Netanyahu, Gazze savaşının sorumluluğundan kaçmaya çalışıyor

Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu birçok kez söylemişti (Reuters)
Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu birçok kez söylemişti (Reuters)
TT

Netanyahu, Gazze savaşının sorumluluğundan kaçmaya çalışıyor

Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu birçok kez söylemişti (Reuters)
Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu birçok kez söylemişti (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, devletin Gazze savaşıyla ilgili soruşturma komisyonu kurmasını engelleyecek bir yasa tasarısı hazırlıyor.

İsrailli medya kuruluşu Kanal 13'ün haberine göre Netanyahu, Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla başlayan Gazze savaşında, Tel Aviv yönetiminin attığı adımların devlet komisyonu tarafından incelenmesini engellemeye çalışıyor. 

Netanyahu'nun bunu yerine "siyasi bir komisyon" kurulmasını öngören bir yasa tasarısı hazırladığı öne sürülüyor. Bu komisyonda iktidardaki radikal sağcı koalisyondan ve ana muhalefet kanadından birer siyasetçinin yer alması isteniyor. Ayrıca komisyonun faaliyetlerinin üst düzey güvenlik yetkilileri tarafından denetime tabi tutulması talep ediliyor. 

İsrailli haber sitesi Ynet de yasa tasarısı kapsamında, Gazze savaşına dair incelemelerin bu siyasi komisyon dışında başka birimler tarafından yürütülmesinin yasaklanmasının hedeflendiğini aktarıyor.  

Ana muhalefetteki Gelecek Var Partisi lideri Yair Lapid, Netanyahu'nun özel komisyon kurulmasına ilişkin çabalarına karşı çıkarak şunları söyledi: 

Böyle bir şeyin olmasına izin vermeyeceğiz. Biz sadece devletin inceleme komisyonu kurmasına oy veririz.

Lapid'in partisinden Merav Ben Ari de siyasi komisyon fikrine karşı çıkarak "Netanyahu'nun 7 Ekim saldırılarının sorumluluğundan kaçmasına izin vermeyeceklerini" belirtti.

Netanyahu hükümetinin savaşta izlediği politikalar, bağımsız Sivil Soruşturma Komisyonu tarafından halihazırda inceleniyor. Kurucuları arasında iki emekli generalin yer aldığı komisyon, gayriresmi bir inceleme yürütüyor. Komisyondan yapılan açıklamada, Netanyahu'nun sorumluluktan kaçmaya çalıştığı vurgulanarak yasa tasarısı çabalarına tepki gösterildi. 

İsrail yasalarına göre en geniş yetkilere sahip soruşturma organı konumundaki devlet soruşturma komisyonları, genellikle emekli bir Yüksek Mahkeme yargıcı tarafından yönetiliyor. Eski Yüksek Mahkeme Başkanı Esther Hayut, bu görev için potansiyel isimlerden biri. Ancak Hayut, Netanyahu'nun büyük protestolara yol açan yargı reformu paketine karşı eleştirileriyle gündem olmuştu. Dolayısıyla Netanyahu, soruşturmayı Hayut'un yönetmesine karşı çıkıyor. 

Eski Savunma Bakanı Yoav Gallant da devlet komisyonu kurulmasını destekliyordu. Netanyahu tarafından bu ayın başında görevden alındıktan sonra yaptığı açıklamada, bu kararda komisyonla ilgili görüşlerinin rol oynadığını savunmuştu.

Independent Türkçe, Times of Israel, New Arab



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP