüklük ve şekilleri hakkındaki bilgilerine dayanarak verdiği biliniyor.

Ancak Macaristan'daki Eötvös Loránd Üniversitesi'nden hayvan davranış bilimcisi Peter Pongracz, bu öz farkındalığın kedilerin boşluklara sığmasını sağlamada oynadığı rolün daha önce test edilmediğini söyledi.

Kediler dikkat çekici bir bilişsel yetenek yelpazesi sergiler. Yiyecek bulmak için insan sinyallerini takip ederler, örneğin ipuçlarına tepki verirler ve kediye yönelik konuşmalara göre hareket ederler.

Afrika kara ayaklı kedisi (Cleveland Hayvanat Bahçesi)Afrika kara ayaklı kedisi (Cleveland Hayvanat Bahçesi)

Dr. Pongracz, iScience adlı bilimsel dergide yayımlanan yeni araştırma makalesinde, 30 kedinin aynı yüksekliğe veya aynı genişliğe sahip ve kademeli olarak küçültülen aralıklardan nasıl geçtiğini değerlendirdi.

Köpeklerde de bu davranışı test etmek üzere benzer bir düzenek kullanan Pongracz şöyle dedi:

Köpekler rahatsız edici derecede küçük bir aralığı kullanmaya çalışmadan önce yavaşlayıp tereddüt ederken, kediler söz konusu olduğunda en dar aralıklardan bile geçmeye çalışmadan önce davranışlarında böyle bir değişiklik tespit etmedik.

Aralığın "üzerinden atlayan" kediler, bu açıklığı kullanmayı reddedenler olarak kabul gördü.

Bununla birlikte, kediler en alçak aralıktan geçmeden önce yavaşladı. Kedigiller, bu alanlardan geçerken temkinli bir strateji izleyerek kendi anatomik özelliklerini değerlendiriyor gibiydi. Ayrıca, dar aralıklardan geçmek için deneme yanılma yöntemine de hızlıca başvurdular.

Dr. Pongracz, "Kediler, göğüs genişliklerinden daha dar olsa bile, dar ama yükseklik konusunda rahat aralıklara yaklaştığında, gözlemleyebileceğimiz kadar boyuta dayalı ve apriori kararlar vermedi" dedi.

Etolog Pongracz en küçük ve rahatsız edici derecede alçak açıklık durumunda, kedilerin geçmek için "vücut boyutlarını canlandırma kapasitelerine" güveniyor gibi göründüğünü belirtti.

Açıklıklar omuz yüksekliklerinden daha alçak hale geldikçe, kediler onlara yaklaşmakta tereddüt etti.

Dr. Pongracz, "Bu, bir açıklığın dikey ve yatay boyutlarının kedilerde farklı önemler taşıdığını gösteriyor" dedi.

Kediler neredeyse sıvı! Kediler kısa aralıklardan geçerken vücut büyüklüğü farkındalığına güvenmeyi seçiyor.

Çalışma, kedilerin uzun ama dar açıklıklarda neden deneme yanılma stratejisini seçtiği gibi birkaç soruyu gündeme getiriyor. En alçak açıklıklardan geçmek için neden tereddüt edip görünüşe göre vücut büyüklüğü farkındalığına güvendikleri de bilinmiyor.

Araştırma kedilerin en dar açıklıkların uygunluğunu değerlendirmek için yavaşlayıp bıyıklarını kullandığı varsayımını da şüpheye düşürüyor.

Dr. Pongracz, kedilerin benzer zorlu uzamsal görevlerde ağırlıkları gibi diğer vücut farkındalığı biçimlerine güvenip güvenmediğini daha fazla test etmeyi umuyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news



Teknolojik cihazlarında güncelleme yapmayanlar, yaşadıklarını anlattı

Uzmanlar güvenlik açıklarına karşı uyarıyor (Pexels)
Uzmanlar güvenlik açıklarına karşı uyarıyor (Pexels)
TT

Teknolojik cihazlarında güncelleme yapmayanlar, yaşadıklarını anlattı

Uzmanlar güvenlik açıklarına karşı uyarıyor (Pexels)
Uzmanlar güvenlik açıklarına karşı uyarıyor (Pexels)

Telefon veya bilgisayar ekranında güncelleme bildirimi görmek epey can sıkıcı olabiliyor. 

Bazıları cihazlarının otomatik güncelleme ayarını açık tutarken, pek çok kişi yaptığı bir işin ortasında bu bildirimleri alıyor ve güncellemeyi erteliyor. Bazı kullanıcılar da cihazlarındaki değişikliğe özellikle izin vermiyor. 

Tennessee ve Münih üniversitelerinden araştırmacıların 2021 tarihli çalışmasına göre bu kasıtlı geciktirme, güncellemelerin mevcut alışkanlıkları tehdit edeceği düşüncesinden kaynaklanıyor. 

Kullanıcılar, yazılım güncellemelerinin cihazlarındaki belirli özelliklerin kullanımını yeniden öğrenmelerini gerektirebileceğini düşünüyor.

Ayrıca bazıları, telefon ve bilgisayarlarının iyi çalıştığını düşünerek yeniliğe ihtiyacı olmadığı için de güncellemeyi erteliyor.

Teknoloji araştırmaları şirketi Gartner'dan Patrick Long, diğer sebeplere de dikkat çekerek "Değişim, mikro düzeyde olsa bile korkutucu olabilir" diyor.

Bütün yazılım güncellemeleri güvenlikle ilgili düzeltmeler içermiyor. Ancak siber güvenlik uzmanları bu türden güncellemelerin geciktirmeden yapılması gerektiğini vurguluyor.

ABD merkezli sivil toplum kuruluşu İnternet Güvenliği Merkezi'nden (Center for Internet Security) Kathleen Moriarty "Kendinizi saldırılara karşı savunmasız bırakıyorsunuz" diyerek ekliyor: 

Bir güvenlik açığı duyurulduktan ve düzeltme eki yayımlandıktan sonra saldırganlar bu bilgileri hızla ele geçiriyor ve spesifik güvenlik açıklarını hedef alıyor.

Güvenlik riski en ciddi sorun olsa da güncellemeleri zamanında yapmamak başka sorunlar da yaratabiliyor. Bazıları yıllardır güncelleme yapmayan kullanıcılar, Wall Street Journal'a deneyimlerini anlattı. 

ABD'li Francesca Bevens, değişiklikten hoşlanmadığı için telefon, bilgisayar ve tabletini güncellemediğini söylüyor.

Cihazlarındaki mesajlaşma uygulamalarının aniden kapanmaya başladığını anlatan Bevens "Beni cezalandırıyor" diyor.

Ancak güncellemenin başka sorunlara yol açacağından korktuğu için cihazlarını güncellemiyor.

Gazeteci Lynn La ise 2015'te satın aldığı iMac'ini neredeyse 10 yıldır güncellememiş. Apple'ın artık desteklemediği bir yazılım içeren bilgisayarın iyi çalıştığını söyleyen La, yeni cihazlardaki özelliklerin güzel göründüğünü de itiraf ediyor.

ABD'li gazeteci, bazı uygulamaların açılmadığını ve Google Chrome'un güvenlik uyarıları vererek güncelleme yapmasını söylediğini anlatıyor.

Ayrıca birkaç yıl önce bir arkadaşı kendisine bir Bluetooth klavye hediye edince de sorun yaşamış. Klavyenin yazılımının, bilgisayarın eski işletim sistemiyle uyumlu olmaması yüzünden aleti iMac'e kablosuz bağlayamamış. 

Klavyeyi USB'yle bağlasa da Bluetooth özelliği işlevini yitirmiş.

Bazı kullanıcılar akıllı telefonlarının bataryası zayıflayacağı veya cihazı yavaşlatacağı için de güncellemeleri erteleyebiliyor. 

Özellikle büyük yazılım güncellemelerinde bu sorunlar ortaya çıksa da uzmanlar, genellikle birkaç gün içinde telefonun normale döneceğini söylüyor. 

Bazı kullanıcıların sebebiyse depolama alanı. Ashley Mwitanti, telefonunda ne kadar fotoğraf silse de güncellemeye yetecek kadar yer açamadığını ifade ediyor. 

Ancak iPhone'unda iOS 15.5 sürümünü kullanan Mwitanti bunun beklenmedik bir faydasını da keşfetmiş. 

Mesaj silme özelliği iOS 16 sürümüyle geldiği için Mwitanti, silinen mesajlara erişebildiğini ve bu durumdan memnun olduğunu belirtiyor.

Uzmanlar cihazlarını güncellemekten korkan kişilerin internetteki yorumlara bakmasını öneriyor. 

Moriarty "Sosyal medya sayesinde, belirli bir güncellemenin beklenmeyen büyük sorunlara neden olup olmadığını öğrenebilirsiniz" diyerek ekliyor: 

Yani biraz bekleyebilir ya da özellikle büyük bir güncellemeyi ilk siz yapmayabilirsiz. Reddit forumları, Twitter (X) ve geri bildirime kolayca erişebileceğiniz diğer yerler sayesinde zaman aralığının artık çok uzun olduğunu düşünmüyorum.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, CNBC, Journal of Business Research