Mısır istihbarat şefi ile Hafter arasındaki görüşmenin arkasında ne var?

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter, Mısır Genel İstihbarat Servisi Başkanı Tümgeneral Hasan Reşad'ı kabul etti. (LUO Genel Komutanlığı)
Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter, Mısır Genel İstihbarat Servisi Başkanı Tümgeneral Hasan Reşad'ı kabul etti. (LUO Genel Komutanlığı)
TT

Mısır istihbarat şefi ile Hafter arasındaki görüşmenin arkasında ne var?

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter, Mısır Genel İstihbarat Servisi Başkanı Tümgeneral Hasan Reşad'ı kabul etti. (LUO Genel Komutanlığı)
Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter, Mısır Genel İstihbarat Servisi Başkanı Tümgeneral Hasan Reşad'ı kabul etti. (LUO Genel Komutanlığı)

Mısır Genel İstihbarat Servisi Başkanı Tümgeneral Hasan Reşad dün Libya'nın doğusuna sürpriz bir ziyaret gerçekleştirerek Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter ile bir araya geldi.

Reşad'ın göreve geldiği 16 Ekim'den bu yana ülke dışında gerçekleştirdiği ilk ziyaret olan bu tur, Birleşmiş Milletler (BM) ve Temsilciler Meclisi’nin (TM) birleşik bir hükümet kurma çabalarının yanı sıra Suriye'deki gelişmeler de dâhil olmak üzere bölgesel meselelerin ele alındığı bir dönemde gerçekleşti.

LUO Genel Komutanlığı, Genel Komutanlık Genel Sekreteri General Hayri et-Temimi tarafından yapılan kısa açıklama dışında görüşmenin içeriği hakkında bilgi vermedi. Ancak Türk akademisyen ve siyasi araştırmacı Muhannad Hafızoğlu, ziyaretin ‘büyük ölçüde Suriye'de devam eden değişimler ve bunun etkileriyle ilgili’ olduğunu düşünüyor.

Reşad, daha önce Libya'da çeşitli temaslarda bulunan ve başkent Trablus'ta yetkililerle bir araya gelen, ayrıca Mareşal Hafter'le de çeşitli görüşmeler yapan General Abbas Kâmil’in yerine istihbarat servisinin başına getirildi.

Trablus'taki Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, iletişim ve siyasi işlerden sorumlu devlet bakanı Velid el-Lafi'yi Suriye'ye göndererek yeni Suriye yönetiminin lideri Ahmed eş-Şera ile görüştürürken Bingazi'deki yetkililer bu konuda sessiz kaldı.

LUO Genel Komutanlığı tarafından dün akşam yapılan açıklamada et-Temimi, görüşmede ‘son bölgesel ve yerel gelişmelerin ele alındığını, her iki tarafın da bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunan Libya'daki siyasi sürecin ilerletilmesine yönelik çabaların desteklenmesinin önemini vurguladığını’ söyledi.

Reşad'ın Libya'nın doğusuna yaptığı ziyareti ‘çok önemli ve büyük anlam ifade eden’ bir ziyaret olarak nitelendiren Hafızoğlu, bunu ‘Libya dosyasının önümüzdeki aylarda en önemli konu olacağının teyidi’ olarak tanımladı. Hafızoğlu, Mısır ile Libya arasında ‘büyük anlayışlar’ olduğuna dikkat çekti.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hafızoğlu, “Bölgesel gelişmeler kaçınılmaz olarak Reşad ve Hafter arasındaki tartışmalarda kendini gösterecek; bu da koordinasyon olacağı anlamına geliyor. Dolayısıyla bunun Libya içinde yeni bir sahnenin başlangıcı olduğunu düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin danışmanı ve güvenlik servislerinin genel koordinatörü olarak atanan Kâmil, daha önce Hafter de dâhil olmak üzere birçok Libyalı liderle Mısır'ın Libya-Libya çözüm sürecine ‘herhangi bir dış dikte ya da müdahale olmaksızın’ tam destek vermesine dayanan vizyonunu görüşmüştü.

Diğer yandan konuyla ilgili bilgi sahibi iki Mısırlı ve Arap kaynağın Şarku’l Avsat'a verdiği bilgiye göre, Kahire halen Suriye'deki gelişmeleri izliyor ve yeni yönetimin bölgesel ve uluslararası meselelere yönelik vizyonunu değerlendiriyor.

Hafızoğlu, ‘Libya'da yeni bir sahnenin başlangıcı’ olduğuna inandığı şeyle ilgili olarak şu soruyu sordu: “Değişim, Libya'daki siyasi sahneyi değiştirmek için yeşil ışık yakan ve ABD'nin onayını alan Mısır-Türkiye-Rusya mutabakatıyla mı olacak? Yoksa saha düzeyinde yeniden gerginliklere mi tanık olacağız?”

Hafızoğlu, “Bana öyle geliyor ki ilk seçenek daha olası ve siyasi ittifaklar haritası değişecek. Bence bunun nedeni çoklu pozisyonlardaki değişim ve Türkiye'nin doğu Libya'ya açık olması” dedi.

Batı basınında çıkan haberlere göre Rusya'nın bazı askeri teçhizatını Suriye'den Hafter'in etkisi altındaki doğu Libya'ya kaydırması, Hafızoğlu'nu ‘tüm Libya sahnesinde gerçekten farklı değişikliklere tanık olabileceğimizi’ düşünmeye sevk etti.

Hafızoğlu bunu, ‘Rusya'nın Suriye'de bir adım geri attığında Libya'da iki adım ileri gitmek istemesine ve bunu ancak bölgesel uzlaşı ve Libya'daki iç taraflarla yapabilecek olmasına’ bağladı.

Libya el-Ümmet Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Muhammed el-Esmer, Reşad'ın Libya ziyaretinin iki taraf arasında devam eden koordinasyonun bir devamı olduğunu söyledi. El-Esmer, “Bölgede yaşananlar ve bunun yansımaları görüşmeyi etkiliyor” dedi.

Öte yandan TM ve Devlet Yüksek Konseyi (DYK) temsilcileri Fas'ın Bouznika kentinde ülkenin yürütme otoritesinin yeniden oluşturulması konusunda anlaşmaya vararak ülkede genel seçimlerin yapılmasının önünü açtı.



Şam Ticaret Odası Başkanı: Yeni Suriye'de ekonomik istisna yok

Şam Ticaret Odası Başkanı: Yeni Suriye'de ekonomik istisna yok
TT

Şam Ticaret Odası Başkanı: Yeni Suriye'de ekonomik istisna yok

Şam Ticaret Odası Başkanı: Yeni Suriye'de ekonomik istisna yok

Şam Ticaret Odası'nın yeni seçilen başkanı İsam Zuheyr el-Garivati, Şam Ticaret Odası'na üye olan ve eski rejimle şüpheli bağları bulunan tüm iş adamlarının üyeliklerinin iptal edildiğini, çünkü bunların eski üyeler olduğunu, çoğunun ülke dışında bulunduğunu ve şu anda 18 yeni üyenin Ekonomi Bakanlığı tarafından onaylandığını doğruladı.

El-Garivati Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, tüccar derneklerini soruşturmanın Ticaret Odası'nın görevi olmadığını, bunun yargı ve Genel Güvenlik Dairesi’nin sorumluluğunda olduğunu söyledi.

Rejime karşı ayaklanmanın patlak vermesinin ardından ülkeyi terk eden ve devrimin ardından geri dönen en önemli Suriyeli iş adamlarından biri olan İsam Zuheyr el-Garivati, Şam Ticaret Odası Başkanlığı’na seçildi. Odanın yönetim kurulu tarafından geçtiğimiz salı günü icra kurulu üyelerini seçmek üzere düzenlenen toplantıda ‘apolitik’ olarak tanımlanan ilk seçimlerde başkan seçildi.

El-Garivati eski üyeleri överek, ‘çok azının eski rejimin askeri eylemlerine katıldığını’, diğer tüccarların ise rejimle anlaşmaya zorlandığını söyledi. El-Garivati, “Zorlanan ile suç ortağı arasında bir fark vardır ve bu ilgili makamlar tarafından belirlenir” ifadesini kullandı.

Ford, Jaguar, Range Rover ve Land Rover gibi büyük markaların özel bayisi olarak otomotiv sektöründe çalışan el-Garivati, 2017 yılında Şam'daki fabrikalarından birini değerinin çok altında bir fiyata satması için eski rejim tarafından baskı gördü.

El-Garivati, “Ticaret Odası, en karanlık ve en zor koşullarda çalışmaya devam eden, büyük baskı altında olan ve ulusal ekonominin önemli bir parçası olan birçok kişi de dahil olmak üzere tüm Suriyeli tüccarlara açıktır” dedi.

İstisnai kararlar yok

El-Garivati tekel ve istisnalar politikasıyla ilgili olarak “Yeni Suriye'de tekel ya da istisnai kararlar yoktur. Hükümet üyeleri, Ekonomi Bakanı ve yetkililerle yaptığımız görüşmelerde, kamu yararı gereklilikleri dışında istisnai kararların iptal edileceğine ve bireylerin çıkarlarına uygun kararlar alınmayacağına dair güvence aldık” ifadelerini kullandı.

Şam Ticaret Odası'nın bir sonraki aşama programıyla ilgili olarak el-Garivati, yönetim kurulu üyelerinin oda için bir veri tabanı ve istatistik oluşturmak, tüccarların işlemlerini kolaylaştırmak için çalışmaları otomatikleştirmek, sergiler düzenlemek, pazarın ekonomik fizibilitesini incelemek için atölye çalışmaları yapmak ve uluslararası şirketlerle iletişim kurmak için çalışmayı planladıklarını söyledi. Tüzük ile ilgili olarak ise bir üyenin iki dönemden fazla seçilmesini ve başkanın sadece bir dönem için seçilmesini önleyecek değişiklik önerileri üzerinde çalışılacağını belirtti.

Kdkdk
Şam'daki bir döviz bürosu (AFP)

El-Garivati, yönetim kurulu üyeliği seçimlerinin rejimin devrilmesinin ardından daha önce seçim yapılmadan atanan yönetim kurulu üyeleri tarafından gerçekleştirildiği yönündeki eleştirilere cevaben şunları söyledi: “Suriye istisnai bir durum yaşıyor. Dolayısıyla bu durum altında alınan kararlar da istisnai. Bu nedenle Ticaret Odası yönetim kurulu üyeleri atandı, bunların hepsi Şamlı tüccarlar, hepsi son derece yetkin ve iyi bir üne sahipler. Bunlara herhangi bir itiraz olduğunu sanmıyorum ve yönetim kurulu üyeleri de özgür bir şekilde seçildi. Seçimler ilk kez tam bir şeffaflıkla yapıldı. İnanıyorum ki özgür bir Suriye'de özgür bir ticaret odası olacak.”

Şamlı bir iş ailesinin oğlu olan İsam Zuheyr el-Garivati, ABD'deki Kansas Üniversitesi'nden elektrik ve endüstri mühendisliği alanında lisans derecesine sahip. Kariyerine büyük uluslararası şirketlerle ortaklıklar kuran Ghreiwati Group'un CEO'su olarak başlayan ve otomotiv sektöründe işlerini genişleten el-Garivati, Suriye'den ayrıldıktan sonra ABD'de Audi ve Nissan bayilikleri de dahil olmak üzere 20'den fazla şirket kurdu.