İnsan beyni ataklarla değil, "güncellemelerle" gelişmiş

İnsanların nasıl ve neden büyük beyni olduğu, evrimin temel sorularından biri (Pexels)
İnsanların nasıl ve neden büyük beyni olduğu, evrimin temel sorularından biri (Pexels)
TT

İnsan beyni ataklarla değil, "güncellemelerle" gelişmiş

İnsanların nasıl ve neden büyük beyni olduğu, evrimin temel sorularından biri (Pexels)
İnsanların nasıl ve neden büyük beyni olduğu, evrimin temel sorularından biri (Pexels)

İnsan beyninin sanılanın aksine aniden değil, milyonlarca yıl içinde yavaş yavaş büyüdüğü bulundu. 

Muhtemelen insanları diğer primatlardan ayıran en önemli özelliklerinden biri büyük bir beyne sahip olması.

Beyin boyutuyla zekanın orantısı tartışmalı bir konu. Bilim insanlarıysa hem büyük beynin ne işe yaradığını hem de nasıl bir evrimsel yolculuk izlediğini saptamaya çalışıyor. 

Yumuşak dokuların genellikle fosilleşmeyip çürümesi insan beyninin geçirdiği süreçleri anlamayı zorlaştırıyor.

Fakat araştırmacılar kafatası kalıntılarına bakarak bir fikir edinmeye çalışıyor. 

Birleşik Krallık'taki Reading, Oxford ve Durham üniversitelerinden araştırmacılar, soyu tükenmiş insansı türlerine ait kafataslarını bir araya getirerek bugüne kadarki en büyük veri setlerinden birini oluşturdu.

7 milyon yıla yayılan kalıntıları inceleyen ekip, gelişmiş bilgisayar modellerinden yararlanarak süreç içindeki boşlukları doldurmayı hedefledi.

Bulgularını PNAS adlı hakemli dergide 26 Kasım Salı günü yayımlayan bilim insanları, büyük beyinlerin bir türden diğerine geçişte aniden değil, her bir tür içinde yavaş yavaş geliştiği sonucuna vardı. 

Makalenin ortak yazarı Dr. Chris Venditti "Bu çalışma, insan beyninin evrimine dair anlayışımızı bütünüyle değiştiriyor" diyerek ekliyor:

Daha önce beyin boyutunun, tıpkı son model bilgisayarlarla gelen güncellemeler gibi, türler arasında çarpıcı bir sıçrama yaşadığı düşünülüyordu. Fakat bizim çalışmamız, milyonlarca yıl boyunca her türün kendi içinde gerçekleşen istikrarlı, kademeli bir 'yazılım güncellemesi' olduğunu gösteriyor. 

Bilim insanları Neandertallerin adaptasyonda zorlandığı fikrine de meydan okuyor. Çalışmada beyni en hızlı büyüyen tür olduğu görülen Neandertaller, modern insanları bile geride bıraktı.

Yeni araştırmada ayrıca vücudu büyük türlerin genellikle daha büyük beyinlere sahip olduğu da bulundu. Diğer yandan vücut ve beyin boyutlarının her zaman doğu orantılı olmadığı da kaydedildi. 

Makalenin başyazarı Dr. Thomas Puschel, bulguları "Büyük evrimsel değişimler her zaman çarpıcı olaylara ihtiyaç duymaz"  diye değerlendiriyor: 

Tıpkı bugün bizim öğrenme ve uyum sağlama şeklimiz gibi, bunlar da zaman içinde küçük, kademeli gelişmelerle gerçekleşebilir.

Independent Türkçe, IFL Science, EurekAlert, PNAS

 



Elektrikli lolipop sanal dünyaya tat katacak

"Lolipop" cihazları sanal gerçeklik ortamlarına tat getirebilir (PNAS)
"Lolipop" cihazları sanal gerçeklik ortamlarına tat getirebilir (PNAS)
TT

Elektrikli lolipop sanal dünyaya tat katacak

"Lolipop" cihazları sanal gerçeklik ortamlarına tat getirebilir (PNAS)
"Lolipop" cihazları sanal gerçeklik ortamlarına tat getirebilir (PNAS)

Araştırmacılar tat alma duyusunu sanal gerçekliğe (VR) taşıyan, lolipop şeklinde bir cihaz geliştirdi.

Hong Kong Şehir Üniversitesi'nden bir ekip tarafından geliştirilen VR ağızlığı, kullanıcının tat tomurcuklarını uyararak farklı tatlar sunabiliyor.

Araştırmacılar bunu "ayarlanabilir tat" deneyimleri için VR uygulamalarında kullanılabilen "taşınabilir, lolipop şeklinde bir tat alma arayüzü" diye tanımlıyor.

Bilim insanları teknolojiyi detaylandıran bir çalışmada, "Görme, işitme, dokunma ve koku alma duyularının yanı sıra tat, insan deneyiminin hem fizyolojik hem de psikolojik yönlerini önemli ölçüde etkiliyor ancak VR uygulamalarında tat üreten teknolojilerin geliştirilmesine yönelik araştırmalar henüz emekleme aşamasında" diye yazdı.

VR, artırılmış gerçeklik (AR) ve karma gerçeklik (MR) ortamlarında ayarlanabilir bir tat platformu oluşturmak için iki ila 9 farklı seçeneği kapsayan bir dizi akıllı ve taşınabilir lolipop şekilli tat arayüz sistemi rapor ediyoruz.

Lolipop, şeker, tuz, sitrik asit, kiraz, çarkıfelek meyvesi, yeşil çay, süt, durian ve greyfurt olmak üzere 9 farklı aroma üretebilen çeşitli tat üreticilerine sahip.
 

Görsel kaldırıldı.
Farklı sayıda tat üreticisine sahip üç farklı VR lolipop prototipi (PNAS)

Bu aromaların her biri, cihazın yüzeyindeki küçük jel keselerine yerleştirilmiş gıda sınıfı kimyasallar aracılığıyla iletiliyor.

Bu jel keseleri bir elektrik akımıyla uyarıldığında, içlerindeki kimyasallar yüzeye çıkıyor ve aromayı üretmek için dildeki tükürükle karışıyor.

Daha sonra aroma yoğunluğu jel keselerine giden voltaj değiştirilerek artırılıp azaltılabiliyor.

VR lolipopun yaratıcıları, muhtemel uygulamalar arasında uzaktan alışveriş, insan-makine arayüzleri ve eğlencenin yer aldığını söylüyor.

"Miniaturised, portable gustation interfaces for VR/AR/MR" (VR/AR/MR için minyatürleştirilmiş, taşınabilir tat arayüzleri) başlıklı çalışma bu hafta Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) adlı akademik dergide yayımlandı.

Tat uyarıcı teknoloji daha önce bardak ve çatal bıçak takımlarında kullanılmak üzere geliştirilmiş ancak bunlar öncelikle yaşlılık veya kanser tedavileri sonucunda tat alma duyusunu kaybedenlere bu yetiyi geri kazandırmaya odaklanmıştı.

Independent Türkçe