İsrail'in Gazze'de bir okula ve yerinden edilmiş kişilerin çadırlarına düzenlediği iki saldırıda 14 kişi hayatını kaybetti

Gazze Şeridi'nde ölü sayısı 43 bin 552 kişiye yükseldi

İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bir mülteci kampına düzenlediği saldırıda vurulan evden yaralı bir çocuğu çıkaran Filistinli adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bir mülteci kampına düzenlediği saldırıda vurulan evden yaralı bir çocuğu çıkaran Filistinli adam (AFP)
TT

İsrail'in Gazze'de bir okula ve yerinden edilmiş kişilerin çadırlarına düzenlediği iki saldırıda 14 kişi hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bir mülteci kampına düzenlediği saldırıda vurulan evden yaralı bir çocuğu çıkaran Filistinli adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bir mülteci kampına düzenlediği saldırıda vurulan evden yaralı bir çocuğu çıkaran Filistinli adam (AFP)

Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü bugün yaptığı açıklamada, İsrail'in Gazze'de bir okulu ve yerinden edilmiş kişilerin barındığı çadırları hedef alan iki saldırısında, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu en az 14 Filistinlinin öldüğünü duyurdu. Diğer taraftan İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin kuzeyinde onlarca militanın etkisiz hale getirildiğini bildirdi.

Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal AFP'ye yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı çadırları hedef alan bir hava saldırısında, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu en az 9 kişinin öldüğünü söyledi.

İsrail'in bir mülteci kampına düzenlediği saldırının ardından enkazın ortasında duran Filistinli adam yaşananlara tepki gösteriyor. (AFP)İsrail'in bir mülteci kampına düzenlediği saldırının ardından enkazın ortasında duran Filistinli adam yaşananlara tepki gösteriyor. (AFP)

Filistin Kızılayı da ölü sayısını doğrulayarak saldırıda 11 kişinin yaralandığını ve Nasır Hastanesi’ne kaldırıldığını kaydetti.

Basal, İsrail savaş uçaklarının Gazze şehrinin et-Tuffah mahallesinde binlerce yerinden edilmiş insanı barındıran Fehd es-Sabah Okulu'nu bombaladığı ikinci saldırıda, aralarında çocukların da bulunduğu 5 kişinin öldüğünü ve yaklaşık 22 kişinin yaralandığını söyledi.

Saldırıda yaşamını yitiren Filistinlilerin naaşları ve yaralılar kentteki el-Ehli Baptist Hastanesi'ne getirildi.

Son aylarda İsrail ordusu, Filistinli militanların aktif olduğunu söylediği, yerinden edilmiş insanların barındığı birçok okulu vurdu.

Bu arada İsrail ordusu, Hamas'ın yeniden toparlanmasını önlemek için bir aydan uzun bir süredir büyük bir hava ve kara operasyonu yürüttüğü Gazze'nin kuzeyindeki Cibaliye bölgesinde askerlerinin ‘onlarca teröristi’ öldürdüğünü duyurdu.

Ordu, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta da onlarca militanı öldürdüğünü açıkladı.

İsrail ordusu şu anda Hizbullah'la savaştığı Lübnan cephesinde ve Hamas'a karşı operasyonlar yürüttüğü Gazze cephesinde savaş halinde.

Ordudan yapılan açıklamada, “Geçtiğimiz gün İsrail Hava Kuvvetleri, Lübnan ve Gazze Şeridi'nde 50'den fazla terörist hedefi vurdu. Vurulan hedefler arasında askeri binalar, silah depolama tesisleri ve fırlatma rampaları vardı” denildi.

Gazze savaşı, Hamas mensuplarının 7 Ekim 2023 tarihinde İsrail yerleşimlerine saldırmasının ardından patlak verdi. Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre söz konusu saldırıda ve sonrasında (daha sonra ölen esirler) çoğu sivil bin 206 kişi öldü. Saldırı sırasında toplam 251 kişi kaçırıldı. Bunlardan 97'si halen Gazze Şeridi'nde tutuluyor, 34'ünün ise öldüğü söyleniyor.

Ölü sayısı artıyor

Hamas'a bağlı Sağlık Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, İsrail ile Gazze Şeridi'ndeki Filistin hareketi arasında bir yıldır devam eden savaşta ölenlerin sayısının en az 43 bin 552'ye yükseldiğini duyurdu.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, son 24 saat içinde hastanelere nakledilen en az 44 şehit olduğu belirtilerek, savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana toplam yaralı sayısının 102 bin 765'e yükseldiği kaydedildi.



Meşruiyet kazanma ile iç ve dış zorluklar arasında yeni Suriye yönetimi

Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera (Reuters)
Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera (Reuters)
TT

Meşruiyet kazanma ile iç ve dış zorluklar arasında yeni Suriye yönetimi

Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera (Reuters)
Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera (Reuters)

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden sonra Suriye'deki diplomatik hareketlilik her geçen gün artıyor; Arap ve yabancı heyetler yeni yönetimin yetkilileriyle görüşmek üzere Şam'a akın ediyor ve bu da yönetime bir tür meşruiyet kazandırıyor.

Dışişleri bakanları, diplomatlar ve üst düzey yetkililer Esed sonrası Suriye'ye farklı nedenler ve yönelimlerle gitmiş olsalar da bu ziyaretler mevcut yönetimin zımnen tanınması anlamına geliyor. Kuşkusuz bu yeni yönetime güç veriyor.

Gözlemciler, yeni yönetime meşruiyet kazandırmanın temellerini sağlamlaştırması için iyi bir fırsat olduğuna inanıyor. Bu fırsat, iktidarların devrildiği ve yeni yöneticileri tanımak yerine uluslararası örgütlere üyeliklerinin askıya alınması gibi cezalandırıcı tedbirlerin uygulandığı önceki birçok örnekte mevcut olmayabilir.

Ancak bazıları, Esed rejiminin uluslararası arenadaki etkili aktörlerin çoğu tarafından kabul görmemesini, benzer vakaların ele alınışındaki çifte standartla açıklayabilir. Diğer bir grup ise rejim değişikliğinin genellikle askeri hareketler tarafından gerçekleştirildiğini savunuyor. Suriye örneğindeki paradoks, Esed rejiminin başta Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) olmak üzere saflarında yabancıların da bulunduğu silahlı gruplar tarafından devrilmiş olmasıdır.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesinin ardından Sednaya Cezaevi’nden serbest bırakılan mahkumlar için düzenlenen kutlamaya katılan bir Suriyeli (Reuters)Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesinin ardından Sednaya Cezaevi’nden serbest bırakılan mahkumlar için düzenlenen kutlamaya katılan bir Suriyeli (Reuters)

Geçiş yönetiminin zorlukları

Esed rejiminin HTŞ tarafından ani bir şekilde devrilmesi, 13 yıllık iç savaşa ve onlarca yıllık baskıcı yönetime katlanan Suriyelileri sevince boğdu. Foreign Affairs dergisinde yayınlanan bir yazıda, geçiş yönetiminin karşılaşabileceği zorlukların altı çizildi.

Söz konusu yazıda şu ifadelere yer verildi: “Şam'da yeni bir hükümet şekillenirken hem Suriyeliler hem de yabancı gözlemciler bu hükümetin kapsayıcılığı ve temsili konusunda endişe duyuyor. Suriye'deki etnik ve dini gruplar arasındaki çözülmemiş gerginliklerin yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera'nın ülkeyi birleştirme ve iktidarını sağlamlaştırma çabalarını engelleyebileceğine dair endişeler var.”

Foreign Affairs, ABD'nin yakın vadede yapacağı tercihlerin ‘yeni yönetimin otoritesini Suriye geneline yayma ve yeniden inşa etme kabiliyetini etkileyeceği’ değerlendirmesinde bulundu.

Yazının devamında, “Suriye'nin yeni liderlerine şüpheyle yaklaşmak için nedenler var. Bunlardan biri savaşın yıkıma uğrattığı ülkenin vahim durumu. Zira Suriyelilerin yüzde 70'inden fazlası yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Suriye'nin gayri safi yurt içi hasılası (GSYİH) 2011'den bu yana 60 milyar dolardan 10 milyar dolara düştü. Yeniden yapılanmanın 400 milyar dolara mal olması bekleniyor” ifadeleri yer aldı.

Dergi, yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera'nın ‘yeni koşullara uyum sağlama becerisini de kanıtladığını’ belirtti. Yazıda, “2017'de Suriye'nin İdlib vilayetini ele geçirdikten sonra sıfırdan bir proto-devlet inşa etmeye başladı ve Suriye ulusal gündemini benimsemek için HTŞ’den çok sayıda yabancı savaşçıyı ülkelerine gönderdi. Önceki amaçlarını reddetti. Bu da HTŞ'nin sonunda Şam'a yürümesini sağladı. Eş-Şera ayrıca küçük Hıristiyan ve Dürzi topluluklarına da ulaştı... Kadınların eğitiminin önemi üzerine konuştu ve Batılı ülkelerle sivil toplum kuruluşlarından gelen insani yardımlara kapı açtı” denildi.

ABD’nin tutumu ve ‘birleşik bir devlet’

Washington yönetimi için belki de en önemli şey, ABD'nin Suriye'deki hedeflerine büyük ölçüde ulaşmış olmasıdır. Esed rejimi sona erdi, İran ve Rus güçleri Suriye'den çekildi. Suriye'deki değişimi özellikle İran için büyük bir kayıp olarak gören dergiye göre, “Suriye'de dost bir hükümetin kaybedilmesi büyük bir darbedir. Tahran, Lübnan'daki Hizbullah'a silah aktarmak için kullandığı ana güzergâhını kaybetti. Böylece Tahran yönetimi, ciddi şekilde zayıflattığı direniş eksenini yeniden inşa etme yolunu kaybetmiş oldu.”

Foreign Affairs, Washington'un tutumunu ve askeri varlığını sürdürme ihtiyacı duymamasını ya da başlangıçta Esed rejimini zayıflatmayı amaçlayan ezici yaptırımları açıklayabilecek nedenleri sıraladı. Dergi, Amerikan güçleri ve ABD tarafından desteklenen Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) Suriye'nin kuzeyinde DEAŞ'a ciddi zarar verdiğinden bahsetti.

Yeni güvenlik güçlerinin bir üyesi, Humus'ta devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed yanlılarını gözaltına almak için düzenlenen operasyon sırasında tankların önünde yürüyor. (AP)Yeni güvenlik güçlerinin bir üyesi, Humus'ta devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed yanlılarını gözaltına almak için düzenlenen operasyon sırasında tankların önünde yürüyor. (AP)

Suriye'deki yeni yönetim yetkililerinin göreve gelmelerinin üzerinden birkaç hafta geçmeden aldıkları kararlar ve yaptıkları açıklamaların yarattığı endişe ve tartışmaların ortasında Amerikan dergisi, yeni Suriye ve komşuları için en iyi senaryonun, uzun vadede bölgesel istikrarı artıracak diplomatik anlaşmaları müzakere edebilecek birleşik ve uyumlu bir devletin kurulması olduğu değerlendirmesinde bulundu.

Dergi, bunun alternatifinin ise zayıf, bölünmüş ve çatışmaya eğilimli bir Suriye olduğu uyarısında bulundu. Böyle bir sonuç bölgede uzun vadeli ve giderek daha maliyetli bir Amerikan askeri varlığını gerektirebilir. Şarku’l Avsat’ın Foreign Affairs’ten aktardığına göre bu durum Türkiye için de sorun yaratır. Irak'taki hassas inşa sürecini tehlikeye atar ve yeni bir Suriyeli göç dalgasına neden olur.

ABD, bu senaryodan kaçınmak için yeni Suriye hükümetine bir şans vermeli ve Şam'ın Suriye'nin kuzeydoğusundaki tarım ve petrol zengini vilayetlerin kontrolünü yeniden ele geçirmesine müsaade ederek güçlerini ülkeden çekmelidir. Ancak Washington'un öncelikle eş-Şera’nın DEAŞ'ı kontrol altında tutma kabiliyetine ve iradesine sahip olduğuna ve yeni hükümetin Suriye'deki Kürtlerin güvenliğini ve entegrasyonunu sağlayacağına, gerekirse bunu yapmak için Ankara'yla arasına mesafe koyacağına dair güvence vermesi gerekiyor.

Suriye Demokratik Güçleri (Reuters)Suriye Demokratik Güçleri (SDG) (Reuters)

Dergi, ABD'nin yaptırımları kaldırmasının ‘Suriye'ye yabancı yatırım yapılmasına ve hükümetin uluslararası bankacılık sistemine erişimine olanak sağlayacağını’ belirtti.

Analistlere göre eş-Şera ve yakınındaki isimler şimdi bu fırsatı değerlendirmeli ve tüm bileşenleri içinde barındıran yeni bir devlet inşa etmek için silahlı örgütlerin şemsiyesi altından çıktıklarını kanıtlamalılar. Ayrıca çatışan çıkarların Suriye'yi son birkaç yılda yaşadıklarından daha şiddetli olabilecek yeni bir sarmala sürüklemesine izin vermemeliler.