Milyonlarca yıllık kayalar, karanlık madde dedektörü olmaya aday

Gizemli ve görünmez karanlık madde, evrendeki tüm maddenin yüzde 80'inden fazlasını oluşturuyor.

Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
TT

Milyonlarca yıllık kayalar, karanlık madde dedektörü olmaya aday

Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])

ABD'nin Virginia eyaletinden bilim insanları, gizemli karanlık maddeyi ararken son derece eski kayalara yöneldi.

Evrendeki tüm maddenin yüzde 80'inden fazlasını oluşturan bu madde kozmosu şekillendirip etkiliyor. Ancak hiçbir şekilde görünmüyor ve normal sensörler ve tekniklerle tespit edilemiyor.

Virginia Tech'ten araştırmacılar milyar yıllık kayaları analiz ederek karanlık maddenin izlerini bulmayı umuyor. Bu fikir ilk olarak 1980'lerde ortaya atılmıştı. O zamandan bu yana yaşanan teknolojik gelişmeler, araştırmacıları bu fikri yeniden gözden geçirmeye yöneltti. Ya Dünya'nın minerallerinde izler varsa?

Fizik profesörü Patrick Huber yaptığı açıklamada "Bu çılgınca. Bu fikri ilk duyduğumda delilik olduğunu düşündüm. Bunu yapmak istiyorum" diyor.

zxscdfegrt
Doktora adayı Keegan Walkup (solda) ve fizikçi Patrick Huber, eski kayaların kristal kafes yapıları içinde karanlık madde izlerine dair kanıt aramak için Huber'ın kurduğu yeni laboratuvarda çalışıyor (Spencer Coppage/Virginia Tech)

Karanlık madde teorilerini test etmek için yeni bir laboratuvar inşa eden Huber, araştırması için Ulusal Bilim Vakfı ve Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi'nden birkaç milyon dolar aldı.

Fizikçi, çalışmalarını "orta yaş krizine" benzetiyor.

Huber ve meslektaşları yeni görüntüleme yöntemlerini kullanarak mineral kristalindeki bir atom deseni olan kristal kafes yapılarında, uzun zaman önceki karanlık madde etkileşimlerinden kaynaklanan yıkım izlerini ortaya çıkarmayı umuyor.

Karanlık maddenin diğer maddelerle etkileşimlerini, görünür bir maddeye ait atom çekirdeğiyle çarpışması dışında algılamak mümkün değil. Çarpışma sonucu çekirdek geri teperek enerji açığa çıkarıyor.

Huber'la işbirliği yapan Vsevolod Ivanov, bir kayanın içindeki yüksek enerjili bir parçacığın, maddenin temel yapıtaşı olan atomun yüklü çekirdeğine çarptığında geri tepme sonucu çekirdeği yerinden fırlatabileceğini söylüyor. Çekirdeğin ardında bıraktığı boşluk, kristal içindeki yapısal değişikliklere işaret ediyor.

Ivanov, "Milyonlarca yıl boyunca farklı parçacıklara maruz kalmış bir kristali alıp bildiğimiz şeylere karşılık gelen dağılımları çıkaracağız" diyor.

Geriye her ne kalırsa bu yeni bir şey olmalı ve karanlık madde olabilir.

Araştırmacılar, karanlık madde dedektörü olma potansiyeli taşıyan adayları belirleyip saptamaya çalışıyor.

Zürih Üniversitesi'ndeki araştırmacılarla işbirliği kurarak batarya ve seramiklerde kullanılan sentetik lityum florürdeki bu yüksek enerjili parçacıkların üç boyutlu modellerini yapmaya başladılar.

Sentetik madde iyi bir karanlık madde dedektörü olmasa da Huber ve bilim insanlarının sinyalleri belirlemesine katkı sağlayacak.

Independent Türkçe



Michael Caine, genç Tom Cruise'a verdiği kariyer tavsiyesini anlattı

Paul Brickman'ın yönetmenliğini üstlendiği Riskli İş'te Tom Cruise, ailesinin evden gitmesiyle kendine eğlence arayan Joel rolündeydi (Universal Studios)
Paul Brickman'ın yönetmenliğini üstlendiği Riskli İş'te Tom Cruise, ailesinin evden gitmesiyle kendine eğlence arayan Joel rolündeydi (Universal Studios)
TT

Michael Caine, genç Tom Cruise'a verdiği kariyer tavsiyesini anlattı

Paul Brickman'ın yönetmenliğini üstlendiği Riskli İş'te Tom Cruise, ailesinin evden gitmesiyle kendine eğlence arayan Joel rolündeydi (Universal Studios)
Paul Brickman'ın yönetmenliğini üstlendiği Riskli İş'te Tom Cruise, ailesinin evden gitmesiyle kendine eğlence arayan Joel rolündeydi (Universal Studios)

Usta oyuncu Sör Michael Caine, 40 yıl önce ilk kez karşılaştıklarında genç bir yıldız adayı olan Tom Cruise'un kendisinden kariyer tavsiyesi istediğini anlattı.

Artık 91 yaşında olan çift Oscarlı Caine, Don't Look Back, You'll Trip Over (Arkana Bakma, Takılıp Düşeceksin) adlı bir anı kitabı kaleme aldı. 

"Harika bir tavrı vardı"

Kitabının tanıtımı için The Sunday Times'a röportaj veren emekli oyuncu, geleceğin yıldızı Cruise'la 1983'te tanıştığını açıkladı.

Britanyalı yıldız, Julie Walters'la başrolü paylaştığı Educating Rita adlı filmi için düzenlenen bir etkinlikte Cruise'la tanışmış.

Arkamı döndüğümde karşımda genç bir aktör vardı, çok kibardı ve şöhretinin gelip geçici olmaması için ne yapması gerektiğine dair sorular soruyordu. O Tom'du, muhtemelen Riskli İş'in (Risky Business) çekildiği zamanlardı.

Caine, Cruise'a hangi tavsiyeleri verdiğini hatırlamadığını söyledi:

Ne söylediğimi hatırlamıyorum ama belli ki ona iyi gelmiş! Onda özel bir şeyler vardı. Harika bir tavrı, bir duruşu vardı. Beni ilgilendiren şey, onun gerçekten de sinemadaki son gerçek yıldızlardan biri olması. İnsanlar sırf o oynadığı için bir filmi izlemeye gidiyor. Brad Pitt bir yıldız, Morgan Freeman da bu kalitenin bir kısmına sahip. Günümüzde John Wayne, Humphrey Bogart ya da Cary Grant gibi çok az yıldız var.

Caine 70 yıllık kariyeri boyunca 150'den fazla filme imza attı. 1986 yapımı Hannah Ve Kız Kardeşleri (Hannah And Her Sisters) ve John Irving'in çok satan romanından uyarlanan 1999 tarihli Tanrının Eseri Şeytanın Parçası (The Cider House Rules) filmleriyle Oscar kazanmıştı.

Caine ayrıca, Christopher Nolan'ın Batman üçlemesi, Prestij (The Prestige), Başlangıç (Inception), Yıldızlararası (Interstellar) filmlerinin yanı sıra Paolo Sorrentino'nun Oscar adayı draması Gençlik'te (Youth) de oynamıştı.

Caine, geçen yıl emeklilik kararı aldığını açıklamış ve Bernard Jordan'ın gerçek hayat hikayesinden uyarlanan The Great Escaper'ın son filmi olacağını söylemişti. 

Independent Türkçe, Deadline, The Sunday Times, Mirror